Τα καθημερινά ρεκόρ κρουσμάτων του covid-19 ρίχνουν ένα βαρύ πέπλο ανασφάλειας και αβεβαιότητας στην κοινωνία και στην οικονομία με αποτέλεσμα να εκφράζονται φόβοι πως αν συνεχιστεί η αυξητική τάση, αργά ή γρήγορα το lockdown θα μοιάζει με τη μοναδική λύση που θα μπορεί να ανακόψει την εξάπλωση του ιού.
Αν οι κινήσεις των αγορών και οι προσδοκίες των επιχειρήσεων λειτουργούν ως προάγγελοι γεγονότων τότε οι οικονομίες της Ευρώπης και των ΗΠΑ έχουν μπροστά τους μία πολύ δύσκολη περίοδο (ίσως και εξάμηνο) σε μεγάλο μέρος της οποίας δεν αποκλείεται να κληθούν να λειτουργήσουν σε συνθήκες lockdown. Αυτός είναι ο βασικός φόβος σήμερα. Ότι η πανδημία δεν θα τεθεί υπό έλεγχο και η αύξηση των κρουσμάτων τους χειμερινούς μήνες θα επιβάλει την παύση της δραστηριότητας στους περισσότερους κλάδους.
Όσο και αν οι κυβερνήσεις προσπαθούν να… ξορκίσουν το κακό και να αποφύγουν την εκ νέου επιβολή γενικευμένων περιοριστικών μέτρων επιλέγοντας τα τοπικά lockdown, η πανδημία κερδίζει έδαφος και προκαλεί τρομακτικές ανησυχίες στην πραγματική οικονομία.
Οι επενδυτές έστειλαν χθες το δικό τους μήνυμα απαισιοδοξίας μέσω των χρηματιστηρίων, με τον DAX στη Φρανκφούρτη να σημειώνει πτώση 3,71% μετά τα απογοητευτικά στοιχεία για το επιχειρηματικό κλίμα και την κατάρρευση του κολοσσού της πληροφορικής SAP (-27%) ο οποίος έχασε μέσα σε μια μέρα σχεδόν 30 δισ. ευρώ σε κεφαλαιοποίηση. Λίγο αργότερα οι βασικοί δείκτες της Wall ακολούθησαν στο ίδιο τέμπο με απώλειες έως και άνω του 2,5%, ενώ ο «δείκτης φόβου» VIX ξεπέρασε το ψυχολογικό όριο των 30 μονάδων πέραν του οποίου η αγορά θεωρητικά προεξοφλεί νέες αναταράξεις.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες σημειώθηκε νέο ρεκόρ ημερήσιων κρουσμάτων (το προηγούμενο ήταν τον Ιούλιο) με την αβεβαιότητα να είναι ήδη αυξημένη λόγω των εκλογών της επόμενης Τρίτης. Είναι τόσο μουντό το κλίμα που ο νομπελίστας οικονομολόγος και καθηγητής του Yale, Ρόμπερτ Σίλερ, προειδοποίησε με άρθρο στους New York Times, ότι έχουν περάσει πολλά χρόνια από την τελευταία φορά που οι επενδυτές φοβόντουσαν τόσο πολύ ένα νέο χρηματιστηριακό κραχ.
Η πανδημία καλπάζει και στην Ευρώπη, όπου Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Μ. Βρετανία αποτελούν σήμερα hotspots του ιού, ενώ αυστηρότεροι περιορισμοί εφαρμόζονται σε Βέλγιο, Ολλανδία και σχεδόν σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο. Η καθημερινή αύξηση των κρουσμάτων έχει αναγκάσει τις κυβερνήσεις να επιβάλλουν μέχρι και απαγόρευση της κυκλοφορίας που επηρεάζει δεκάδες εκατομμύρια πολίτες (46 εκατ. μόνο στη Γαλλία). Στην Ιταλία, υπάρχουν έντονες αντιδράσεις καθώς από σήμερα βάζουν λουκέτο κινηματογράφοι, γυμναστήρια και κολυμβητήρια, ενώ εστιατόρια και μπαρ θα κατεβάζουν ρολά στις 6 το απόγευμα. Το λιανεμπόριο συνεχίζει να λειτουργεί όμως υπό αυτές τις συνθήκες τίποτα δεν θυμίζει το θετικό κλίμα των περασμένων μηνών.
Ο φόβος του lockdown γίνεται πλέον αισθητός και στη Γερμανία. Η οικονομία που έχει υποστεί, με βάση τις εκτιμήσεις των αναλυτών, τη λιγότερη ζημιά και εμφάνιζε μέχρι πρότινος ταχεία ανάκαμψη, δείχνει να χάνει δυνάμεις. Ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος Ifo, ο οποίος αποτελεί καθρέφτη του κλίματος που επικρατεί στη γερμανική αγορά, υποχώρησε τον Οκτώβριο για πρώτη φορά από το τέλος των lockdown της άνοιξης, υποδεικνύοντας ότι ακόμα και στη Γερμανία η ανάκαμψη εξασθενεί. Ο βασικός λόγος που οδήγησε σε πτώση τον δείκτη Ifo ήταν η επιδείνωση των επιχειρηματικών προσδοκιών για το επόμενο εξάμηνο και πλέον πολλοί ανησυχούν ότι η ανάκαμψη δεν εξασθενεί απλώς αλλά σταμάτησε.
Η Oxford Economics σημειώνει σε χθεσινή της έκθεση ότι ο κίνδυνος διπλής ύφεσης αυξάνεται για την Ευρώπη καθώς ο κλάδος των υπηρεσιών έχει ήδη επανέλθει σε τροχιά συρρίκνωσης και οι δείκτες μετακίνησης των πολιτών έχουν σταθεροποιηθεί. Η ενίσχυση του παγκόσμιου εμπορίου κατά περίπου 10% στο γ’ τρίμηνο του έτους είναι εντυπωσιακή εντούτοις ο οίκος εκτιμά ότι θα συρρικνωθεί κατά 20% συνολικά μέσα στο 2020.
