Τα σενάρια για τις αντοχές του τουρισμού, της μεγαλύτερης βιομηχανίας που διαθέτει σήμερα η χώρα μας συμπεριλαμβανομένης της εστίασης, δεν είναι απλώς ανησυχητικά ενόψει της καλοκαιρινής περιόδου που ξεκινά.
Στο αναλυτικό ρεπορτάζ που μπορείτε να διαβάσετε στο Liberal Markets μαζί με τον Φιλελεύθερο που κυκλοφορεί σήμερα, επιχειρούμε να καταγράψουμε τη σκληρή πραγματικότητα που βιώνει η τουριστική βιομηχανία. Οι εκτιμήσεις των ανθρώπων που αναπνέουν οικονομικά από αυτή την τεράστια αγορά των 20 δισ. ευρώ άμεσων εισπράξεων και άνω των 40 δισ. ευρώ συνολικής συνεισφοράς, μιλούν για συντριπτικό κάταγμα που θα δοκιμάσει σκληρά την πραγματική οικονομία και θα αφαιρέσει υπερπολύτιμο εισόδημα.
Η χρονιά θεωρείται ήδη χαμένη για την τουριστική βιομηχανία, όπως τουλάχιστον την έχουμε μέχρι σήμερα στο μυαλό μας. Ακόμη και αν επιχειρηθεί να ανοίξει η συνολικά η αγορά τον Ιούνιο - Ιούλιο, είναι τόσο σύνθετο το περιβάλλον και τόσο μικρό το καλάθι των προσδοκιών που κρατούν οι ξενοδόχοι, οι τουριστικοί πράκτορες, οι αεροπορικές εταιρείες, οι εστιάτορες, οι έμποροι και όσοι άλλοι κρίκοι συνθέτουν την πολύτιμη αλυσίδα της τουριστικής βιομηχανίας, που στην πραγματικότητα δείχνει ότι όλοι προετοιμάζονται για ένα οικονομικό Βατερλό το 2020 ελπίζοντας πως το πρόβλημα δεν θα επεκταθεί και το 2021.
Η ζημιά, έστω κι αν περιοριστεί σε κάποιο βαθμό από στοχευμένες ενέσεις κρατικής ή ευρωπαϊκής στήριξης και μια μικρή κινητικότητα στην καλοκαιρινή περίοδο, μοιραία θα συμπαρασύρει σε βαθιά νερά ένα σημαντικό τμήμα της πραγματικής οικονομίας. Ακόμη και με μετριοπαθή σενάρια, το 60%-70% των περσινών εισπράξεων ύψους 18 δισ. ευρώ δεν θα μπορέσουν να επιτευχθούν, ούτε πιθανότατα μπορούμε να περιμένουμε ότι θα πλησιάσουμε το 30%-40% των 31 εκατομμυρίων αφίξεων.
Μαύρη τρύπα
Η περίοδος Μαρτίου - Ιουνίου αποτελεί ήδη «μαύρη τρύπα» και η εικόνα που αρχίζει να ξετυλίγεται για τους καλοκαιρινούς μήνες δεν έχει καμία σχέση με όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Ακόμη και αν ακούγεται υπερβολικό, δεν υπάρχει μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα στην Ελλάδα που να αντέχει να λειτουργήσει υπό τους αυστηρούς κανόνες που θα επιτάσσουν τα πρωτόκολλα υγιεινής, και προσβλέποντας σε μια παντελώς αβέβαιη σεζόν 2-3 μηνών, στη διάρκεια της οποίας η πιθανότητα ζημιάς λόγω χαμηλής κίνησης και υψηλού κόστους θα είναι μεγαλύτερη από το όποιο όφελος. Τουρισμός, άλλωστε, σημαίνει ανεμελιά, ξεκούραση, διασκέδαση. Οι προϋποθέσεις επαναλειτουργίας των ξενοδοχειακών και άλλων τουριστικών μονάδων δεν προδιαθέτει για ένα ανέμελο καλοκαίρι, όσο καλά και αν τα έχει πάει η χώρα μας στην αντιμετώπιση του υγειονομικού σκέλους της πανδημίας.
Ενδεχομένως κάποια ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας να ανοίξουν ξανά τις πύλες τους μετά την 1η Ιουνίου. Μικρότερες μονάδες εποχικής λειτουργίας, επίσης. Όμως τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα και ιδιαίτερα εκείνα της νησιωτικής χώρας, όπου οι υποδομές υγείας είναι περιορισμένες, δύσκολα θα πάρουν το ρίσκο. Οσες μονάδες το πράξουν, θα το κάνουν με τρόπο είτε απόλυτα ελεγχόμενο και περιορισμένο (π.χ. με λίγα δωμάτια, κλίνες «καραντίνας» κ.λπ.) είτε με όρους κόστους που θα είναι απαγορευτικοί για τον μαζικό τουρισμό και θα μπορεί να «πληρωθεί» από ελάχιστους, ευκατάστατους επισκέπτες.
Οι επιχειρήσεις του κλάδου προετοιμάζονται για οικονομικό σοκ πρωτόγνωρων διαστάσεων. Ασκούν ισχυρές πιέσεις για “ανεξάντλητα” μέσα οικονομικής στήριξης και διαπραγματεύονται με την κυβέρνηση επιδιώκοντας να θέσουν όρους με αντάλλαγμα το άνοιγμα κάποιων μονάδων. Μικρή σημασία έχει, αλλά η διαπραγμάτευση αυτή μοιάζει πολύ με το παιχνίδι του “μουντζούρη”. Με κυβερνητικές αποφάσεις , ωστόσο, δεν έρχεται τουρισμός από το εξωτερικό, ούτε το κράτος είναι σε θέση να μοιράσει αφειδώς δισεκατομμύρια για να καλύψει μέσα από επιδοτήσεις τα αιτήματα των περίπου 10.000 ξενοδοχειακών μονάδων της χώρας και των δεκάδων χιλιάδων επιχειρηματιών που κινούνται πέριξ αυτών.
Kάποιοι μεγάλοι ξενοδόχοι διατηρούν ανοικτό το ενδεχόμενο να λειτουργήσουν με περιορισμένο αριθμό κλινών και ακριβότερα τιμολόγια, ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα διασφαλίζοντας καλύτερη θέση εκκίνησης για το 2021. Τα πάντα βεβαίως θα εξαρτηθούν από τους επιμέρους όρους, που αν δεν κριθούν συμφέροντες, ελάχιστοι θα πάρουν το ρίσκο να ανοίξουν. H επανέναρξη των αεροπορικών πτήσεων είναι ένας από αυτούς. Τα πανευρωπαϊκά πρωτόκολλα στη λειτουργία των ξενοδοχείων, επίσης, θεωρούνται κρίσιμα προκειμένου οι ξενοδόχοι να προστατεύονται από τυχόν αγωγές πελατών.
Νέα εργασιακά δεδομένα, μειώσεις μισθολογικού κόστους
Όπως και αν εξελιχθούν τα πράγματα, το άνοιγμα μεγάλων ξενοδοχείων είναι σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Υπό τα νέα δεδομένα οι μεγάλοι ξενοδοχειακοί όμιλοι υιοθετούν ήδη λύσεις άμεσης προσαρμογής, με βασικό άξονα τη μείωση των εξόδων κυρίως μέσω μείωσης του μισθολογικού κόστους από 30% έως και 50% (αποδοχών, λιγότερες ώρες εργασίας, περιορισμός προσωπικού κ.α.).
Οι ξενοδόχοι
Στο αναλυτικό ρεπορτάζ του Φιλελεύθερου συνομιλούμε με επιχειρηματίες του κλάδου από όλη την Ελλάδα. Από τα νησιά, την Ηπειρωτική Ελλάδα κ.α Οι εκτιμήσεις τους ποικίλουν, όπως και οι προτάσεις τους για το τι μπορεί να γίνει ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση και ο κλάδος να προετοιμαστεί τουλάχιστον για την επόμενη σεζόν. Βρίσκονται, όμως, σε κάθε περίπτωση μακριά από την αισιόδοξη ματιά των πραγμάτων που πολύ θα θέλαμε να υπήρχε. Οι αντικειμενικές δυσκολίες είναι μεγάλες και το καλάθι των προσδοκιών μισογεμάτο.
Η επόμενη μέρα
Με αφορμή την απότομη προσγείωση του τουριστικού προϊόντος και με τη βοήθεια οικονομολόγων, επιχειρηματιών και επιστημόνων της υγείας, ανοίγουμε επίσης τη συζήτηση για την “επόμενη ημέρα” στην οικονομία. Το κεντρικό ερώτημα είναι τι είναι εκείνο που μπορεί και πρέπει να γίνει άμεσα, ώστε η Ελλάδα να διευρύνει τους ορίζοντες των οικονομικών δραστηριοτήτων οι οποίες ακόμη και αν δεν υποκαταστήσουν την «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού, θα μπορέσουν στο άμεσο μέλλον να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και πρόσθετους πόρους. Θα μπορούσε λ.χ η βιομηχανία, η υψηλή τεχνολογία, η Υγεία, η Ενέργεια κ.λπ. να δώσουν διέξοδο και να προσελκύσουν πλούτο στη χώρα;
Απαντήσεις, τροφή για σκέψη και προβληματισμό στο Liberal Markets που κυκλοφορεί το Σαββατοκύριακο 2 - 3 Μαΐου μαζί με τον Φιλελεύθερο.
