Με ταχείς ρυθμούς προχωρά η κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, με τη συμφωνία του mega project να ολοκληρώνεται ως τα τέλη του έτους. Ο διαγωνισμός για την κατασκευή του αγωγού που θα συνδέει τις δύο χώρες βρίσκεται στην τελική του φάση ενώ με την ολοκλήρωση του έργου θα διαφοροποιηθούν οι πηγές προμήθειας φυσικού αερίου στη Βόρεια Μακεδονία λόγω της διασύνδεσης των συστημάτων φυσικού αερίου με την Ελλάδα.
Ο αγωγός, συνολικού μήκους 123 χιλιομέτρων, θα ξεκινά σε πρώτη φάση από τη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης και θα καταλήγει στο Νεγκότινο της γειτονικής χώρας μέσω του σημείου Ευζώνων/ Γευγελής.
Επιπλέον, μέσω του project αυτού αναμένεται να ανοίξει μια «πύλη» εισόδου στη γειτονική χώρα τόσο για το αζέρικο αέριο όσο και για τα φορτία LNG που θα εισέρχονται στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου της Ελλάδας μέσω των Τερματικών της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης. O ΔΕΣΦΑ «τρέχει» ήδη τον διαγωνισμό και προχωρά τις διαδικασίες με ταχείς ρυθμούς, οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2025. Η παράδοση του αγωγού θα γίνει εντός του χρονοδιαγράμματος και πιο συγκεκριμένα προσδιορίζεται προς το καλοκαίρι του 2025.
«Η διαγωνιστική διαδικασία για τη διασύνδεση φυσικού αερίου με την Ελλάδα ολοκληρώνεται στις 20 Νοεμβρίου. Αναμένω ότι η συμφωνία θα υπογραφεί μέχρι την Πρωτοχρονιά και ότι ο εν λόγω διασυνδετήριος αγωγός θα ολοκληρωθεί, ώστε να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε να εργαζόμαστε για τον βόρειο διασυνδετήριο αγωγό με τη Σερβία. Γίνονται εργασίες από κάθε πλευρά», δήλωσε ο ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι.
Η «σφήνα» της Σερβίας
Μάλιστα, ο Μίτσκοσκι σε πρόσφατες δηλώσεις του γνωστοποίησε πως η ολοκλήρωση του έργου θα επιτρέψει σύντομα την επέκταση του αγωγού και προς τη Σερβία, με τη χώρα του, όπως είπε να αναβαθμίζεται σε κόμβο διαμετακόμισης φυσικού αερίου προς την Κεντρική Ευρώπη. Παράλληλα, αυτό ενισχύει περαιτέρω και τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακής πύλης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Oι πρωθυπουργοί των δύο χωρών, Χρίστιαν Μίτσκοσκι και Μίλος Βούτσεβιτς, είχαν και σχετικό τετ α τετ πριν από μέρες για το θέμα αυτό στα Σκόπια.
Ο πρωθυπουργός της Σερβίας, Μίλος Βούτσεβιτς, εκτίμησε πως μέχρι το 2027 θα μπορούσε να κατασκευαστεί ο αγωγός φυσικού αερίου μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας-Σερβίας, κάτι που θα επιτρέψει, όπως είπε στη χώρα του να έχει περισσότερες επιλογές όσον αφορά τη διαφοροποίηση στις πηγές και στην προμήθεια φυσικού αερίου. Έτσι, η Σερβία θα μπορεί να προμηθεύεται φυσικό αέριο μέσω Ελλάδας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο χώρες, μέχρι και την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, προμηθεύονταν σχεδόν αποκλειστικά φυσικό αέριο από τη Ρωσία.
Στα «σκαριά» και ο πετρελαιαγωγός Θεσσαλονίκης – Σκοπίων από τη HELLENiQ ENERGY
Θέμα χρόνου για τον Χρίστιαν Μίτσκοσκι είναι και η λειτουργία του αγωγού μεταφοράς πετρελαϊκών προϊόντων Θεσσαλονίκης-Σκοπίων, ο οποίος παραμένει «αδρανής» από το 2013.
«Βρισκόμαστε στην τελική φάση της έναρξης λειτουργίας του αγωγού μεταφοράς πετρελαϊκών προϊόντων, που συνδέει τη χώρα μας με τον νότιο γείτονά μας (Ελλάδα). Εκτιμούμε ότι θα ήταν μια καλή αφετηρία ώστε ο αγωγός αυτός να επεκταθεί και προς τον βόρειο γείτονά μας (Σερβία) και έτσι να εξασφαλίσουμε ακόμη έναν διάδρομο» ανέφερε ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας.
Υπενθυμίζεται ότι ο αγωγός αυτός έχει περάσει από «σαράντα κύματα» καθώς πρωτοκατασκευάστηκε το 2002 και μετέφερε αργό πετρέλαιο, προκειμένου να συνδέσει τα διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης με το διυλιστήριο της εταιρείας ΟΚΤΑ στα Σκόπια, την οποία εξαγόρασε η HELLENiQ ENERGY το 1998, αλλά το 2013 έπαυσε να λειτουργεί. Κι αυτό γιατί η HELLENiQ ENERGY έκρινε τότε ως ασύμφορη τη δραστηριότητα της διύλισης των ΟΚΤΑ.
Στη συνέχεια, ο σχεδιασμός της HELLENIQ ENERGY προϋπέθετε την αναβάθμιση του αγωγού (που έχει καθαριστεί καθώς δε χρησιμοποιείται πια για μεταφορά αργού) για τη μεταφορά τελικού προϊόντος ντίζελ από την Ελλάδα στη Βόρεια Μακεδονία, το οποίο θα αποθηκεύεται στο πρώην διυλιστήριο της ΟΚΤΑ, που στο μεταξύ έχει μετατραπεί σε αποθηκευτικό χώρο. Η υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου είχε ως προαπαιτούμενο την αλλαγή χρήσης του αγωγού ώστε αντί για αργό να μεταφέρει προϊόντα διύλισης (ντίζελ). Πλην όμως, αν και οι εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ τροποποιήθηκαν για να εξυπηρετούν τη νέα χρήση και έγιναν επενδύσεις εκσυγχρονισμού τους, ο αγωγός παρέμεινε σε αδράνεια γιατί καθυστερούσε η έκδοση αλλαγής της αδειοδότησής του από τη Βόρεια Μακεδονία, ενώ εκκρεμούσαν και κάποιες άλλες τεχνικές λεπτομέρειες, εμπόδια που τώρα ήρθησαν και τώρα η επαναλειτουργία του είναι προ των πυλών.
Μετά την παύση λειτουργίας του αγωγού Θεσσαλονίκης-Σκοπίων το 2013, η Βόρεια Μακεδονία τροφοδοτείται οδικώς με καύσιμα, με συνέπεια το κόστος ανεφοδιασμού να είναι υψηλό. Επίσης, η διακίνηση καυσίμων οδικώς καθιστά πιο εύκολη τη λαθρεμπορία, η οποία «μεταφράζεται» σε απώλεια εσόδων.
Με την επαναλειτουργία του αγωγού, η Βόρεια Μακεδονία θα μπορούσε να ανεφοδιάζεται με υψηλής ποιότητας καύσιμα αλλά και με μικρότερο κόστος. Παράλληλα, η HELLENiQ ENERGY θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ ως κέντρο διακίνησης καυσίμων στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως προς το Κόσοβο και τη Σερβία. Η Βόρεια Μακεδονία προμηθεύεται καύσιμα σχεδόν αποκλειστικά από την Ελλάδα, κυρίως από το διυλιστήριο της HELLENiQ ENERGY στη Θεσσαλονίκη.
