Αύξηση κερδοφορίας στον κλάδο των ΑΠΕ και των Παραχωρήσεων αλλά μείωση στις κατασκευαστικές δραστηριότητες και στο σύνολο των ενοποιημένων μεγεθών από τον όμιλο Ελλάκτωρ το 2019.
Με αύξηση κερδοφορίας 125% στον κλάδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και 57% στις Παραχωρήσεις αντίστοιχα, ολοκλήρωσε ο όμιλος Ελλάκτωρ την οικονομική χρήση 2019, ενώ μειωμένες ήταν οι επιδόσεις στον κλάδο των κατασκευών.
Τα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν την Πέμπτη επηρεάστηκαν από την υλοποίηση της νέας στρατηγικής σύμφωνα με την οποία επελέγη η επικέντρωση σε Παραχωρήσεις και ΑΠΕ και ο περιορισμός ζημιών στις κατασκευές εκτός Ελλάδας με την διακοπή δραστηριοτήτων σε χώρες ή σε έργα που απέφεραν αρνητικές επιδόσεις.
Σύμφωνα με την εταιρεία, απόρροια αυτής της στρατηγικής, καθώς και της περιορισμένης δημοπράτησης νέων έργων στην Ελλάδα το 2019, είναι και ο περιορισμός του κύκλου εργασιών της Κατασκευής που οδήγησε σε μείωση του ενοποιημένου κύκλου εργασιών του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ το 2019 κατά 31,4% στα 1,273,6 δισ. ευρώ έναντι 1,857,3 δισ. εκατ. το 2018.
Τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA)1 διαμορφώθηκαν για τη χρήση 2019 σε € 80,6 εκατ. (€193,9 εκατ. εξαιρώντας μη επαναλαμβανόμενες ζημιές ύψους €113,3 εκατ. από κατασκευή φωτοβολταϊκών στο εξωτερικό, και κυρίως στην Αυστραλία, των οποίων η κατασκευή έχει ολοκληρωθεί) έναντι € 142,9 εκατ. το 2018. Σε επίπεδο αποτελεσμάτων προ φόρων, ο Όμιλος παρουσίασε ζημιές € 84,0 εκατ. έναντι ζημιών € 25,8 εκατ. το 2018 και τα μετά από φόρους αποτελέσματα ήταν ζημιές € 105,7 εκατ. έναντι ζημιών € 95,6 εκατ. κατά την προηγούμενη χρήση.
Ο Όμιλος έχει μειώσει πλέον σημαντικά τη δραστηριότητά του στο εξωτερικό, είτε ολοκληρώνοντας τα έργα που είχε αναλάβει (π.χ. Αυστραλία, Αλβανία, Σερβία) είτε αποχωρώντας από ζημιογόνες δραστηριότητες (stop loss) στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης της Κατασκευής. Επιπλέον, στο πλαίσιο της εξυγίανσης του ισολογισμού και του εξορθολογισμού της οικονομικής αποτύπωσης του Oμίλου, η Διοίκηση επέλεξε συνειδητά την απομείωση υπεραξίας που είχε σχηματιστεί από παρελθούσες εξαγορές εταιρειών της Κατασκευής, γεγονός που επιβάρυνε περαιτέρω τα οικονομικά αποτελέσματα του συγκεκριμένου Κλάδου με ζημιές € 41,8 εκατ.
Αν. Καλλιτσάντσης: Οι προτεραιότητες του 2020
Σχολιάζοντας τα οικονομικά αποτελέσματα χρήσης 2019, ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου, κ. Αναστάσιος Καλλιτσάντσης, δήλωσε:
«Η επίδοση του 2019 είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής του Ομίλου για επικέντρωση στους κλάδους ΑΠΕ, Παραχωρήσεων, την ενίσχυση του κλάδου Περιβάλλοντος, αλλά και την αναδιάρθρωση του κλάδου Κατασκευής. Στην Κατασκευή κάναμε αποφασιστικά βήματα, όπως η απεμπλοκή από ζημιογόνα έργα και ο μεγάλος περιορισμός της εκτός συνόρων δραστηριότητας, με επικέντρωση του κατασκευαστικού κλάδου σε Ελλάδα και Ρουμανία, και υπηρεσιών Facility
Management στο Κατάρ. Το 2020, οι προτεραιότητες είναι, πρώτον η αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων επιλογών για την προστασία του Ομίλου και των ανθρώπων του από την πανδημία Covid-19, με παράλληλη έμφαση στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στις δραστηριότητές μας, δεύτερον η υλοποίηση των επενδυτικών πλάνων των επιμέρους κλάδων και τρίτον η επίτευξη του στόχου αναδιάταξης της Κατασκευής».
Ο καθαρός εταιρικός δανεισμός του Ομίλου στις 31.12.2019 διαμορφώθηκε σε € 846,0 εκατ. έναντι € 584,1 εκατ. στις 31.12.2018. Υπενθυμίζεται ότι πραγματοποιήθηκε επίσης η έκδοση δύο διεθνών ομολογιακών δανείων, το πρώτο των € 600 εκατ. τον Δεκέμβριο του 2019 και το δεύτερο των € 70 εκατ. τον Ιανουάριο του 2020, διευρύνοντας τις πηγές χρηματοδότησης για τον Όμιλο και εξασφαλίζοντάς του πρόσβαση σε διεθνείς επενδυτές.
Στοιχεία ανά κλάδο δραστηριότητας
Κλάδος Κατασκευής
Ο κλάδος της Κατασκευής παρουσίασε κατά τη χρήση 2019 έσοδα € 875,2 εκατ., μειωμένα κατά 40,2% έναντι εσόδων € 1.463,1 εκατ. το 2018. Σε επίπεδο EBITDA το αποτέλεσμα του κλάδου Κατασκευής ήταν αρνητικό € 127,0 εκατ. (αρνητικό € 13,8 εκατ. εξαιρώντας μη επαναλαμβανόμενες ζημιές ύψους €113,3 εκατ. Φ/Β στα έργα εξωτερικού) έναντι αρνητικού αποτελέσματος € 91,9 εκατ. το 2018. Σε επίπεδο αποτελεσμάτων προ φόρων για τη χρήση 2019, προέκυψαν ζημιές € 146,4 εκατ. έναντι ζημιών € 126,8 εκατ. το 2018, ενώ μετά από φόρους ο κλάδος Κατασκευής είχε ζημιές € 154,9 εκατ. έναντι ζημιών € 132,4 εκατ. το 2018.
Διευκρινίζεται ότι τα αποτελέσματα της χρήσης 2019 έχουν επιβαρυνθεί με μη-επαναλαμβανόμενες ζημιές € 113,3 εκατ. από έργα κατασκευής φωτοβολταϊκών πάρκων στο εξωτερικό λόγω αυξημένου κόστους που προκλήθηκε από ελαττωματικά υλικά προμηθειών, καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των έργων οι οποίες απέφεραν και ποινικές ρήτρες καθώς και λόγω αυξημένων απαιτήσεων του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου, ειδικότερα στην περίπτωση της Αυστραλίας.
Τα έργα αυτά συνολικής συμβατικής αξίας € 350 εκατ. βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο ολοκλήρωσης. Επίσης, μετά τη διενέργεια του ετήσιου Ελέγχου Απομείωσης Υπεραξίας, σύμφωνα με τον οποίο, η αξία χρήσης του κλάδου ήταν μικρότερη από τη λογιστική του αξία σε επίπεδο ενοποίησης, τα αποτελέσματα του κλάδου επιβαρύνθηκαν με απομείωση ποσού € 41,8 εκατ. της υπεραξίας που είχε σχηματιστεί στο παρελθόν από τις εξαγορές εταιρειών με κατασκευαστική και λατομική δραστηριότητα.
Κατά το 2019 υπήρξε περιορισμένη δημοπράτηση νέων έργων στην Ελλάδα. Από πλευράς υλοποίησης έργων, έμφαση δόθηκε στην πρόοδο των έργων Μετρό στη Θεσσαλονίκη, στην υλοποίηση του έργου Gold Line Metro στο κράτος του Κατάρ και στην υλοποίηση οδικών αξόνων, καθώς και σιδηροδρομικών έργων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις λοιπές χώρες των Βαλκανίων.
Ανεκτέλεστο
Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο της ΑΚΤΩΡ και των θυγατρικών της ανήλθε στις 31.12.2019 σε € 1,3 δισ., καθώς το 2019 υπεγράφησαν συμβάσεις αξίας € 337,4 εκατ. (Ελλάδα, Ρουμανία και Facilities Management στο Κατάρ), ενώ μετά τις 31.12.2019 υπογράφηκαν επιπλέον συμβάσεις ύψους € 235 εκατ. (Ελλάδα και Ρουμανία) και εκκρεμεί η υπογραφή συμβάσεων για νέα έργα ύψους € 570 εκατ. στα οποία η ΑΚΤΩΡ είναι μειοδότης ή προσωρινός ανάδοχος (Ελλάδα και Ρουμανία). Επιπροσθέτως, η ΑΚΤΩΡ συγκαταλέγεται μεταξύ των δύο τελικών διεκδικητών που έχουν υποβάλει δεσμευτική οικονομική προσφορά για το έργο «Γραμμή 4 – Τμήμα Α’ – Άλσος Βεϊκου – Γουδή» του Μετρό της Αθήνας συνολικού προϋπολογισμού €1,51 δισ., ενώ συμμετέχει στον διαγωνισμό του έργου «Λειτουργία και συντήρηση του κέντρου επεξεργασίας λυμάτων Ψυττάλειας» προϋπολογισμού € 260 εκατ.
Τέλος, αναμένεται αύξηση των Δημοσίων Επενδύσεων, ως αποτέλεσμα των εξαγγελιών της ελληνικής κυβέρνησης για επιτάχυνση της υλοποίησης έργων, αλλά και ως συνέπεια των μέτρων ανάκαμψης από την πανδημία του Covid-19 στις Οικονομίες των χωρών που δραστηριοποιείται στρατηγικά η ΑΚΤΩΡ, προσφέροντας σημαντικές ευκαιρίες σε έργα Υποδομών που αφορούν στην δραστηριότητα της εταιρείας.
Αυτή τη στιγμή οι διεθνείς δραστηριότητες συνεισφέρουν περίπου το 48% των εσόδων της δραστηριότητας κατασκευής (2019) ενώ αντιπροσωπεύουν το 58% του κατασκευαστικού ανεκτέλεστου (συμπεριλαμβανομένων των προς υπογραφή συμβάσεων) και επικεντρώνονται στη Ρουμανία. Σε σχέση με τη διεκδίκηση έργων στο κράτος του Κατάρ, ακολουθείται πλέον πολύ επιλεκτική προσέγγιση, στοχεύοντας κυρίως σε συμβάσεις παροχής υπηρεσιών Facility Management.
Ως προς τις επιπτώσεις από την πανδημία Covid-19 μέχρι στιγμής, στον Κατασκευαστικό τομέα έχει επηρεαστεί σε ένα βαθμό η ικανότητα εκτέλεσης υφιστάμενων έργων, ενώ αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά και το χρονοδιάγραμμα συμβασιοποίησης νέων έργων για την αναπλήρωση του ανεκτέλεστου.
Κλάδος Παραχωρήσεων
Για τη χρήση 2019 τα έσοδα του κλάδου των Παραχωρήσεων ήταν € 239,9 εκατ. έναντι € 240,6 εκατ. το 2018, παρουσιάζοντας οριακή μείωση 0,3%. Η αύξηση της κυκλοφορίας στα ώριμα έργα παραχωρήσεων συνεχίστηκε και το 2019, με την κίνηση στην Αττική Οδό να καταγράφει αύξηση 4,5%, στη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου 6,0%, στην Ολυμπία Οδό 4,7% και στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου 7,6%.
Η αύξηση αυτή, ωστόσο, στα έσοδα του τομέα παραχωρήσεων αντισταθμίστηκε από α) τη μη ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της ΕΠΑΔΥΜ (έσοδα € 3,5 εκατ. το 2018) λόγω πώλησης της συμμετοχής του 50% της ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ στην ΗΛΕΚΤΩΡ τον Μάιο του 2019 και β) τη μείωση των εσόδων των Αττικών Διαδρομών από το έργο της Εγνατίας Οδού (€ 5,0 εκατ.) κυρίως λόγω μειωμένου κατασκευαστικού εσόδου από νέους σταθμούς διοδίων.
Το EBITDA του κλάδου των Παραχωρήσεων για τη χρήση 2019 διαμορφώθηκε σε € 155,1 εκατ. έναντι € 168,6 εκατ. το 2018. Η μείωση οφείλεται κυρίως στην αναγνώριση στη χρήση 2018 αναδρομικής προσαρμογής του προγράμματος Πρόσθετης Επιδότησης Λειτουργίας του Μορέα με θετική επίδραση ύψους € 20,3 εκατ.
Σε επίπεδο αποτελεσμάτων προ φόρων υπήρξαν κέρδη € 60,4 εκατ. έναντι € 80,9 εκατ. για τη χρήση 2018, μειωμένα κατά 25,3% και τα καθαρά κέρδη μετά τους φόρους διαμορφώθηκαν σε € 41,0 εκατ. έναντι € 26,1 εκατ. το 2018, αυξημένα κατά 57,1%. Σημειώνεται ότι το 2018 τα καθαρά κέρδη μετά από φόρους περιλάμβαναν αρνητική επίδραση από προσαρμογή αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης € 31,4 εκατ.
Τον Απρίλιο του 2019 η ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ανακηρύχτηκε «Προτιμητέος Επενδυτής» στο διαγωνισμό για την ανάθεση σύμβασης παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της Μαρίνας Αλίμου για περίοδο 40 ετών, που πραγματοποίησε το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ). Η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης ήταν προγραμματισμένη για τα τέλη Μαρτίου 2020, αλλά αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας Covid-19 και πλέον αναμένεται να υπογραφεί εντός των επόμενων εβδομάδων, ανοίγοντας το δρόμο για μία επένδυση συνολικής αξίας περί τα € 100 εκατ.
Σε σχέση με νέα έργα, η ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ εστιάζει σε έργα, των οποίων ο προϋπολογισμός κεφαλαιουχικών δαπανών (capex) υπερβαίνει συνολικά τα € 3,5 δισ.:
στην Εγνατία Οδό και τους τρεις κάθετους άξονές της,
στην Υποθαλάσσια Ζεύξη της Σαλαμίνας και
στο έργο «Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του Βορείου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) στο Τμήμα Χανιά – Ηράκλειο και στο τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη με ΣΔΙΤ», για το οποίο η εταιρεία έχει προκριθεί στο επόμενο στάδιο του διαγωνισμού (Β΄ Φάση).
Επιπλέον των ανωτέρω, η ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ έχει υποβάλλει Φάκελο Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για τα έργα:
Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία και συντήρηση των Σχολικών Μονάδων και Πάρκου του Δήμου Χανίων με ΣΔΙΤ.
Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία και συντήρηση Φοιτητικών Εστιών του Πανεπιστημίου Κρήτης, με ΣΔΙΤ
Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία και συντήρηση του Οδικού Άξονα Νοτιοδυτικής Πελοποννήσου Τμήμα Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος – Μεθώνη με ΣΔΙΤ.
Πανδημία
Ως προς τις επιπτώσεις από την πανδημία Covid-19 μέχρι στιγμής, η κυκλοφορία μειώθηκε σημαντικά μετά την πλήρη εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης (~70% αφορά ημερήσια κυκλοφορία για την περίοδο 23.03.2020 μέχρι τις 28.4.2020, αλλά η κίνηση στην Αττική Οδό σωρευτικά από την αρχή του έτους είναι της τάξης του -25%). Οι εταιρείες παραχώρησης έχουν προχωρήσει σε γνωστοποίηση στο κράτος για την ενεργοποίηση των σχετικών άρθρων των Συμβάσεων, ενώ λαμβάνουν κάθε πρόσφορο μέτρο περιορισμού των συνεπειών πάντα με γνώμονα τη διασφάλιση της υγείας των εργαζομένων και των χρηστών των αυτοκινητοδρόμων
Κλάδος Περιβάλλοντος
Ο κύκλος εργασιών του κλάδου Περιβάλλοντος για το 2019 ανήλθε σε € 87,1 εκατ., έναντι € 86,3 εκατ. το 2018, παρουσιάζοντας οριακή αύξηση 0,9%. Το EBITDA του κλάδου Περιβάλλοντος για τη χρήση 2019 διαμορφώθηκε σε € 6,7 εκατ. έναντι € 26,4 εκατ. το 2018. Πρέπει να σημειωθεί πως το αντίστοιχο διάστημα του 2018 περιελάμβανε μη-επαναλαμβανόμενο κέρδος ποσού € 4,2 εκατ. (λόγω αντιστροφής παλαιότερης πρόβλεψης από διακανονισμό στο πλαίσιο της Συμπληρωματικής Συμφωνίας της 21ης Μαΐου 2018 για το έργο Λάρνακας) καθώς και αναδρομικές αποζημιώσεις για μη συμβασιοποιημένες εργασίες προηγούμενων ετών ύψους € 5,8 εκατ., οι οποίες μερικώς αντισταθμίστηκαν από πρόβλεψη € 2,0 εκατ. για επισφαλείς απαιτήσεις. Επιπλέον, σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα του 2019 επιβαρύνθηκαν κυρίως λόγω:
- αναγνώρισης ζημιών € 4,1 εκατ. στην Helector Recycling Osnabruck GmbH
- μειωμένων εισερχόμενων ποσοτήτων στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης (€ 2,5 εκατ.) καθώς και στις μονάδες διαχείρισης κλινικών αποβλήτων (€ 0,4 εκατ.)
- απομείωσης υπεραξίας (goodwill) της Helector GmbH που τέθηκε υπό εκκαθάριση ύψους € 1,5 εκατ. Τα αποτελέσματα προ φόρων ήταν ζημιές € 0,9 εκατ. έναντι κερδών € 21,2 εκατ. το 2018 ενώ τα αποτελέσματα μετά από φόρους ήταν ζημιές € 1,8 εκατ. έναντι κερδών € 15,2 εκατ. το 2018.
Σημειώνεται ότι την 28.05.2019 πραγματοποιήθηκε η αγορά του 75% της Εταιρείας Ανακύκλωση Στερεών Αποβλήτων Α.Ε. με διακριτικό τίτλο ASA RECYCLE. Επιπλέον, την 21.05.2019 πραγματοποιήθηκε η ενδοομιλική απόκτηση του υπόλοιπου 50% της ΕΠΑΔΥΜ Α.Ε., από την «ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις Α.Ε». Η ΗΛΕΚΤΩΡ και οι θυγατρικές της είτε αποκλειστικά είτε ως μέλη κοινοπραξιών υπέγραψαν κατά το 2019 μία σειρά από συμβάσεις έργων, με τις κυριότερες εξ αυτών να αντιπροσωπεύουν έργα συνολικού προϋπολογισμού περί τα € 40 εκατ. Ως προς τις επιπτώσεις από την πανδημία Covid-19 μέχρι στιγμής, ο τομέας του Περιβάλλοντος δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά, αν και υπάρχει κίνδυνος καθυστερήσεων στις εισπράξεις και μείωσης των τιμών των ανακυκλώσιμων υλικών.
Κλάδος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
Ο κύκλος εργασιών του κλάδου ΑΠΕ κατά το 2019 ανήλθε σε € 64,0 εκατ. έναντι € 60,2 εκατ. το 2018, παρουσιάζοντας αύξηση 6,4%. Το EBITDA του κλάδου των ΑΠΕ για τη χρήση 2019 ανήλθε σε € 50,1 εκατ. έναντι € 42,1 εκατ. το 2018, δηλαδή σημείωσε αύξηση κατά 19,1%.
Τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε € 25,4 εκατ. έναντι € 17,5 εκατ. το 2018, αυξημένα κατά 45,2% και τα κέρδη μετά από φόρους, λαμβανομένης υπόψη της αναγνώρισης αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης που προέκυψε από την απορρόφηση της ΕΛ.ΤΕΧ. ΑΝΕΜΟΣ Α.Ε. από την ΕΛΛΑΚΤΩΡ Α.Ε., ανήλθαν σε € 33,9 εκατ. έναντι € 15,1 εκατ. για την προηγούμενη χρήση. Το σύνολο της εγκατεστημένης ισχύος του κλάδου ΑΠΕ ανέρχονταν στις 31.12.2019 σε 401 MW, από τα οποία τα 105,6 MW βρίσκονταν σε δοκιμαστική λειτουργία.
Μέχρι σήμερα είχαν τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία επιπλέον 90 MW, με τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ του κλάδου ΑΠΕ να ανέρχεται πλέον στα 491 MW. Σε στάδιο κατασκευής βρίσκονται σήμερα ακόμη δύο αιολικά πάρκα, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 88,2 MW, για τα οποία ο αρχικός στόχος ήταν να τεθούν σε λειτουργία μέχρι 31.12.2020, λόγω όμως των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19 στη καθημερινή λειτουργία της εταιρείας, η ολοκλήρωσή τους μετατίθεται για το 2021. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι λόγω της πανδημίας έχει δοθεί τετράμηνη παράταση για την ισχύ των όρων σύνδεσης έργων ΑΠΕ.
Επιπλέον των προαναφερθέντων, η ΕΛΛΑΚΤΩΡ διαθέτει 454,14 MW έργων ΑΠΕ (κυρίως αιολικά πάρκα) σε διάφορα στάδια αδειοδότησης. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε σε 708 GWh, αυξημένη κατά 6,6% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2018, γεγονός που οφείλεται στην κατ’ αντίστοιχο ποσοστό αυξημένη εγκατεστημένη ισχύ. Το μέσο ετήσιο capacity factor του 2019 παρέμεινε πρακτικά αμετάβλητο σε 26,8% έναντι 26,9% της αντίστοιχης περιόδου του 2018.
Κλάδος Ανάπτυξης Ακινήτων
O κλάδος της Ανάπτυξης Ακινήτων του Ομίλου είχε για το 2019 έσοδα € 7,1 εκατ. έναντι € 6,9 εκατ. το 2018, αυξημένα κατά 3,7%. Το EBITDA του κλάδου Ανάπτυξης Ακινήτων για τη χρήση 2019 διαμορφώθηκε σε € 2,6 εκατ. έναντι € 4,8 εκατ. το 2018. Πρέπει να σημειωθεί πως η χρήση 2018 περιελάμβανε αναστροφή απομείωσης της αξίας επενδυτικού ακινήτου ποσού € 2,8 εκατ. και απομειώσεις απαιτήσεων ποσού € 0,4 εκατ. Σε επίπεδο αποτελεσμάτων προ φόρων ο κλάδος είχε ζημιές € 0,4 εκατ. έναντι κερδών € 2,0 εκατ. για τη χρήση 2018 και οι ζημιές μετά από φόρους ήταν € 1,6 εκατ. έναντι κερδών € 1,4 εκατ. το 2018.
Η κύρια δραστηριότητα του κλάδου το 2019 ήταν η λειτουργία του Εμπορικού Πάρκου «Smart Park» στη θέση Γυαλού στα Σπάτα Αττικής. Η κατασκευή της Β΄ Φάσης του Εμπορικού Πάρκου, εμβαδού 15.200 τ.μ. περίπου, ολοκληρώθηκε εντός του χρονοδιαγράμματος και η εμπορική λειτουργία της νέας ανάπτυξης ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2019 έχοντας επιτευχθεί μίσθωση συνολικής επιφανείας περίπου 11.000 τ.μ., που αντιστοιχεί σε ποσοστό 80% της μισθωτικής επιφάνειας του νέου κτηρίου.
Η απόδοση του Εμπορικού Κέντρου παρακολουθείται στενά από τη διοίκηση μέσω δεικτών, με κυριότερους αυτούς του δείκτη επισκεψιμότητας και του δείκτη πωλήσεων των καταστημάτων. Σύμφωνα με τους ανωτέρω δείκτες για το 2019 παρατηρήθηκε αύξηση της επισκεψιμότητας του Κέντρου κατά 9% περίπου σε σχέση με το 2018, ενώ οι πωλήσεις των καταστημάτων σημείωσαν άνοδο κατά 13% αντίστοιχα.
Ως προς τις επιπτώσεις από την πανδημία Covid-19 μέχρι στιγμής, στον τομέα Ανάπτυξης Ακινήτων η αναστολή λειτουργίας των Εμπορικών Κέντρων, σε συνδυασμό με τη μείωση των μισθωμάτων επαγγελματικής μίσθωσης, επηρεάζουν τον ευρύτερο σχεδιασμό του κλάδου.
