Αν επαληθευτεί η εκτίμηση της Αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας στα βάθη της Ανατολικής Μεσογείου υπάρχουν περί τα 122 με 227 τρισ. κυβικά πόδια φυσικό αέριο και 1,7 εκατ. βαρέλια πετρελαίου.
Προκειμένου να λάβουμε μια εικόνα των μεγεθών τα 122 με 225 τρισ. κυβικά πόδια ισοδυναμούν με 3.456 έως 6.427 κυβικά χιλιόμετρα.
Με βάση τα στοιχεία της ΕΙΑ, στις αρχές του 2021, τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου ανήκαν σε τρεις χώρες: το Ιράν, τη Ρωσία και το Κατάρ.
Με βάση τις εκτιμήσεις αυτές η Ρωσία κατέχει περί τα 47.600 κυβικά χιλιόμετρα και ακολουθούν το Ιράν με 33.100 έως 33.800, το Κατάρ με 23.900, οι ΗΠΑ 17.7010, το Τουρκμενιστάν με 10.000, η Σαουδική Αραβία με 9.400, η Κίνα με 6,650 τα ΗΑΕ με 6.090 κλπ.
Από τα στοιχεία αυτά είναι φανερό πως μια ποσότητα 3.500 με 6.500 κυβικά χιλιόμετρα είναι ένα υπολογίσιμο μέγεθος με βάση τα διεθνή δεδομένα. Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως οι ποσότητες αυτές στο βαθμό που είναι εκμεταλλεύσιμες μπορεί να καλύψουν τις ανάγκες της Ευρώπης για τα επόμενα 30-50 χρόνια.
Οι χώρες που μοιράζονται την Ανατολική Μεσόγειο είναι η Ελλάδα, η Λιβύη, η Κύπρος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, ο Λίβανος, η Συρία και η Τουρκία.
Κατά συνέπεια οι ποσότητες αυτές κατανέμονται στις παραπάνω χώρες τυχαία αλλά και κατ’ αναλογία της έκτασης των θαλάσσιων ζωνών τους.
Όσο μεγαλύτερη ΑΟΖ έχει μια χώρα τόσο μεγαλύτερες και οι πιθανότητες να διαθέτει μεγαλύτερες ποσότητες. Η τυχαιότητα συναρτάται των γεωλογικών σχηματισμών που υπάρχουν κάτω από τη θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου και των πιθανών ποσοτήτων υδρογονανθράκων που έχουν παγιδευτεί εκεί.
Αυτά τα στοιχεία παραμένουν άγνωστα. Εκτός ελαχίστων περιπτώσεων προς το παρόν μιλάμε μόνο για αυξημένες πιθανότητες.
Με πιθανότερο το σενάριο πως η ενεργειακή μετάβαση θα προχωρήσει μεν αλλά με πιο αργούς ρυθμούς, η εξασφάλιση των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ για 30-50 χρόνια από μια επιπλέον από τις υπάρχουσες, πηγές είναι στρατηγικής σημασίας γιατί την απεγκλωβίζει από την εξάρτηση από τα αποθέματα της Ρωσίας και των ΗΠΑ.
Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία εκτός του οικονομικού οφέλους από την προμήθεια υδρογονανθράκων στην ΕΕ έχουν και γεωπολιτικά οφέλη καθώς ο ενεργειακός έλεγχος τους εξασφαλίζει πολιτική επιρροή πάνω σε μια από τις πλουσιότερες περιοχές του πλανήτη.
Η Τουρκία λόγω της ιδιορρυθμίας της γεωγραφίας, των διεθνών συνθηκών και του διεθνούς δικαίου, ενώ είναι μια χώρα με μεγάλη έκταση, πληθυσμό περί τα 80 εκατ. και ΑΕΠ περί το 1 τρισ. δολάρια ελέγχει τις μικρότερες θαλάσσιες ζώνες στην επίμαχη περιοχή.
Αν εφαρμοστεί το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας και η ΑΟΖ της Ελλάδα φτάσει να οριοθετηθεί με αυτή της Κύπρου η Τουρκία θα μείνει εκτός του ενεργειακού «πάρτι» που ετοιμάζεται στην περιοχή.
Πρέπει να θεωρείται όμως απίθανο η Τουρκία, σε μια φάση δυναμικής πληθυσμιακής και οικονομικής ανάπτυξης που ονειρεύεται την ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, να αφήσει τις άλλες χώρες της περιοχής να αποκτήσουν για τα επόμενα 50 χρόνια ένα τόσο σημαντικό πλεονέκτημα.
Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει να ερμηνεύσουμε τη σύγκρουση με τη Δύση που την έθεσε εκτός των F-35, το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας, την παρουσία στην Λιβύη και τη συμπόρευση με τις περισσότερες ισλαμιστικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Η Τουρκία έλαβε αποστάσεις από τη Δύση προκειμένου να καταφέρει να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη στην περιοχή και όχι στον «χαμάλη» που θα εξασφαλίζει την ασφάλεια αυτής.
Ο έλεγχος των ενεργειακών πηγών της Αν. Μεσογείων και ροών από τη Μέση Ανατολή προσφέρει στην Τουρκία ένα μοχλό ισχύος απέναντι στην Ευρώπη.
Επίσης, η ανακάλυψη και εκμετάλλευση κάποιων αξιόλογων κοιτασμάτων στην Α. Μεσόγειο μειώνει τη μελλοντική εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Αυτό σημαίνει πως ένα μέρος των τεράστιων αποθεμάτων υδρογονανθράκων της Ρωσίας θα μείνουν για πάντα στο έδαφος, όταν ο πλανήτης αρχίζει να χρησιμοποιεί άλλες μορφές ενέργειας.
Είναι παιδαριώδες λοιπόν να θεωρούμε πως η Τουρκία θα δεχτεί την ακύρωση του τουρκολυβικού μνημονίου και του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» επειδή δυο αμερικάνικες πετρελαϊκές εταιρείες αποδέχονται τις ελληνικές θέσεις για τα σύνορα στην περιοχή.
Η Τουρκία πριν μερικά χρόνια για τους S-400 δεν δίστασε να τα βάλει με τις ΗΠΑ και ολόκληρη της Δύση. Δύσκολα θα κάνει πίσω σε κάτι που θα αλλάξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή για τα επόμενα 50 χρόνια.
Αυτό σημαίνει πως είναι θέμα χρόνου να μάθουμε την αντίδρασή της και να αξιολογήσουμε την επαναδιατύπωση της στάσης όλων όσων μετέχουν στο εγχείρημα.
Το γεγονός πως όλες οι χώρες της περιοχής, και όχι μόνο, υλοποιούν τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα δεν είναι τυχαίο.
Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ προκειμένου να εξασφαλίσουν ενεργειακή επάρκεια και αυτονομία δεν θα διστάσουν να προωθήσουν μια λύση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων στην περιοχή.
Αυτό είναι για το οποίο πρέπει να ανησυχούμε και να προετοιμαζόμαστε.
Αυτό που παίζεται νοτίως και ανατολικά της Κρήτης είναι η ισορροπία δυνάμεων τα επόμενα 50 χρόνια.
