Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ημέρα της μαρμότας βιώνουν ξανά και ξανά οι παγκόσμιες αγορές με τον Ντόναλντ Τραμπ τη μία στιγμή να δίνει ελπίδες εξομάλυνσης των εντάσεων με την Κίνα και την άλλη να προκαλεί τρόμο με τις απειλές και την επιθετική του ρητορική. Λίγο το εκρηκτικό του ταμπεραμέντο, λίγο η ανέμελη διάθεση λόγω διακοπών και η «ζημιά» δεν θέλει πολύ για να γίνει. Φεύγοντας για τις καλοκαιρινές του διακοπές – θα αποσυρθεί στο δικό του γκολφ κλαμπ στην πόλη Μπέντμινστερ του Νιου Τζέρσι - ο Αμερικανός πρόεδρος είπε να ρίξει μαύρα σύννεφα πάνω από τα χρηματιστήρια, δηλώνοντας ότι οι προγραμματισμένες για τον Σεπτέμβριο συνομιλίες με την Κίνα μπορεί να ακυρωθούν.
Wall Street και ευρωπαϊκοί δείκτες βρέθηκαν πάλι στο κόκκινο (αν και η Wall ανέκαμψε), οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων διολίσθησαν εκ νέου, ο χρυσός πήρε ξανά την ανιούσα, μόνο το πετρέλαιο κινήθηκε κόντρα στο ρεύμα με κέρδη άνω του 2% εξαιτίας της είδησης ότι η Σαουδική Αραβία είναι έτοιμη να παρέμβει για να σταματήσει την πτώση των τιμών.
Αποτέλεσμα της «ακράτειας» του Τραμπ, είναι τα χρηματιστήρια να εμφανίζουν εκρηκτική μεταβλητότητα και οι επενδυτές να ζουν με το φόβο του… twitter, αφού από εκεί ο Αμερικανός πρόεδρος ταρακουνάει μετοχές, ομόλογα και κάθε είδους assets.Έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο που διάσημοι αναλυτές πιστεύουν ότι το σύστημα εμφανίζει σημάδια ακραίας κόπωσης και ο επενδυτικός κόσμος δεν έχει άλλες αντοχές, ακριβώς εξαιτίας των απρόβλεπτων επιπτώσεων της κόντρας ΗΠΑ-Κίνας.
Όπως σημειώνει ο άλλοτε μεγαλύτερος διαχειριστής κεφαλαίων στον κόσμο, Μοχάμεντ Ελ Εριάν, «είναι θέμα χρόνου έως ότου οι κλιμακούμενες εντάσεις μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ θα κάνουν πολλούς ακόμη οικονομολόγους να προειδοποιήσουν για επικείμενη παγκόσμια ύφεση και χρηματοπιστωτική αστάθεια». Χρειάζεται συντονισμένη δράση σε παγκόσμιο επίπεδο για να αναθερμανθεί το ελεύθερο εμπόριο – αλλά να γίνει και πιο δίκαιο. Αν δεν τα καταφέρουμε, αυτά που ζούμε σήμερα δεν θα είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που θα έρθουν, προειδοποιεί.
Αν ήταν μόνο τα «παιχνίδια» του Τραμπ οι αγορές θα είχαν βρει τα πατήματά τους και μετά από κάποιο διάστημα έντονης μεταβλητότητας θα… επέλεγαν και πάλι την ισορροπία. Όμως αυτό που φοβίζει πάνω απ' όλα είναι ότι η παγκόσμια οικονομία δεν είναι σε καλή κατάσταση. Η Γερμανία παλεύει να μην πέσει σε ύφεση, η Ιταλία είναι κολλημένη σε στασιμότητα και η Κίνα οδεύει προς την χαμηλότερη ετήσια ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών.
Ο Ελ Εριάν εκτιμά ότι μετά το 2008 η παγκόσμια οικονομία έχει δύο χαρακτηριστικά τα οποία αν δεν αντιμετωπιστούν το μέλλον θα είναι μαύρο. Πρώτον, η ανάπτυξη εκτός από αργή δεν αφορά τους πολλούς και δεύτερον όλοι περιμένουν από τις κεντρικές τράπεζες να διατηρούν τη ρευστότητα στο σύστημα. Αν συνεχιστεί αυτή η πορεία τότε σύντομα θα φτάσουμε σε ένα σημείο που η κατάσταση δεν θα είναι βιώσιμη και ο κόσμος θα βρεθεί αντιμέτωπος με ύφεση, χρηματοπιστωτική κρίση, πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις. Ο Λάρι Σάμμερς, ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, υποστήριξε από την πλευρά του, ότι βρισκόμαστε ίσως στην πιο επικίνδυνη στιγμή σε οικονομικό επίπεδο από το 2009.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Ελβετίας, της χώρας που παραδοσιακά θεωρείται το ασφαλές καταφύγιο του πλανήτη, «αγγίζει» το -1% που είναι υπερδιπλάσιο του επιτοκίου καταθέσεων της ΕΚΤ και ενδεχομένως το χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ για κάποιο ομόλογο. Την ίδια ώρα, οι αποδόσεις των ομολόγων της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, ακόμη και της Ιρλανδίας ή της Πορτογαλίας, υποχωρούν σε τέτοιο βαθμό που δεν αποκλείεται πλέον να έχει χάσει εντελώς την αξίας της η εφαρμογή ενός νέου QE από την ΕΚΤ.
Μόνο οι ιταλικοί τίτλοι κινούνται προς αντίθετη κατεύθυνση και αυτό γιατί ο Σαλβίνι συνεχίζει τα πολιτικά παιχνίδια στις πλάτες του ιταλικού λαού για να σχηματίσει την κυβέρνηση που αυτός επιθυμεί έτσι ώστε να κοντράρει ακόμη περισσότερο τις Βρυξέλλες στο μεταναστευτικό αλλά και στη δημοσιονομική πολιτική. Από κοντά και τα ελληνικά ομόλογα, ωστόσο οι ελληνικοί τίτλοι δείχνουν εξαιρετικές αντιστάσεις. Για παράδειγμα, όταν προς το τέλος του 2018 η Ιταλία έφτανε μία ανάσα από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και την απόλυτη σύγκρουση με την Ευρώπη, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων εκτινάσσονταν, ενώ σήμερα απλώς εμφανίζουν μικρή άνοδο και κρατάνε επαφή με το επίπεδο του 2% που είναι σχεδόν το ιστορικό τους χαμηλό.
Βλέποντας τον Τραμπ να «παίζει» με τις αγορές και να χρησιμοποιεί την κόντρα με την Κίνα για να πιέσει την Fed να μειώσει πολύ πιο γρήγορα τα επιτόκια, οι επενδυτές τρέχουν να προστατευτούν σε ασφαλή καταφύγια. Το πιο γνωστό καταφύγιο είναι φυσικά ο χρυσός. Η τιμή του πολύτιμου μετάλλου έχει σκαρφαλώσει και διατηρείται στο επίπεδο των 1.500 δολαρίων. Και αυτό γιατί σε καιρούς που η αβεβαιότητα και η μεταβλητότητα κυριαρχούν, ένα παραδοσιακό χαρτοφυλάκιο μετοχών και ομολόγων δεν μπορεί να προστατεύσει τους επενδυτές, πόσω μάλλον στην περίπτωση που η οικονομία βρίσκεται σε φάση επιβράδυνσης.
Ορισμένοι, μάλιστα, πιστεύουν ότι σήμερα βρισκόμαστε ακόμη πιο κοντά στο σημείο καμπής, όπου οι επενδυτές θα αρχίσουν να «αφήνουν» τα ομόλογα των αρνητικών επιτοκίων για τον χρυσό, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι οι συνθήκες θα επιδεινωθούν ή θα εμφανίζουν τάσεις επιδείνωσης.
