Η συμπεριφορά των χρηματιστηριακών αγορών την Παρασκευή που μας πέρασε ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και έκανε πολλούς επενδυτές να αναρωτιούνται τι έγινε; Αυτό που μάλλον έγινε ήταν μία προσπάθεια των αγορών να ξεχάσουν τι συμβαίνει σήμερα και να ασχοληθούν με αυτό που - ελπίζουν - πως θα γίνει αύριο.
Οι εικασίες σχετικά με το πότε θα ξεκινήσει η χαλάρωση της κινεζικής πολιτικής του «zero Covid» η οποία έχει καθηλώσει τους ρυθμούς ανάπτυξης στην χώρα οδήγησαν σε ένα χρηματιστηριακό ράλι με βασικούς άξονες την μεγάλη άνοδο των κινεζικών μετοχών, την υποχώρηση του δολαρίου ΗΠΑ απέναντι σχεδόν σε όλα τα άλλα νομίσματα και την εκτόξευση των τιμών πολλών εμπορευμάτων, πρώτων υλών και καυσίμων.
Η άνοδος επεκτάθηκε τελικά και στα δυτικά χρηματιστήρια, κυρίως στα ευρωπαϊκά και λιγότερο στο αμερικανικό που στενάζει κάτω από το βάρος της υποχώρησης πλήθους μετοχών του τεχνολογικού τομέα. Μέσα σε όλα αυτά και ύστερα από πολλές εβδομάδες ταλαιπωρίας, ο χρυσός και τα υπόλοιπα πολύτιμα μέταλλα έκαναν πολύ αξιόλογες ανοδικές κινήσεις δίνοντας και πάλι ελπίδες στους κατόχους τους για τον τερματισμό της μεγάλης αδυναμίας που έχει αρχίσει για αυτά από την αρχή του χρόνου.
Ο χρυσός ανέβηκε κατά 3,36% και πλησίασε προς τα 1.680 δολάρια, επιβεβαιώνοντας για μία ακόμα φορά πως όταν φτάνει κοντά στα 1.625 δολάρια/ουγγιά, σημείο που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 μηνών, εμφανίζεται ισχυρό αγοραστικό ενδιαφέρον.
Η πλατίνα σημείωσε λίγο μεγαλύτερη άνοδο, κοντά στο 4,5% πλησιάζοντας τα 965 δολάρια/ουγγιά. Το παλλάδιο δεν τα κατάφερε τόσο καλά και ανέβηκε κατά 2,8% κλείνοντας στα 1.860 δολάρια/ουγγιά ενώ μέσα στην ημέρα είχε ξεπεράσει για λίγο και τα 1.900 δολάρια/ουγγιά. Όπως σχεδόν πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, την μεγαλύτερη άνοδο την έκανε το ασήμι που σκαρφάλωσε προς τα 20,90 δολάρια/ουγγιά, δηλαδή κατά σχεδόν κατά 7% υψηλότερα από την Πέμπτη.
Τέτοιες κινήσεις όμως έχουν ξαναγίνει φέτος αλλά δεν κατάφεραν να κρατήσουν πολύ. Μπορούμε να ελπίσουμε σε κάτι καλύτερο αυτή την φορά;
Όπως έχουμε επισημάνει και στο παρελθόν, το βασικό πρόβλημα του χρυσού και των υπόλοιπων πολύτιμων μετάλλων είναι πως έχουν αποκτήσει σημαντικό ανταγωνισμό στον αγώνα για τον τίτλο του προτιμότερου ασφαλούς επενδυτικού καταφυγίου. Από την στιγμή που η απόδοση του δεκαετούς κρατικού ομολόγου των ΗΠΑ βρίσκεται πιο πάνω από το 4%, ο χρυσός και η ομάδα του βρίσκονται σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση, καθώς προσφέρουν μηδενικές αποδόσεις στους κατόχους τους.
Οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων δύσκολα θα πέσουν κάτω από αυτό το επίπεδο πριν περάσουν μερικοί μήνες ή τουλάχιστον μέχρι να φανεί πως η αμερικανική οικονομία αρχίζει να γονατίζει κάτω από το βάρος της αύξησης του κόστους χρήματος για τις επιχειρήσεις, τους πολίτες και το ίδιο το δημόσιο.
Όμως, εδώ πρέπει να πούμε πως καθώς πλησιάζουμε (τουλάχιστον σύμφωνα με ό,τι μας λέει ο διοικητής της Fed Τζερόμ Πάουελ) στο τέλος των αυξήσεων των επιτοκίων αναφοράς είναι πολύ πιθανό να έχουμε πλέον προεξοφλήσει το μεγαλύτερο μέρος της αρνητικής επίδρασης της ανόδου των αποδόσεων των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου πάνω στην όρεξη της αγοράς για πολύτιμα μέταλλα. Ο δεύτερος μεγάλος εχθρός τους είναι βέβαια το ισχυρό δολάριο.
Είναι γνωστό πως το ισχυρό δολάριο είναι ένας από τους βασικούς εχθρούς όλων των εμπορευμάτων, μετάλλων, ορυκτών, ενεργειακών πρώτων, υλών, αγροτικών προϊόντων. Όσο το αμερικανικό νόμισμα παραμένει σε ανοδική πορεία θα είναι δύσκολο για τα πολύτιμα μέταλλα να κάνουν ισχυρή και διατηρήσιμη ανάκαμψη.
Αν πιστέψουμε μεγάλο μέρος των αναλυτών των τραπεζών και των χρηματιστηριακών εταιρειών, το δολάριο θα συνεχίσει να κυριαρχεί για πολλούς μήνες ακόμα. Εφόσον αυτή η εκτίμηση είναι σωστή, η ταλαιπωρία των πολύτιμων μετάλλων θα συνεχιστεί για πολύ ακόμα και ίσως να δούμε και ακόμα χαμηλότερες τιμές. Δεν είναι όμως ανάγκη να επαληθευθούν οι εκτιμήσεις για την περαιτέρω άνοδο του δολαρίου ΗΠΑ απέναντι σε όλα (σχεδόν) τα νομίσματα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η μέχρι τώρα άνοδος δεν οφείλεται μόνο στην άνοδο των αμερικανικών επιτοκίων αναφοράς αλλά και σε άλλους παράγοντες. Ανάμεσα σε αυτούς μπορούμε να ξεχωρίσουμε το αδυνάτισμα της κινεζικής οικονομίας λόγω της πολιτικής «zero Covid», τα πολιτικά προβλήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο, την μεγάλη ένταση της ενεργειακής κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι λίγο επικίνδυνο να αποκλείσουμε την πιθανότητα να έχουμε ήδη δει το μεγαλύτερο μέρος της ανόδου του δολαρίου, όταν έχουν ήδη ληφθεί υπόψη τόσο αρνητικά δεδομένα για τα ανταγωνιστικά σε αυτό νομίσματα. Προσπαθώντας να συνοψίσουμε, μπορούμε να πούμε πως παρά το ότι οι δύο βασικοί παράγοντες που έχουν οδηγήσει τα πολύτιμα μέταλλα σε αρνητικό έδαφος μέσα στο 2022 δεν θα εξαφανιστούν ξαφνικά, η πιθανότητα να έχουμε ήδη δει το μεγαλύτερο μέρος της αρνητικής τους επίδρασης πάνω στις τιμές των πολύτιμων μετάλλων δεν είναι πλέον αμελητέα.
Τι λένε όμως οι καθ’ ύλην αρμόδιοι; Ο Mark Bristow είναι ένας από αυτούς αφού διευθύνει την δεύτερη μεγαλύτερη εισηγμένη σε χρηματιστήριο εταιρεία εξόρυξης χρυσού, την Barrick Gold (GOLD NYSE, ABX TORONTO). Την προηγούμενη Πέμπτη έδωσε μία συνέντευξη στους δημοσιογράφους της τηλεόρασης του Bloomberg, επί τη αφορμή της ανακοίνωσης των οικονομικών αποτελεσμάτων της εταιρείας του.
Ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα και απατώντας σε σχετική ερώτηση, μας εξήγησε για ποιόν λόγο πιστεύει πως ο χρυσός αποτελεί ακόμα ένα ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο. Ο Bristow είπε στην ουσία πως η αντικατάσταση του χρυσού από τις «σίγουρες» δολαριακές επενδύσεις (τραπεζικές καταθέσεις και ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου) στην κορυφή των ασφαλών καταφυγίων θα αποδειχθεί προσωρινή.
Όπως εξήγησε, μπορεί αυτή την στιγμή να βλέπουμε τους επενδυτές να προτιμούν αυτές τις δολαριακές επενδύσεις καθώς αυξάνονται τα επιτόκια και οι αποδόσεις αλλά δεν θα αργήσει η εμφάνιση προβλημάτων εξαιτίας της ανόδου των επιτοκίων.
Τα προβλήματα στα οποία αναφέρθηκε είναι προβλήματα εξυπηρέτησης δανεισμού από πολλές επιχειρήσεις και πιθανώς και χρεωκοπίες. Ο Bristow εκτιμά πως όταν αρχίσουν να εμφανίζονται αυτά τα φαινόμενα το δολάριο θα αρχίσει να πλήττεται. Κάτι άλλο στο οποίο αναφέρθηκε ο επικεφαλής της Barrick Gold είναι ίσως ακόμα πιο ενδιαφέρον: η προσπάθεια πολλών κρατών που δεν ανήκουν στον δυτικό κόσμο να περιορίσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο, καθώς αυξάνεται η γεωπολιτική ένταση.
Όπως είπε, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η χρήση του δολαρίου σαν όπλο της Δύσης (σύμφωνα τουλάχιστον με την άποψη του Bristow) έχει προβληματίσει έντονα πολλά τέτοια κράτη τα οποία αναζητούν πλέον κάτι πιο σίγουρο. Σε αυτόν τον προβληματισμό αποδίδει και τις σημαντικές αγορές χρυσού από κεντρικές τράπεζες το προηγούμενο τρίμηνο.
Με λίγα λόγια, ο Νοτιοαφρικανός αξιωματούχος της Barrick μας είπε πως ο χρυσός δεν θα αργήσει να ξαναμπεί στο προσκήνιο (μαζί με τα υπόλοιπα πολύτιμα μέταλλα προσθέτουμε εμείς). Εκτός όμως από τις δύο γενικές παρατηρήσεις, στην συνέντευξη που παρακολουθήσαμε ακούσαμε και πως το κόστος εξόρυξης του χρυσού έχει αυξηθεί σημαντικά.
Για κάθε ουγγιά που βγήκε από τα ορυχεία της εταιρείας το τρίμηνο που έληξε τον Σεπτέμβριο αυτό το κόστος ήταν 1.269 δολάρια/ουγγιά. Ένα τρίμηνο πριν βρισκόταν στα 1.212 δολάρια, ενώ η αύξηση του κόστους εξόρυξης από την αντίστοιχη περίοδο του 2021 είναι της τάξης του 22,7%. Η αύξηση του κόστους δεν αφορά μόνο στην παραγωγή της Barrick αλλά έχει επιβεβαιωθεί και από άλλες μεγάλες εταιρείες με χρυσωρυχεία, όπως η Newmont Corporation (NEM NYSE).
Η αύξηση του κόστους παραγωγής σε συνδυασμό με την πτώση στις τιμές πώλησης του χρυσού έχει αρχίσει να χτυπά τις εταιρείες των χρυσωρυχείων και να μειώνει σημαντικά τα κέρδη τους. Αν συνεχιστεί αυτό, δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε περικοπές στην παραγωγή, πράγμα μάλλον θετικό για την εξέλιξη της τιμής του μετάλλου.
Κάτι άλλο που μάλλον είναι θετικό είναι και η τάση συγκέντρωσης που εμφανίζεται στον κλάδο. Η μάχη για την εξαγορά της καναδικής Yamana Gold (AUY NYSE), η οποία συμφώνησε να πουληθεί στην νοτιοαφρικανική Gold Fields (GFI NYSE) άναψε για τα καλά την Παρασκευή όταν μπήκαν σφήνα η καναδική Agnico Eagle Mines (AEM NYSE) από κοινού με την επίσης καναδική Pan American Silver (PAAS NYSE) οι οποίες υπέβαλαν μία κοινή προσφορά υψηλότερης αξίας.
Όπως σχολιάζει ο συντάκτης του σχετικού ρεπορτάζ του Bloomberg, οι εταιρείες με χρυσωρυχεία προσπαθούν να αυξήσουν την παραγωγή τους μέσω εξαγορών ομοειδών επιχειρήσεων καθώς το κόστος εξόρυξης αυξάνεται λόγω του πληθωρισμού και η απόκτηση ορυχείων ή η έναρξη λειτουργίας νέων δεν είναι καθόλου εύκολη.
Η τάση αυτή είναι αρκετά πιθανό να αποδειχθεί ευεργετική για τον χρυσό, καθώς σημαίνει πως η συνολική παραγωγή χρυσού είναι δύσκολο να αυξηθεί σημαντικά αφού δεν θα λειτουργήσουν πολλά νέα ορυχεία. Σημαίνει επίσης πως όσο πιο ισχυρές είναι οι εταιρείες τόσο πιο δύσκολο θα είναι να πουλάνε «όσο όσο» λόγω οικονομικής αδυναμίας.
Ο χρυσός και τα υπόλοιπα πολύτιμα μέταλλα έχουν περάσει ένα αρκετά δύσκολο δεκάμηνο και μπορεί να ταλαιπωρηθούν για μήνες ακόμα. Η παραμονή των επιτοκίων αναφοράς σε υψηλά επίπεδα και το γεγονός πως το δολάριο ακόμα δείχνει ακαταμάχητο είναι λογικό να συντηρούν το αρνητικό κλίμα.
Θα τολμήσουμε όμως να πούμε πως εδώ που έχουν φτάσει οι τιμές, τα περιθώρια πτώσης λογικά δεν είναι πλέον πολύ μεγάλα. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως αύριο το πρωί θα αρχίσει μεγάλη άνοδος, μπορεί όμως να σημαίνει πως η επένδυση σε κάποιο από τα μέταλλα ή στις εταιρείες που τα εξορύσσουν δεν είναι πλέον πολύ επικίνδυνη.
