Ενώ πριν λίγους μήνες ο Πούτιν ήταν έτοιμος να απαγορεύσει πλήρως τα κρυπτονομίσματα στη Ρωσία, τώρα ετοιμάζεται να τα νομιμοποιήσει, δίνοντας τροφή στα σενάρια που θέλουν το ρωσικό καθεστώς και τους ολιγάρχες να προσπαθούν να παρακάμψουν τις κυρώσεις της Δύσης μέσω των crypto. Μπορεί η ρωσική οικονομία να λειτουργήσει απρόσκοπτα με ρούβλια και… bitcoin, ακυρώνοντας στην ουσία τους περιορισμούς; Έχει την ικανότητα η Δύση να εντοπίσει τις ύποπτες συναλλαγές και να τις εμποδίσει;
Μία σύντομη απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι ότι ούτε το οικοσύστημα των crypto διαθέτει τη ρευστότητα – αλλά και την αποδοχή - που χρειάζεται για να παρακαμφθούν πλήρως οι κυρώσεις, ούτε όμως είναι εύκολος ο εντοπισμός όλων των ύποπτων συναλλαγών.
Η απομονωμένη Ρωσία προφανώς και θέλει να παρακάμψει τις ασφυκτικές κυρώσεις και η επιδίωξή της αυτή περνάει και μέσα από το bitcoin και τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα. Γιατί η συγκεκριμένη αγορά παρουσιάζει περισσότερες ευκαιρίες «κρυφών» συναλλαγών, από τη στιγμή που προστατεύει την ιδιωτικότητα των μερών που συναλλάσσονται. Θεωρητικά, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι μία διέξοδος για τη Ρωσία.
Από την πλευρά τους, ΗΠΑ και Ευρώπη προσπαθούν ήδη να κλείσουν κάθε πιθανή τρύπα στο πλέγμα των κυρώσεων, σε μια προσπάθεια να σφίξουν ακόμη περισσότερο τον κλοιό γύρω από τη ρωσική οικονομία και ειδικότερα τους Ρώσους ολιγάρχες που αποτελούν τον άμεσο κύκλο επιρροής του Πούτιν.
Πρόσφατο παράδειγμα είναι η απόφαση της ΕΕ να περιορίσει τις ρωσικές καταθέσεις σε ευρωπαϊκά crypto πορτοφόλια σε 10.000 ευρώ, στο πλαίσιο του πέμπτου πακέτου κυρώσεων που έχει επιβάλει από την αρχή του πολέμου.
Το θέμα είναι υπαρκτό και στις αγορές έχει ανοίξει μεγάλη συζήτηση, καθώς η χρήση των crypto από Ρώσους για την αποφυγή των κυρώσεων έχει αναδειχθεί από τα πλέον επίσημα χείλη, αυτά της Κριστίν Λαγκάρντ.
Επιπλέον, η επιτάχυνση από το Κρεμλίνο της ψήφισης του σχετικού νομοσχεδίου για τη νομιμοποίηση των crypto ως μέσο πληρωμών, όταν πέρσι οι ρωσικές αρχές ήταν έτοιμες να τα απαγορεύσουν σχεδόν καθολικά, ενισχύει τους ισχυρισμούς. Πρόσφατα δε, η Ρωσία κάλεσε τις «φιλικές» χώρες που δεν μπορούν να την πληρώσουν σε ρούβλια για την προμήθεια ενέργειας να πληρώσουν με bitcoin.
Ειδικοί των κρυπτονομισμάτων εκτιμούν ότι η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει το bitcoin και άλλα δημοφιλή κρυπτονομίσματα για να διενεργεί συναλλαγές αλλά όχι σε τόσο μεγάλη κλίμακα που να λειτουργεί απρόσκοπτα η ρωσική οικονομία.
Από την άλλη, οι Ευρωπαίοι περιορίζουν τις καταθέσεις στα crypto πορτοφόλια αλλά το θέμα είναι αν πραγματικά μπορούν να σταματήσουν τις συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα. Αυτή είναι άλλωστε και η φύση των ψηφιακών νομισμάτων, να μην μπορούν να ελεγχθούν από καμία κεντρική αρχή, οι συναλλαγές δεν περνούν μέσα από το τραπεζικό σύστημα και οι χρήστες που συμμετέχουν σε αυτές διατηρούν την ιδιωτικότητά τους.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι ενώ μία συναλλαγή λ.χ. με Bitcoin καταγράφεται κανονικά στο blockchain και είναι «ανοιχτή» σε όλους, η πληροφορία στο ψηφιακό μητρώο δεν αναφέρει το πραγματικό όνομα του παραλήπτη, ούτε τη διεύθυνση και τον σκοπό αποστολής των χρημάτων.
Με τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί, είναι λογικό να έχει ανέβει η δημοφιλία των crypto στη Ρωσία. Μέχρι και ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, Μιχαήλ Μισούστιν, δήλωσε πρόσφατα ότι περίπου 10 εκατομμύρια νέοι Ρώσοι έχουν ήδη ανοίξει crypto πορτοφόλια, που αντιστοιχεί περίπου στο 7% του πληθυσμού της χώρας.
Πάντως, ειδικοί της αγοράς επιμένουν πως αν οι Ρώσοι προσπαθούσαν να παρακάμψουν τις κυρώσεις μέσω των crypto θα το καταλαβαίναμε. Και αυτό γιατί ενώ η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς διαμορφώνεται κοντά στα 2 τρισ. δολ., τα άμεσα ρευστοποιήσιμα assets του Bitcoin, του Ethereum και του Tether υπολογίζονται περίπου σε 300 δισ. δολάρια.
Αφενός η συνολική ρευστότητα δεν αρκεί, όταν μόνο η περιουσία των ολιγαρχών εκτιμάται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, και αφετέρου μαζικές πωλήσεις crypto θα οδηγούσαν σε τρομακτική πτώση την αγορά, κάτι που δεν συμβαίνει.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Chainanalyses, ακόμη και αν οι Ρώσοι ολιγάρχες χρησιμοποιούσαν τα γνωστά «μίξερ», μία πιο σύνθετη διαδικασία συναλλαγών που διευκολύνει το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, με ημερήσιο όγκο 160 εκατ. δολάρια, θα χρειάζονταν 5.000 ημέρες ή περίπου 14 χρόνια για να «καθαρίσουν» τις περιουσίες τους.
