Με το βλέμμα στραμμένο στο έντονο παρασκήνιο και στην διπλωματική κινητικότητα για την λιβυκή κρίση βρίσκεται η Αθήνα καθώς με τις εξελίξεις αυτές συνδέεται και το ζήτημα των δυο τουρκολυβικών μνημονίων, που αποτέλεσαν την βάση της τουρκικής εμπλοκής στην Λιβύη.
Ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας σήμερα βρίσκεται στην Τύνιδα για συνομιλίες με την ηγεσία μιας χώρας η οποία παίζει ρόλο στην λιβυκή κρίση, είναι μη μόνιμο μέλος του ΣΑ του ΟΗΕ, και έχει διχαστεί επικίνδυνα λόγω της στήριξης της ισχυρής παράταξης των Αδελφών Μουσουλμάνων στην κυβέρνηση Σαρατζ και της ανοχής που επιδεικνύει στην τουρκική παρέμβαση.
Όλοι οι διεθνείς παράγοντες ζητούν άμεση κατάπαυση του πυρός ώστε να ξεκινήσει η ειρηνευτική διαδικασία, αλλά η Τουρκία επιδιώκει να στηρίζει την κυβέρνηση Σάρατζ μέχρις ότου επιτύχει ένα ακόμη πλήγμα στις δυνάμεις του στρατηγού Χαφτάρ και να έχει πλέον το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις.
Για την Αθήνα θεωρείται ζωτικής σημασίας σε αυτή την κρίσιμη καμπή να υπάρχει έστω και εμμέσως στην ειρηνευτική διαδικασία υποστήριξη της θέσης ότι τα δυο τουρκολυβικά μνημόνια είναι άκυρα και είναι αποτέλεσμα της ανώμαλης πολιτικής κατάστασης στην Λιβύη και συνεπώς κάθε διαδικασία ειρήνευσης θα πρέπει να περιλαμβάνει και την κατάργηση τους.
Στην διαδικασία αυτή παρούσες θα είναι η Γαλλία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που έχουν ταχθεί εναντίον των Μνημονίων, οι ΗΠΑ που έχουν κρατήσει μια αρκετά θετική στάση για τις ελληνικές θέσεις και η Τυνησία όπου τουλάχιστον σε επίπεδο προέδρου της χώρας φαίνεται να υπάρχει σύμπλευση σε ότι αφορά τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της τουρκικής εμπλοκής.
Ιδιαίτερη σημασία έχει για την Αθήνα η διατήρηση του διαύλου επικοινωνίας με την πλευρά του λιβυκού κοινοβουλίου στο Τομπρούκ και τον πρόεδρο του Ακίλα Σαλεχ αλλά και την πλευρά Χαφτάρ, καθώς τουλάχιστον ο πρώτος θα έχει αποφασιστικό ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία, έστω και εάν το κοινοβούλιο και η Ανατολική Λιβύη εκπροσωπηθούν από τρίτο πρόσωπο.
Οι επαφές που θα έχει σήμερα στην Τύνιδα ο Ν. Δένδιας έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς η ηγεσία της χώρας έθεσε θέμα νομιμοποίησης της κυβέρνησης Σάρατζ, αντιμετωπίζει ως απειλή την ενίσχυση των Αδελφών Μουσουλμάνων και των ισλαμιστών στην Λιβύη και αντιτίθεται στην τουρκική εμπλοκή.
Η Τυνησία εκτός από βορειοαφρικανική χώρα που έχει ισχυρούς δεσμούς και αλληλεπίδραση στην Λιβύη, έχει την περίοδο αυτή ιδιαίτερο ρόλο, ως ένα από τα μη Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και η ενημέρωση και κατανόηση των ελληνικών θέσεων θεωρείται αναγκαία λόγω και των τουρκικών προκλήσεων που εφόσον κλιμακωθούν δεν αποκλείεται να απασχολήσουν ακόμη και το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Η λιβυκή κρίση πάντως έχει σοβαρές επιπτώσεις και στο εσωτερικό της Τυνησίας καθώς ήδη συγκρούονται δυο στρατόπεδα με επικεφαλής τον πρόεδρο της χώρας Καίς Σαϊέντ και τον πρόεδρο της Βουλής Ρ. Γκιαννούτσι ο οποίος είναι εκπρόσωπος των Αδελφών Μουσουλμάνων και στηρίζει τον Αλ Σαρατζ στην Λιβύη.
Ο Κ. Σαϊέντ στην επίσκεψη του στο Παρίσι την περασμένη εβδομάδα σε μια σαφή μεταστροφή της μέχρι τώρα πολιτικής των ίσων αποστάσεων έθεσε δημοσίως για πρώτη φορά θέμα νομιμότητας της κυβέρνησης Σάρατζ στην Λιβύη.
«... Η υπάρχουσα Αρχή στην Λιβύη βασίζεται σε προσωρινή νομιμοποίηση η οποία δεν μπορεί αν συνεχισθεί και θα πρέπει να αντικατασταθεί με μια νέα κυβέρνηση που θα αντλεί νομιμοποίηση από τον λιβυκό λαό».
Ο κ. Σαϊέντ υιοθετεί την θέση της Αιγύπτου και του λιβυκού κοινοβουλίου που εδρεύει στο Τομπρούκ και στην οποία προσανατολίζεται και η Γαλλία, σύμφωνα με την οποία όχι μόνο η θητεία της κυβέρνησης Αλ Σαρατζ αλλά και η προβλεπόμενη παράταση για ένα χρόνο έχουν λήξει, χωρίς να έχει λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης του κοινοβουλίου.
Πληροφορίες από αραβικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι η Γαλλία εξετάζει το ενδεχόμενο να θέσει στο ΣΑ του ΟΗΕ θέμα άρσης της αναγνώρισης της κυβέρνησης Αλ Σάρατζ και σε αυτό θα έχει την υποστήριξη της Τυνησίας.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα και της Ελλάδας για την ακυρότητα του τουρκολυβικού μνημονίου ήταν ακριβώς ότι συνάφθηκε από κυβέρνηση που δεν είχε την νομιμοποίηση που απαιτείται για να δεσμεύσει την χώρα σε μια διεθνή συμφωνία.
Η αλλαγή στάσης του τυνήσιου προέδρου προέκυψε ως αποτέλεσμα της απειλής που συνιστά για την χώρα η όλο και μεγαλύτερη ισχυροποίηση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Τρίπολη και η άφιξη όλο και περισσότερων ισλαμιστών μαχητών που στρατολογούνται κυρίως από την Τουρκία και έχουν συμβάλει στην προέλαση των δυνάμεων του Αλ Σάρατζ στα περίχωρα της Τρίπολης και στην εκδίωξη των δυνάμεων του στρατηγού Χαφτάρ.
Ο πρόεδρος της Βουλής Ρ. Γκιαννουτσι έσπευσε με τις πρώτες νίκες των κυβερνητικών δυνάμεων να πανηγυρίσει και να χαιρετίσει την πτώση της βάσης al-Watiya στα χέρια του Σάρατζ, δίνοντας ουσιαστικά το στίγμα της στήριξης της Τύνιδας στο καθεστώς της Τρίπολης.
Αυτή η δήλωση προκάλεσε την αντίδραση του προέδρου της χώρας που υπενθύμισε ότι βάσει και του συντάγματος η διπλωματία και η άσκηση εξωτερικής πολιτικής ανήκει στην προεδρία της χώρας… Στην ίδια γραμμή με τον πρόεδρο Σαϊεντ, το μεγαλύτερο εργατικό συνδικάτο της Τυνησίας UGTT οργάνωσε διαδήλωση εναντίον της τουρκικής παρέμβασης στην Λιβύη…
Ο Τ. Ερντογάν είχε επισκεφθεί εκτάκτως την Τύνιδα τον Δεκέμβριο για να ζητήσει από την χώρα την άδεια για στάθμευση των τουρκικών δυνάμεων που θα εμπλέκονταν στον λιβυκό εμφύλιο βάσει του μνημονίου που είχε υπογράψει ο ίδιος με τον Αλ Σάρατζ. Το αίτημα του απορρίφθηκε από τον Σαϊέντ και μάλιστα με παρέμβαση του δεν πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Ερντογάν με τον πρόεδρο της Βουλής. Ο Γκιανούτσι τον Ιανουάριο όμως μετέβη στην Άγκυρα για συνομιλίες με τον Ερντογάν κεκλεισμένων των θυρών…
Το κόμμα του Γκιαινουτσι, Ennahda που εκφράζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους είναι το μεγαλύτερο του κυβερνητικού συνασπισμού και ήδη απειλείται κυβερνητική κρίση καθώς ζήτησε σχηματισμό νέας κυβέρνησης κάτι που ανήκει στην αρμοδιότητα του πρωθυπουργού Φακφάχ. Στην εσωτερική αυτή διαμάχη έχουν εμπλακεί και οι δυνάμεις που συγκρούονται στην Λιβύη: Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στηρίζουν τον πρόεδρο της χώρας και σύμφωνα με ΜΜΕ που υποστηρίζονται από την Τουρκία, ενώ τα Εμιράτα κρύβονται και πίσω από τις προσπάθειες ανατροπής του Γκιανουτσι διαδίδοντας πληροφορίες περί εμπλοκής του σε κυκλώματα διαφθοράς.
Οι επαφές αυτές του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών που θα συνεχισθούν στις επόμενες ημέρες ώστε στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. στις 15 Ιουλίου να υπάρχει μια ολοκληρωμένη τοποθέτηση από ελληνικής πλευράς τόσο για τις προκλήσεις και τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή όσο και για τις προοπτικές της ειρηνευτικής διαδικασίας στην Λιβύη. Βασικός όρος των τελευταίων πρέπει να είναι η εξάλειψη κάθε προσχηματικής «θεσμικής» διαδικασίας (όπως τα τουρκολυβικά μνημόνια) που «νομιμοποιούν» τις ξένες παρεμβάσεις και φουντώνουν τον Λιβυκό εμφύλιο.
