Το γεγονός ότι η παγκόσμια ενεργειακή κρίση που πλήττει καίρια και τις ευρωπαϊκές οικονομίες επιβάλει τη διατήρηση στο τραπέζι σχεδίων για εναλλακτικές πηγές και οδούς μεταφοράς ενέργειας, μεταξύ των οποίων και τη μεταφορά των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω του East Med ή ακόμη και από σταθμό LNG στην Κύπρο, έχει σημάνει συναγερμό στην Άγκυρα που θέλει να εκμεταλλευθεί τη συγκυρία για να ακυρώσει κάθε σχέδιο που θεωρεί ότι την παρακάμπτει.
Μετά την τριμερή των Υπουργών Ενέργειας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ στο Τελ Αβίβ όπου εξετάσθηκαν όλα τα πιθανά σχέδια εξαγωγής του φυσικού αερίου με τα οποία δίνεται προτεραιότητα στο LNG χωρίς να αποκλείεται όμως και ο East Med, τις εξελίξεις στην Ιταλία όπου και ο επικεφαλής της EDISON δηλώνει ότι αποτελεί μια από τις επιλογές ο East Med και με το δεδομένο της επιβράδυνσης της ομαλοποίησης των σχέσεων της Άγκυρας με το Ισραήλ και κυρίως με την Αίγυπτο, η Τουρκία θεωρεί ότι πρέπει τώρα να κινηθεί ώστε να ακυρώσει τα σχέδια αυτά η τουλάχιστον να επιβάλει την άνευ όρων συμμετοχή της σε αυτά.
Ο Μ. Τσαβούσογλου σε συνέντευξη του στο NTV επανήλθε στην τουρκική θέση περί «δίκαιου διαμοιρασμού και συνεργασία» στην Ανατολική Μεσόγειο και επανάφερε την πρόταση του Τ. Ερντογάν για διεθνή διάσκεψη στην Ανατολική Μεσόγειο με τη συμμετοχή και των «δυο πλευρών» στην Κύπρο για το θέμα των υδρογονανθράκων προεξοφλώντας ότι ο East Med είναι «νεκρός» και ότι η μοναδική επιλογή είναι η μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας.
Ο Τούρκος υπουργός αν και παραδέχθηκε ότι σοβαρό πρόβλημα αποτελεί το Κυπριακό - για το οποίο επιχείρησε να κατηγορήσει τους Ελληνοκυπρίους - αναφέρθηκε στις προτάσεις των Τουρκοκυπρίων για «δίκαιο διαμοιρασμό» (που οδηγούν όμως ντε φάκτο σε αναγνώριση του ψευδοκράτους). Κάλεσε, μάλιστα, την ΕΕ να ασκήσει πίεση στη Λευκωσία, ώστε όπως άφησε να εννοηθεί η μεταφορά του αερίου (μέσω Τουρκίας) και ο διαμοιρασμός με τους Τουρκοκυπρίους να γίνει και χωρίς την επίλυση του Κυπριακού.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ δήλωσε πάντως ότι η επίσκεψη του στο Ισραήλ δεν έχει κλείσει και μάλλον μετατίθεται για το τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου ώστε να συνδυασθεί με επίσκεψη του στη Ραμάλα (κάτι που κάθε άλλο παρά θα γίνει ευνοϊκά αποδεκτό από την ισραηλινή κυβέρνηση). Ενώ και για την Αίγυπτο περιέγραψε τα πολύ διστακτικά βήματα που γίνονται, θέλοντας να αποφύγει την επιβεβαίωση των πληροφοριών ότι θα παραθέσει δείπνο Ιφτάρ στον Αιγύπτιο ομόλογο του Σ. Σούκρυ.
Και ο αντιπρόεδρος της Τουρκικής κυβέρνησης, Φ. Οκτάι, μετά από συνάντηση που είχε στην Άγκυρα με τον «πρωθυπουργό» του ψευδοκράτους, Φαΐζ Σουτσούογλου, εξαπέλυσε και πάλι τις γνωστές απειλές ότι η Τουρκία και η «ΤΔΒΚ» είναι αποφασισμένες να προστατεύσουν τα δικαιώματα τους στην υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο και τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της «ΤΔΒΚ». Ο Φ. Οκτάι επεσήμανε ότι εκείνοι που θα δοκιμάσουν την αποφασιστικότητα της Άγκυρας στο πεδίο και στο τραπέζι του διαλόγου θα πρέπει να γνωρίζουν ότι θα αντιμετωπίσουν την Τουρκία και την «ΤΔΒΚ».
Ο Κύπριος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης, ο οποίος έχει λάβει τα μηνύματα τόσο από την Ουάσιγκτον όσο και από το Βερολίνο, έσπευσε να απορρίψει αυτού του είδους τις «παραινέσεις» και απαντώντας στον Μ. Τσαβούσογλου τόνιζε ότι «εάν πραγματικά θέλει συνομιλίες τότε πάνω όλα θα πρέπει να αναγνωρίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία». Επίσης πρόσθεσε ότι «είναι εξίσου σημαντικό να αποδεχθούν την πρόταση μας, είτε για διάλογο προς καθορισμό των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας ή να προσφύγουμε σε επιδιαιτησία».
Ο Ν. Αναστασιάδης αφού δεν απέκλεισε καμιά από τις επιλογές, εάν προηγηθεί όμως η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, τόνισε πως σε ό,τι αφορά στον East Med η βιωσιμότητα του θα κριθεί από τη μελέτη που διεξάγεται με χρηματοδότηση της Ε.Ε. Αθήνα και Λευκωσία πάντως παρακολουθούν στενά και τις εξελίξεις και τις αντιδράσεις των εταιρειών ενέργειας.
Ο Ν. Μόντι, διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής Edison, (που είναι υπό τον έλεγχο του γαλλικού ομίλου EDF) ανακοίνωσε ότι δεν θα ανανεώσει η εταιρeία του τη σύμβαση για εισαγωγή φυσικού αερίου από τη Ρωσία και με δεδομένο ότι η Edison είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος φορέας εκμετάλλευσης στην Ιταλία τόσο σε φυσικό αέριο όσο και σε πωλήσεις ενέργειας, αναζητεί υποχρεωτικά πρόσβαση σε νέες πηγές.
Από τις αρχές του 2023 θα αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο με υγροποιημένο αέριο (LNG) από τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά ο N. Μόντι έκανε ειδική αναφορά στη συμμετοχή της Edison στο έργο του αγωγού Poseidon που συνδέει την Ελλάδα με την Ιταλία και έχει σκοπό να συνδέσει την Ιταλία με τις ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Κύπρο και στο Ισραήλ.
Ο επικεφαλής της Edison κράτησε ζωντανό τον East Med λέγοντας ότι είναι μια υποδομή που απαιτεί μια σημαντική επένδυση αλλά μπορεί να εξασφαλίσει σε τέσσερα χρόνια ποσότητες έως 10 bcm στην ιταλική και ευρωπαϊκή αγορά. Για τον Ιταλό μάνατζερ η υποδομή του Poseidon που θα συνδέει την Ιταλία με την Ανατολική Μεσόγειο έχει στρατηγικό πλεονέκτημα γιατί συνδέει «τα αποθέματα μιας χώρας με τις ίδιες δυτικές αξίες, χωρίς κράτη διέλευσης και με ελαχιστοποίηση του γεωπολιτικού κινδύνου».
Ανησυχητικά όμως είναι τα μηνύματα για την Άγκυρα και από Αμερικανούς αξιωματούχους, καθώς η ανάγκη για άμεση κάλυψη των αναγκών που προκύπτουν στην προσπάθεια απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, απαιτούν άμεσες λύσεις. Η υφυπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδια για την ενεργειακή Διπλωματία Λόρα Λόκχμαν σε συνέντευξη της στο ΚΥΠΕ τόνισε ότι τέτοιες λύσεις είναι η εξαγωγή του φυσικού αερίου μέσω των σταθμών LNG της Αιγύπτου με προορισμό την Ευρώπη, έκανε ειδική αναφορά στα σχέδια ηλεκτρικής διασύνδεσης (σ.σ. όπως είναι η γνωστή πρόταση για το καλώδιο που θα συνδέει την Αίγυπτο με την Ελλάδα), ενώ σε ό,τι αφορά στην Κύπρο είπε ότι ο σταθμός LNG στο νησί θα εξαρτηθεί από τις ποσότητες που θα είναι προς εκμετάλλευση.
Όμως η Αμερικανίδα αξιωματούχος επέμεινε ότι θα είναι πολύ πιο άμεση η εξαγωγή του φυσικού αερίου της Κύπρου είτε με αγωγό προς την Αίγυπτο είτε με διασύνδεση με τις υφιστάμενες υποδομές του Ισραήλ και της Αιγύπτου.
Η κ. Λόχμαν επέμεινε στη θέση για τον East Med ότι είναι ακριβό έργο και θα αργήσει παρά πολύ να φέρει το φυσικό αέριο στην Ευρώπη, ενώ απέφυγε να συμπεριλάβει στις «προτάσεις» της τον προτεινόμενο από την Άγκυρα αγωγό μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας.
Βλέποντας η Άγκυρα ότι παρά τον αναβαθμισμένο ρόλο της λόγω Ουκρανίας, δεν μπορεί να αποκτήσει ρόλο στο ενεργειακό παιχνίδι της Αν.Μεσογείου, θα αντιδράσει. Και γι' αυτό θα πρέπει και η Αθήνα και η Λευκωσία να είναι προετοιμασμένες.
