Πριν λίγες ημέρες διαβάσαμε την παρακάτω είδηση: τέσσερις μαθητές της Γυμνασίου άργησαν 10 λεπτά να πάνε στο σημείο εκκίνησης της σχολικής τους εκδρομής στον Φλοίσβο, δεν βρήκαν το πούλμαν που είχε παρκάρει 150 μέτρα μακρύτερα, αναστατώθηκαν (σύμφωνα με το ρεπορτάζ), τους πήρε μισή ώρα να εντοπίσουν το λεωφορείο και τελικά το περιστατικό κατέληξε σε ΕΔΕ που διέταξε ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής για τους συνοδούς εκπαιδευτικούς, μετά την καταγγελία των γονέων.
Τα γεγονότα μπορεί να έγιναν έτσι ή λίγο διαφορετικά, η ουσία όμως δεν αλλάζει: έφηβοι δεκατεσσάρων ετών πανικοβλήθηκαν μέρα μεσημέρι σε πολυσύχναστο σημείο της Αθήνας διότι δεν εκτελέστηκε με ακρίβεια η οδηγία που τους είχε δοθεί.
Και στην συνέχεια, αντί να λύσουν το πολύ απλό πρόβλημα χρησιμοποιώντας το μυαλό τους, κατάφεραν να βραχυκυκλώσουν το σύστημα και να οδηγήσουν το Υπουργείο Παιδείας σε μια αχρείαστη ελεγκτική διαδικασία που αν την κοστολογήσει κάποιος, είναι βέβαιο πως θα καταγράψει χαμένες εργατοώρες αξίας μερικών χιλιάδων ευρώ.
Δεν είναι τόσο παράξενο λοιπόν που παιδιά σαν κι αυτά, ένα χρόνο μετά στα δεκαπέντε τους, θα συμμετάσχουν στις εξετάσεις PISA και θα μάθουμε πως είναι ανίκανα να κάνουν απλές μαθηματικές πράξεις όπως π.χ. να μετατρέψουν ένα νόμισμα σε άλλη ισοτιμία ή να συγκρίνουν τις αποστάσεις ανάμεσα σε δύο διαφορετικές διαδρομές.
Τι σχέση έχει η μετατροπή των ευρώ σε δολάρια με την αδυναμία να βρεις που έχει παρκάρει το πούλμαν σου; Τεράστια! Διότι και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να χρησιμοποιήσεις το μυαλό σου για να επιλύσεις ένα πρακτικό και μη προδιαγεγραμμένο ζήτημα της καθημερινότητας. Και τα σημερινά παιδιά, δυστυχώς, δεν μπορούν να διαχειριστούν το απρόβλεπτο. Διότι ούτε στο σχολείο, ούτε στην οικογένεια μαθαίνουν να σκέφτονται & να αποφασίζουν με όρους πραγματικότητας. Και η πραγματικότητα διαρκώς μεταβάλλεται.
Στο μεν ελληνικό σχολείο, τα παιδιά καλούνται ακόμη να απομνημονεύσουν χιλιάδες σελίδες θεωρητικής γνώσης, να μάθουν ίσως ολοκληρώματα και μαθηματικούς τόπους αλλά όχι που και πως θα αγοράσουν ένα κιλό φρέσκα ψάρια σε λογική τιμή. Ούτε καν τι είναι η ψαραγορά δεν θα μάθουν!
Στο δε σπίτι και στα πλαίσια μιας στρεβλής προστατευτικής αντίληψης, τους αφαιρείται από νωρίς το δικαίωμα να αναλάβουν την ευθύνη της ζωής τους, να κάνουν λάθη, να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις και να μάθουν εν τέλει να υφίστανται τις φυσικές συνέπειες των πράξεων τους (η φυσική συνέπεια της αργοπορίας μου και της ανικανότητας να βρω που έχει παρκάρει το πούλμαν, είναι απλούστατα να μην πάω εκδρομή και αντ’ αυτού να πάρω το λεωφορείο και να επιστρέψω στο σπίτι μου).
Όσο περνούν τα χρόνια λοιπόν και στα πλαίσια μιας κακώς εννοούμενης φροντίδας, γεμίζουμε την ελληνική κοινωνία με άβουλα παιδιά που απλώς μαθαίνουν να συμμορφώνονται με τις διαδικασίες και να εφαρμόζουν έτοιμες συνταγές σε κάθε περίσταση – αντί να ενθαρρύνονται να χαράζουν τον δικό του δρόμο, να σκέφτονται δημιουργικά, να ρισκάρουν, να καινοτομούν και να ονειρεύονται.
Το βλέπουμε καθημερινά γύρω μας, μα πάνω απ’ όλα το βλέπουμε μόλις αυτά τα παιδιά μπουν στην αγορά εργασίας. Δίχως κέφι και ενθουσιασμό, δίχως όρεξη για επαγγελματική εξέλιξη και αυτοβελτίωση, με μονάχη έννοια την προστασία των κεκτημένων εργασιακών δικαιωμάτων και όχι την πρόσθεση αξίας μέσα από χαρούμενη & δημιουργική δουλειά.
Μακροπρόθεσμα, μοναδική λύση σε όλα τα παραπάνω είναι ένα διαφορετικό σχολείο που θα επανεκπαιδεύσει την ελληνική κοινωνία με όρους 21ου αιώνα. Ένα σχολείο που δεν θα εστιάζει στην απλή μεταφορά της γνώσης, αλλά στην ευφάνταστη & συνδυαστική χρήση αυτής μέσα από την σύνθεση, την κριτική σκέψη, την καινοτόμο εφαρμογή.
Ένα σχολείο που δεν θα αξιολογεί την ικανότητα του μαθητή να επαναλάβει με ακρίβεια αυτό που γράφει το βιβλίο, αλλά το πόσο θα μπορεί ο μαθητής να προεκτείνει και να εφαρμόσει την γνώση του βιβλίου με τρόπο εφευρετικό για να λύσει πραγματικά προβλήματα και να βελτιώσει το δικό του βιοτικό επίπεδο και την ευμάρεια του περιβάλλοντος κόσμου.
Και αν ένα τέτοιο σχολείο δεν ξεκινήσει την δουλειά του πολύ πριν το νηπιαγωγείο, το γκολ το έχουμε φάει από τα αποδυτήρια.
* Γιάννης Γιαννούδης, Dorothy Snot Director & co-founder in thewhycommunity.com
