Για όλους όσους ασχολούμαστε σοβαρά με το play education, ο Dr. Peter Gray είναι κάτι σαν τον Πάπα για τους καθολικούς (όπως μου είχε πει ο Βρετανός φίλος μου Greg όταν γνώρισε τον Peter από κοντά στην Ελλάδα το 2019, στο πρώτο διεθνές συνέδριο «Play on Early Education» που διοργανώσαμε).
Ο Peter ήταν για πάρα πολλά χρόνια καθηγητής Ψυχολογίας στο Boston College και είναι ο πλέον επιδραστικός εν ζωή διανοητής για όσους πιστεύουμε πως το Παιχνίδι οφείλει να είναι ο βασικός άξονας εκπαίδευσης και ενδυνάμωσης των παιδιών.
Ο ορισμός της έννοιας Παιχνίδι είναι δύσκολο και υποκειμενικό ζήτημα, λίγο-πολύ όμως συμφωνούμε πως πρέπει να διαθέτει τρία τουλάχιστο χαρακτηριστικά: να είναι ελεύθερα επιλεγόμενο από τα παιδιά, να καθοδηγείται από αυτά και όχι από τους ενήλικες και να ξεκινά από εσωτερική παρόρμηση των ίδιων των παιδιών. Αν μια δράση διαθέτει αυτά τα τρία χαρακτηριστικά, τότε πιθανότατα είναι Παιχνίδι. Αν όχι, είναι Δραστηριότητα (activity) και φυσικά δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό.
Ο Peter, 80 ετών σήμερα, συνεχίζει ακούραστα να γράφει στο blog του και σε διάφορα άλλα μέσα. Ξεκινώντας τη νέα χρονιά έγραψε κάτι σαν προσωπικό απολογισμό, εστιάζοντας στο εξής πολύ σημαντικό: πως από τη στιγμή που επισήμως αποσύρθηκε από την ενεργό διδασκαλία στα 58 του έως και σήμερα που είναι 80, παρήγαγε το σημαντικότερο έργο της ζωής του: έγραψε το σπουδαιότερο βιβλίο του, δημοσίευσε εκατοντάδες εργασίες, έδωσε αναρίθμητες διαλέξεις και συνεντεύξεις σε ολόκληρο τον κόσμο και βιώνει μια πολύ έντονη & χαρούμενη καθημερινότητα.
Γιατί έγινε αυτό; Διότι, όπως λέει και ίδιος:
«Από τότε, δουλεύω και νιώθω ότι παίζω! Διότι κάνω αυτό που έχω επιλέξει να κάνω και αυτό που κάνω είναι αυτό που μου αρέσει. Το κάνω όπως θέλω εγώ και είναι κάτι που ξεπηδάει από μέσα μου. Από τότε που σταμάτησα να δουλεύω από υποχρέωση και δουλεύω για την ευχαρίστηση μου, έχω παράξει το καλύτερο έργο της ζωής μου. Και αυτό ισχύει για όλους μας. Η καλύτερη δουλειά μας γίνεται όταν νιώθουμε πως παίζουμε! Το παιχνίδι είναι που μας κάνει καλύτερους ανθρώπους».
Ένας υπέροχος λοιπόν ορισμός για την ευτυχία των ενηλίκων θα μπορούσε να είναι η αδυναμία να διαχωρίσουμε την ώρα που εργαζόμαστε από την ώρα που περνάμε καλά και απολαμβάνουμε τη ζωή. Όσοι έχουν βιώσει αυτό το συναίσθημα, μπορούν να ταυτιστούν με τα λόγια του Peter. Αλλά για να συμβαίνει αυτό, πρέπει να νιώθουμε την επαγγελματική μας δραστηριότητα ως ένα παιχνίδι που μας γεμίζει χαρά και ενθουσιασμό.
Στο δια ταύτα λοιπόν: Αγαπητοί γονείς, όταν βλέπετε το παιδί σας να απολαμβάνει στο έπακρο αυτό που κάνει, απλώς ενθαρρύνετε το να συνεχίσει να το κάνει! Ασχέτως εάν αυτό είναι το παίξιμο της κιθάρας του, η κηπουρική στο χωράφι του παππού ή το γράψιμο κώδικα για να χακάρει κάποιο site.
Aν στο παιδί μας αρέσει κάτι πάρα μα πάρα πολύ και αφιερώνει χρόνο και κόπο σε αυτό, το πιο πιθανό είναι πως θα μάθει να το κάνει εξαιρετικά. Και αν ένα παιδί γίνει εξαιρετικό σε έναν τομέα, ακόμη και αν αυτός είναι η μελέτη της κινέζικης πεταλούδας, τότε θα έχει πάντοτε πολλές και καλές ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης στον πολύπλοκο και διαρκώς μεταβαλλόμενο σημερινό κόσμο. Και θα χτίσει μια επιτυχημένη, αξιοζήλευτη και χαρούμενη καριέρα ως περιζήτητος ειδικός στη μελέτη της κινέζικης πεταλούδας. Απλώς παίζοντας, όπως ακριβώς και ο Peter.
Αυτός πρέπει να είναι ο άξονας πίσω από κάθε σύγχρονο μοντέλο επαγγελματικού προσανατολισμού: όχι «να περάσεις σε μια σχολή που θα σου εξασφαλίσει σίγουρη & καλή δουλειά». Αλλά, «να προχωρήσεις με τις σπουδές σου επάνω σε ό,τι σε ενθουσιάζει πραγματικά και η επαγγελματική επιτυχία νομοτελειακά θα έρθει. Αρκεί να μην σταματήσεις ποτέ να νιώθεις ότι παίζεις».
* Ο Γιάννης Γιαννούδης είναι συνιδρυτής στο σχολείο Dorothy Snot & στη διαδικτυακή πλατφόρμα έμπνευσης thewhycommunity.com
