Του Απόστολου Σκουμπούρη
Τοποθετημένη πάνω στις γραμμές των... οριζόντων που λέει και ο ποιητής, ήτοι σε μια εξαιρετικά κομβική γεωστρατηγική τοποθεσία, που αποτελεί «γέφυρα» τριών ηπείρων, με 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμή, αλλά και... πρωτοκαθεδρία στην πιο νευραλγική θάλασσα του πλανήτη, τη Μεσόγειο, η Ελλάδα ανέκαθεν αποτελούσε σημαντικό «πέρασμα» για το παγκόσμιο εμπόριο.
Εύλογα, ειδικά τη σύγχρονη εποχή, έχοντας σημαντικότατο εκτόπισμα στην ακτοπλοΐα και καταστεί εδώ και... αιώνες πρώτη ναυτιλιακή δύναμη στον κόσμο, η χώρα έχει όλα τα φόντα να γίνει ένα εξαιρετικά σημαντικό hub στις ευρύτερες μεταφορές και κομβικό διαμετακομιστικό κέντρο.
Και μόνο ότι ο κλάδος των logistics συμβάλει κατά 9,02% στο ΑΕΠ κάνοντας τζίρο περί τα 17 δισ. ευρώ, δείχνει το εκτόπισμά του, αλλά και τις προοπτικές που υπάρχουν – σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών – για να κινηθεί πολύ υψηλότερα τα επόμενα χρόνια.
Ο λεγόμενος και ως κλάδος των Logistics και η συνολική διαμετακομιστική βιομηχανία έχει τεράστια περιθώρια εξέλιξης και ανάπτυξης στη χώρα μας, όπως μαρτυρούν όλα τα συμφραζόμενα, τόσο από διεθνείς εξελίξεις όσο και από τον ερχομό πολυεθνικών ομίλων στη χώρα μας.
Με δύο τεράστιας σημασίας λιμάνια, με ένα εκ των πιο δραστήριων αεροδρομίων διεθνώς (Ελ. Βενιζέλος), με πολλά περιφερειακά αεροδρόμια να έχουν μπει σε τροχιά εκσυγχρονισμού, με καινούριους ολοκληρωμένους οδικούς άξονες, η Ελλάδα μόνο ισχυρό ρόλο μπορεί να παίξει στον κόμβο της Μεσογείου, όπου περνά ένα σημαντικό τμήμα του παγκόσμιου εμπορίου.
Η συνεχώς ανοδική θέση του λιμένα Πειραιά, που κατέχει την 5η θέση στην Ευρώπη και τη 2η στη Μεσόγειο στη διεθνή κλίμακα λιμένων διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων, η ανοδική πορεία του λιμένα Θεσσαλονίκης, η αναβάθμιση των οδικών αξόνων και των σιδηροδρομικών μεταφορών και οι νέες επενδύσεις, όπως το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, δίνουν στον κλάδο των logistics μεγάλες περαιτέρω προοπτικές ανάπτυξης.
Η παγκόσμια οικονομία βιώνει την... επέλαση της νέας βιομηχανικής επανάστασης, που είναι οι νέες τεχνολογίες και η ψηφιακή εποχή, η οποία ουσιαστικά καταργεί τα εμπόδια ανάμεσα στις διάφορες αλυσίδες εφοδιασμού, στους πελάτες και τις επιχειρήσεις. Όμως, ανάγκη για μεταφορές προϊόντων, πάντα θα υπάρχει, ενώ η μεγάλη πρόκληση για τη βιομηχανία και τη μεταποίηση είναι η πρόσβαση στις παγκόσμιες αλυσίδες ανεφοδιασμού και η προσαρμογή στη νέα ψηφιακή εποχή.
Ο «χάρτης» του κλάδου στην Ελλάδα
Ο κλάδος των logistics στην Ελλάδα απασχολεί περί τους 200.000 εργαζόμενους, που αντιστοιχούν στο 4,7% των συνολικά απασχολούμενων στη χώρα. Ο κλάδος είναι κατακερματισμένος στην Ελλάδα, όπως έχει δείξει παλαιότερη μελέτη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ).
Ο κλάδος, με βάση στοιχεία του 2016 (δεν έχουν αλλάξει δραματικά έκτοτε) αποτελείται από 62.878 επιχειρήσεις, εκ των οποίων 61.433 (97,7%) είναι πολύ μικρές (έως 9 άτομα) με 1,54 απασχολούμενους ανά επιχείρηση κατά μέσο όρο. Πρόκειται δηλαδή για οικογενειακές μικροεπιχειρήσεις, όπως ένα φορτηγό που κάνει μεταφορές.
Επιπλέον, υπάρχουν και 1.194 μικρές επιχειρήσεις (10 έως 49 άτομα) με 18,8 απασχολούμενους ανά επιχείρηση, 195 μεσαίες επιχειρήσεις (50 έως 249 άτομα) με 106,7 απασχολούμενους ανά επιχείρηση, αλλά και 56 μεγάλες επιχειρήσεις (250 και πλέον άτομα) με 822,5 απασχολούμενους ανά επιχείρηση, στις οποίες περιλαμβάνονται τα ΕΛΤΑ, αλλά και οι αεροπορικές και ναυτιλιακές εταιρείες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει συνολικά 388 μεγάλες επιχειρήσεις, το 14% των οποίων (56) ανήκουν στον κλάδο των logistics.
Ωστόσο, σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα (2008), έχουν χαθεί 6.231 επιχειρήσεις, εκ των οποίων 5.963 ήταν πολύ μικρές, ενώ παράλληλα μειώθηκαν και οι λίγο μεγαλύτερες κατά 311. Από την άλλη, αυξήθηκαν οι μεσαίες επιχειρήσεις κατά 30 μονάδες, καθώς και οι μεγάλες επιχειρήσεις κατά 14 μονάδες.
Οι κορυφαίες εταιρείες στην Ελλάδα και η έκθεση στο Μόναχο
Οι κορυφαίες εταιρείες στην Ελλάδα είναι οι Sarmed, Goldair, Βεϊνόγλου, Golden Cargo, ΠΑΕΓΑΕ και Διακίνησις. Αυτές έχουν τα μεγάλα μερίδια στην αγορά, ενώ δραστηριοποιούνται και μεγάλοι διεθνείς όμιλοι όπως DHL και GEFCO.
Αυξημένη ήταν φέτος η παρουσία ελληνικών εταιρειών στη Διεθνή Έκθεση transport logistic, που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο στις 4-7 Ιουνίου. Συνολικά συμμετείχαν 19 ελληνικές και κυπριακές εταιρείες, ενώ οι 13 από αυτές συμμετείχαν στο Ελληνικό Ομαδικό Περίπτερο του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.
Το περίπτερο διοργανώθηκε για δεύτερη φορά, «γκρουπάροντας» τις ελληνικές επιχειρήσεις, με στόχο την καλύτερη και πιο... συμπαγή εικόνα, αναδεικνύοντας την κομβική θέση της χώρας ως διαμετακομιστικό κέντρο εμπορευματικών φορτίων.
Στην έκθεση του Μονάχου συμμετείχαν οι εταιρείες: Alpha Intermodal, Cyprus Global Logistics, Elikon Transport & Logistics, FDL GROUP, Goldair Cargo, International Forwarding & Logistics Services, Harlas International Transport, Intertrans S.A., Multifreight, navicon S.A., Orphee Beinoglou International Forwarders, O.Mind Creatives, Thriasio Logistics Center, Transcombi Express, Athens International Airport, ANEK LINES, ANEK S.A. – SUPERFAST ENDEKA Hellas Inc. & Co. Joint Venture, Attica Group, Minoan Lines και Neptune Lines Shipping & Managing Enterprises S.A.
Οι επενδύσεις των τελευταίων ετών
Στον κλάδο έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις τα τελευταία χρόνια, ενώ ειδικά στις χερσαίες μεταφορές από τα 358 εκατ. ευρώ το 2015, σχεδόν διπλασιάστηκαν το 2017, φτάνοντας στα 642 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 262 εκ. ευρώ αφορούσαν σε κατασκευές και τα 368 εκ. ευρώ σε μεταφορικό εξοπλισμό (αγορά φορτηγών, αυτοκινήτων κ.λπ.).
Οι μεταβολές αυτές, σε μεγάλο βαθμό, αντανακλούν την άνθηση του τουρισμού (ενοικιάσεις αυτοκινήτων, λεωφορείων κ.λπ.) και του διαμετακομιστικού εμπορίου (φορτηγά, αυτοκίνητα, πλοία). Αυξήσεις, επίσης, αλλά σε μικρότερα μεγέθη, εμφανίζουν και οι υποκλάδοι της αποθήκευσης, των αεροπορικών μεταφορών και των ταχυδρομείων.
Η γενική εικόνα παραπέμπει σ'' ένα δυναμικό κλάδο που ανανεώνει τον μηχανολογικό εξοπλισμό, που χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες και εφαρμογές, προσαρμοζόμενος ανάλογα στις επιτάσσεις των καιρών. Άλλωστε, ο κλάδος των logistics επηρεάζεται σε βάθος από την έλευση της ψηφιακής και της κυκλικής οικονομίας, στο πλαίσιο των αλλαγών που φέρνει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση.
O κλάδος στην Ευρώπη
Σήμερα ο ευρωπαϊκός κλάδος των μεταφορών (ΕΕ) απασχολεί περίπου 10 εκατ. άτομα, δηλαδή περίπου το 4,50% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ περίπου με το ίδιο ποσοστό, 4,50%, συμμετέχει στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Η σταδιακή ύπαρξη σύγχρονων μεταφορικών δικτύων και μέσων εξελίχθηκε σε παράγοντα ζωτικής σημασίας για την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από πλευράς των εξαγωγών, καθότι μέσω της ναυτιλίας διακινείται το 90% του εξωτερικού εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τι προτείνει ο ΣΕΒ για τον κλάδο
Μια σειρά από προτάσεις έχει καταθέσει ο ΣΕΒ ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω ο κλάδος. Συγκεκριμένα, προτείνει:
1. Δημιουργία Γ.Γ. Εφοδιαστικής στο Υπουργείο Ανάπτυξης.
2. Απλοποίηση αδειοδότησης.
3. Ταχεία εφαρμογή ηλεκτρονικών συναλλαγών σε όλο το κύκλωμα.
4. Σύγχρονες μεταφορικές συνδέσεις.
5. Νέο εθνικό σχέδιο προ-χωροθέτησης υποδομών εμπορευματικών κέντρων.
6. Κίνητρα επιχειρηματικής ανάπτυξης.
7. Χρηματοδοτικά εργαλεία.
8. Ανάπτυξη λιμανιών, λιμενικών υποδομών και dry-ports μέσω ΣΔΙΤ για τη δημιουργία εμπορευματικών πυλών εισόδου / εξόδου.
9. Θεσμοθέτηση υφιστάμενων μεγάλων εγκαταστάσεων ως Εμπορευματικά Κέντρα.
10. Μείωση γραφειοκρατίας.
11. Προώθηση ελληνικών logistics.
