Ο πρώτος κρίκος στην ενεργειακή αλυσίδα με στόχο την απεξάρτηση της περιοχής από την ρωσική κυριαρχία, μπήκε πριν δύο χρόνια, όταν πήρε μπροστά ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός των 182 χλμ.
Ο δεύτερος κρίκος μπαίνει το Σάββατο.
Η άφιξη του πρώτου φορτίου LNG στον αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, πρώτο ελληνικό πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης αερίου, σηματοδοτεί μια ακόμη κίνηση στην μακρά προσπάθεια ενεργειακής απεξάρτησης της ΝΑ Ευρώπης από την Μόσχα.
Έχουμε ακόμη δρόμο. Όχι μόνο επειδή οι επόμενοι κρίκοι για να κλειδώσει η αλυσίδα, είναι το σκέλος Βουλγαρία - Ρουμανία, συν κάποιες επενδύσεις στα σύνορα με την Ουκρανία αλλά και την Μολδαβία.
Κυρίως γιατί παρά τη σχετική μείωση εισαγωγών, αλλά και τους στόχους για απεξάρτηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το ρωσικό φυσικό αέριο επιμένει.
Και μπορεί να μην είναι ευρέως γνωστό, καθώς δεν προβάλλεται αρκετά, ωστόσο πέρυσι η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Ιταλία και φυσικά η Ελλάδα, κάλυψαν ένα πολύ μεγάλο μέρος των αναγκών τους με ρωσικό φυσικό αέριο. Και μπορεί οι εισαγωγές μέσω αγωγών να μειώθηκαν, ωστόσο αυξήθηκαν μέσω πλοίων, αφού το ρωσικό LNG δεν υπόκειται σε περιορισμούς, με την Ρωσία, να κατέχει πέρυσι, μαζί με το Κατάρ, το 13% των εξαγωγών προς την ΕΕ, πίσω από τις ΗΠΑ (40%).
Η δική μας περίπτωση είναι από τις πιο χαρακτηριστικές. Το ρωσικό αέριο, παρά τις κινήσεις απεξάρτησης που κάναμε το 2022, έχει επανακάμψει δριμύτερο και πέρυσι κατείχε την πρώτη θέση όσον αφορά το μείγμα καυσίμου, συντηρώντας την ισχυρή μας εξάρτηση από τη Μόσχα.
Τα επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ δείχνουν ότι το ρωσικό αέριο, κάλυψε πέρυσι το 46,9% των συνολικών εισαγωγών αερίου στην Ελλάδα, είτε μέσω του αγωγού από το Σιδηρόκαστρο, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, είτε ως LNG στο λιμάνι της Ρεβυθούσας.
Το ρωσικό αέριο επανακάμπτει δριμύτερο, τα χρήματα των Ευρωπαίων καταναλωτών συνεχίζουν να χρηματοδοτούν τον πόλεμο του Πούτιν και επομένως η έναρξη εμπορικής λειτουργίας του τερματικού (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, ετήσιας δυναμικότητας 5,5 δισ. κυβικών μέτρων, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία και αξία. Το 30% της δυναμικότητάς του, δηλαδή 1,5 δισ. κυβικά, θα τροφοδοτεί το ελληνικό σύστημα, ενώ το υπόλοιπο 70% θα εξάγεται μέσω του ελληνοβουλγαρικού IGB.
Είπαμε ότι αποτελεί έναν ακόμη κρίκο μιας αλυσίδας που έχει ακόμη δρόμο μπροστά του για να κλείσει, όχι τόσο μεγάλο όσο μπορεί κάποιοι να νομίζουν, εφόσον υπάρξει η σχετική πολιτική βούληση των κυβερνήσεων της περιοχής.
Εξαγωγές LNG από την Ελλάδα προς την καρδιά της Αν. Ευρώπης γίνονται και σήμερα. Εάν όμως θέλουμε να πολλαπλασιαστούν σε μεγάλη κλίμακα, να φτάσουμε δηλαδή να μεταφέρουμε 4 και 5 δισ.κυβικά μέτρα στην Ουκρανία, τότε χρειάζονται συγκεκριμένες επενδύσεις κατά μήκος της διαδρομής.
Καταρχήν, να μεγαλώσει η χωρητικότητα του IGB από τα 3 στα 5 δισ. κ.μ, με μια σχετικά μικρή επένδυση, της τάξης των 10 εκατ ευρώ και κατά δεύτερον να αυξηθεί η δυναμικότητα τμήματος εντός του βουλγαρικού εδάφους μέχρι τα σύνορα με την Ρουμανία.
Στο κομμάτι αυτό του αγωγού θα πρέπει να αυξηθεί η μεταφορική ικανότητα από τα 5 δισ σήμερα, στα 10 δισ κ.μ, μια επένδυση κοντά στα 200 εκατ ευρώ. Συν κάποιες επιπλέον νέες υποδομές στην Ουκρανία, όπως και στην Ουγγαρία.
Και αν πράγματι θέλουμε να αυξήσουμε τις εξαγωγικές μας δυνατότητες, πρέπει επίσης να ενισχύσουμε τον κύριο αγωγό φυσικού αερίου στο Σιδηρόκαστρο, ώστε από 65 GWh να φτάσει τις 100 GWh την ημέρα.
Το μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψαν χθες το απόγευμα στην Αθήνα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θοδωρής Σκυλακάκης με τον βούλγαρο ομόλογό του Ρούμεν Ράντεφ για την αύξηση της δυναμικότητας μεταφοράς των εθνικών συστημάτων ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, θα πρέπει να συμπεριλάβει και τέτοια ζητήματα.
Τα παραπάνω είναι τα βασικά βήματα, οι εκκρεμότητες που υπάρχουν σε γενικές γραμμές σήμερα, ώστε να ολοκληρωθεί αυτή η ενεργειακή γέφυρα από το Αιγαίο μέχρι την Ουκρανία.
Σε αυτό το σκεπτικό, κινείται και η σύνοδος των υπουργών Ενέργειας της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης στην Αθήνα (Central and South Eastern Europe Energy Connectivity), που ολοκληρώνεται σήμερα με την υπογραφή ενός MoU από τον ΔΕΣΦΑ για την προσθήκη στον Κάθετο Διάδρομο της Ουκρανίας και της Μολδαβίας.
Ένα ακόμη βήμα για τον Vertical Corridor μετά από τη συνάντηση που είχαν αξιωματούχοι και εταιρείες της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, τον περασμένο Σεπτέμβριο στην Θεσσαλονίκη.
Εκεί είχαν παρουσιαστεί από εκπροσώπους των εταιρειών τα αποτελέσματα των μη δεσμευτικών market tests που έχουν πραγματοποιήσει.
Την ίδια περίπου περίοδο έπαιρνε σάρκα και οστά η πρωτοβουλία Central and South Eastern Europe Εnergy Connectvity (CESEC) για τις διασυνδέσεις μεταφοράς φυσικού αερίου στην περιοχή της Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης, την οποία παρακολουθούν με αυξημένο ενδιαφέρον οι ΗΠΑ.
