Η αναζήτηση θησαυρών, κάτω από την επιφάνεια της Γης, είναι ένας από τους πιο παλαιούς τρόπους, με τους οποίους οι άνθρωποι προσπαθούν να αλλάξουν τις τύχες τους από την αρχαιότητα. Μπορεί να βρισκόμαστε στο 2024, αλλά αυτό δεν έχει σταματήσει ακόμα, όπως βλέπουμε πολύ συχνά με όσους αναζητούν νέα κοιτάσματα χρυσού, ασημιού, χαλκού και διάφορων άλλων μετάλλων, όπως επίσης πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ελάχιστοι νομίζω, όμως, πως έχουμε ακούσει για την αναζήτηση ορυκτού υδρογόνου. Τα τελευταία χρόνια, έχουμε ακούσει και διαβάσει πάρα πολλά, σχετικά με την παρασκευή υδρογόνου, με τη μέθοδο της ηλεκτρόλυσης του νερού και για την προσπάθεια δημιουργίας μίας δυνατής βιομηχανίας παραγωγής και διανομής υδρογόνου, το οποίο θα χρησιμοποιείται ως πηγή ενέργειας. Και, επειδή ζούμε σε μία πράσινη εποχή, αυτό που κυρίως προσπαθούν να πετύχουν πολλές επιχειρήσεις είναι να παράξουν υδρογόνο, χρησιμοποιώντας ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, με τέτοιο κόστος, που να μπορεί να υποστηρίξει την εμπορική του εκμετάλλευση.
Παρά τις τεράστιες επενδύσεις που γίνονται, αυτό δεν έχει επιτευχθεί ακόμα σε μαζική κλίμακα και δεν ξέρουμε πότε θα μπορέσει να γίνει. Όμως, κάποιοι που πιστεύουν πως το υδρογόνο μπορεί να αποτελέσει μία από τις πιο σημαντικές λύσεις για την απαλλαγή από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, έχουν αποφασίσει να χαράξουν έναν άλλον δρόμο. Αυτόν της αναζήτησης υδρογόνου κάτω από την επιφάνεια της γης. Ακόμα, όμως, βρισκόμαστε σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο σε αυτή την προσπάθεια, καθώς δεν έχει γίνει ποτέ συστηματική προσπάθεια εντοπισμού υπόγειων κοιτασμάτων υδρογόνου, ούτε βέβαια εξόρυξής του.
Φαίνεται, όμως, πως αυτό έχει αρχίσει να γίνεται. Σύμφωνα με ένα άρθρο του Bloomberg, από τη 16η Νοεμβρίου, ένας σημαντικός αριθμός επιχειρηματιών και επιστημόνων έχει καταπιαστεί πολύ σοβαρά με το ζήτημα. Σύμφωνα με το διεθνές πρακτορείο, ένας αυξανόμενος αριθμός εταιρειών startup, κυρίως στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ αλλά και στην Αυστραλία, έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια που θυμίζει τους χρυσοθήρες του 19ου αιώνα και τους Τεξανούς που έψαχναν για πετρέλαιο, σκάβοντας με τις αξίνες τους στις αρχές του 20ου αιώνα.
Πριν κάνουμε τη βόλτα μας στην πολιτεία του, πρέπει να πούμε πως εξειδικευμένοι γεωλόγοι υποστηρίζουν πως κάποιες συγκεκριμένες μορφολογίες του υπεδάφους παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες φυσικής παραγωγής και συσσώρευσης υδρογόνου. Παλαιότερες μαρτυρίες, ανά τον κόσμο, έχουν δείξει πως σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν εντοπιστεί, κατά λάθος, συνήθως, κάποιες πηγές καθαρού υδρογόνου. Όπως είπε στο Bloomberg ο γεωλόγος Geoffrey Ellis, η περίπτωση του Μάλι ήταν αυτή που τον έκανε να στραφεί σοβαρά προς την αναζήτηση ορυκτού υδρογόνου. Κατά τον Αμερικανό γεωλόγο, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 είχαν εντοπιστεί, σε κάποιο μακρινό σημείο της μεγάλης αφρικανικής χώρας, κάποια πηγάδια από τα οποία, εκτός από νερό, έβγαινε και κάποιο παράξενο αέριο.
Οι ντόπιοι είχαν κλείσει άρον άρον αυτά τα πηγάδια. Λίγες δεκαετίες αργότερα, κάποιοι εργάτες, που είχαν ακούσει τις ιστορίες, άνοιξαν πάλι τα πηγάδια, ελπίζοντας πως θα έβρισκαν φυσικό αέριο. Μόνο που, όπως αποδείχθηκε σύντομα, το αέριο ήταν σχεδόν καθαρό υδρογόνο. Η ομάδα του Ellis ψάχνει να βρει, ανά τον κόσμο, γεωλογικούς σχηματισμούς, που να υπόσχονται σημαντικές πιθανότητες να περιέχουν καθαρό ορυκτό υδρογόνο.
Μία τέτοια ελπιδοφόρα περίπτωση είναι αυτή στην πολιτεία του Κάνσας των ΗΠΑ, όπου υπάρχουν και παλαιές μαρτυρίες παρόμοιες με αυτές του Μάλι. Ένα σημαντικό μέρος της πολιτείας βρίσκεται πάνω από το Μεσοηπειρωτικό Ρήγμα (Midcontinent Rift), το οποίο, πολλοί γεωλόγοι εκτιμούν πως υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες να κρύβει μεγάλες ποσότητες υδρογόνου. Όπως αναφέρει το άρθρο του Bloomberg, αυτή, την περίοδο δραστηριοποιούνται σε διάφορα σημεία της πολιτείας, τουλάχιστον 50 εταιρείες που έχουν σχέση με την ελπίδα ανεύρεσης του νέου θησαυρού.
Οι «υδρογονοθήρες» είναι πολύ οργανωμένοι και έχουν μαζί τους αρκετούς επιστήμονες, πολύ ακριβό και σύγχρονο εξοπλισμό και το κατάλληλο λογισμικό. Πολλοί από αυτούς διαθέτουν και πολλά χρήματα. Η εταιρεία Koloma έχει αντλήσει χρηματοδότηση από διάφορους επενδυτές σε 7 γύρους και έχει μαζέψει συνολικά, λίγο πάνω από 400 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Bloomberg και άλλες πηγές. Στους επενδυτές που την έχουν χρηματοδοτήσει, βρίσκουμε πολύ μεγάλα ονόματα, όπως το Breakthrough Energy Ventures του Bill Gates, την Khosla Ventures του δισεκατομμυριούχου venture capitalist, το Climate Pledge Fund της Amazon και τις ιαπωνικές Osaka Gas και Mitsubishi Heavy Industries.
Ένα μεγάλο όνομα της αυστραλιανής εξορυκτικής βιομηχανίας, η Fortescue Mining (FMX AX) συμμετέχει εμμέσως στην ίδια προσπάθεια, καθώς κατέχει το 40% της πολύ μικρής αυστραλιανής Hyterra (HYT AX). Το γεγονός πως σε αυτήν την προσπάθεια επενδύονται πολλά χρήματα δεν σημαίνει πως αυτή θα έχει και αίσια κατάληξη. Ακόμα και αν βρεθεί υδρογόνο, αυτό θα πρέπει να είναι σχεδόν καθαρό, όπως ήταν αυτό στο Μάλι. Αν δεν είναι, τότε τα έξοδα για την απομόνωσή του μπορεί να είναι πολύ μεγάλα.
Μία άλλη αυστραλιανή εταιρεία, η Gold Hydrogen (GHY AX), η οποία δραστηριοποιείται κυρίως στην πατρίδα της, ανέφερε στο Bloomberg πως το 2023 ανακάλυψε υδρογόνο σε μία γεώτρησή της στην Yorke Peninsula της νότιας Αυστραλίας. Μαζί με αυτό, όμως, υπάρχει και πολύ ήλιο, και ο διαχωρισμός τους πιθανότατα θα αυξήσει σημαντικά το κόστος εξόρυξης. Μεγάλο θέμα είναι και η αποθήκευσή του, καθώς έχει την τάση να «ξεφεύγει» εύκολα. Εδώ, πρέπει να σημειώσουμε πως το Κάνσας έχει το πλεονέκτημα της ύπαρξης πολλών υπόγειων κοιλοτήτων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποθήκευσή του, χωρίς πολλά έξοδα. Εκτός από αυτό, υπάρχει και το θέμα της μεταφοράς του, καθώς η δημιουργία δικτύου αγωγών δεν είναι και πολύ εύκολη υπόθεση.
Ο Mark Daly του BloombergNEF ανέφερε πως, οδική μεταφορά υδρογόνου έχει νόημα μόνο σε ακτίνα 100 χιλιομέτρων από το σημείο αποθήκευσης, ενώ για να χρηματοδοτηθεί η κατασκευή αγωγών θα πρέπει να υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως τα κοιτάσματα θα αρκούν για την προμήθεια μεγάλων ποσοτήτων για τουλάχιστον 20 χρόνια.
Είναι προφανές πως οι κίνδυνοι και οι δυσκολίες είναι πολλοί. Αυτό, όμως, το ξέρουν πολύ καλά όσοι χρηματοδοτούν αυτές τις προσπάθειες, όπως το ξέρουν άλλωστε πάντα οι χρυσοθήρες ή όσοι ψάχνουν για πετρέλαιο. Όλοι αυτοί ξέρουν, όμως, επίσης, πως αν ανακαλύψουν κάτι πραγματικά μεγάλο, θα κερδίσουν πάρα πολλά χρήματα. Εκτός αυτού, όμως, θα πρόκειται για πολύ σημαντικό γεγονός για την ενεργειακή βιομηχανία των ΗΠΑ.
Το Bloomberg παραθέτει σχετικά την άποψη του αναλυτή Richard Hood της Wood Mackenzie, ο οποίος υποστηρίζει πως η ανακάλυψη πραγματικά μεγάλων ποσοτήτων καθαρού ορυκτού υδρογόνου θα είναι αντίστοιχης σημασίας με την ανακάλυψη των πρώτων κοιτασμάτων πετρελαίου στο Τέξας, το 1901. Κατά τον Wood, αυτή η ανακάλυψη έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του σύγχρονου κόσμου. Αν έχει δίκιο, η πιθανή επιτυχία των υδρογονοθήρων στο Κάνσας, τη διπλανή πολιτεία της Νεμπράσκα, την Αυστραλία ή οπουδήποτε αλλού μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του «πράσινου» κόσμου.
