Χρονιά ρεκόρ ήταν το 2024 για τα φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα, με τα συστήματα που εγκαταστάθηκαν στις στέγες να αριθμούν εκείνα που είχαν μπει επί σειρά ετών τα προηγούμενα χρόνια.
Συγκριτικά, οι περσινές προσθήκες στη χώρα μας ήταν αναλογικές με εκείνες σε ολόκληρη την Αφρική. Τούτων δοθέντων, το 2025 η εγκατεστημένη ισχύς φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα προβλέπεται να καταγράψει νέο υψηλό. Τα απολογιστικά στοιχεία του 2024 «μιλάνε» από μόνα τους και προοικονομούν πως η φετινή χρονιά θα σπάσει νέο ρεκόρ όσον αφορά όχι μόνο στις νέες εγκαταστάσεις αλλά και στις επενδύσεις στον κλάδο.
Η ηλιακή ενέργεια κατείχε τη μερίδα του λέοντος στις νέες συνδέσεις ΑΠΕ για το 2024 με τις καινούριες εγκαταστάσεις να φτάνουν τα 2,5 GW σε συνολική εγκατεστημένη ισχύ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών. Ενδιαφέρον προξενεί και ο αριθμός των σχετικών επενδύσεων, ο οποίος αγγίζει τα επίπεδα του 1,5 δισ. ευρώ.
Οι προκλήσεις
Υπό την αλλαγή στο τιμόνι των ΗΠΑ και την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ, ο τομέας των φωτοβολταϊκών βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα.
Από τη μια, ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών δήλωσε αισιοδοξία για τη νέα χρονιά χάρη στην ταχύτατη ανάπτυξη που καταγράφεται στον κλάδο. Οι προβλέψεις, μάλιστα, κάνουν λόγο για μια ισχύ που θα ξεπεράσει τα 2,5-3 GW. Αν το σενάριο αυτό επαληθευτεί και η ανάπτυξη συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς και το 2026, τότε δεν αποκλείεται η υλοποίηση του στόχου των 13,5 GW φωτοβολταϊκών που απαιτεί το ΕΣΕΚ μέχρι το 2030.
Από την άλλη πλευρά, σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά, Δρ. Στέλιος Λουμάκης, τοποθετήθηκε σχετικά με την εικόνα της αγοράς. Όπως δήλωσε, ο κλάδος των φωτοβολταϊκών έφτασε στο επίπεδο του κορεσμού εντός του 2024, κάτι που σημαίνει ότι η χωρητικότητα για νέες επενδύσεις έχει κλείσει με δεδομένη την τρέχουσα αρχιτεκτονική στην αγορά ενέργειας. Ως εκ τούτου, υπάρχουν δύο σημεία όπου πρέπει να δοθεί έμφαση. Το πρώτο είναι η αξιοποίηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος σε τομείς που είναι επωφελείς για το σύστημα. Το δεύτερο είναι η ώθηση στην ανάπτυξη της αποθήκευσης ώστε να καταφέρει να κλείσει η ψαλίδα μεταξύ μονάδων ΑΠΕ και μονάδων αποθήκευσης.
Το «αγκάθι» της Κρήτης
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περίπτωση της Κρήτης για τον κλάδο. Τα φωτοβολταϊκά μπορεί να κατέγραψαν χρονιά ρεκόρ στην Ελλάδα, όχι όμως για την Κρήτη.
Οι κρητικές επιχειρήσεις είναι εκτός ανταγωνισμού με τις αντίστοιχες της ηπειρωτικής Ελλάδας από τη στιγμή που δεν έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν της αυτοπαραγωγής με τις αιτήσεις να έχουν αντιμετωπίσει στο νησί πολλές φορές καθυστερήσεις και χωροταξικά προβλήματα.
Το Liberal ήρθε σε επαφή με τον Σπύρο Καλησπεράκη, ιδιοκτήτη της κρητικής εταιρείας φωτοβολταϊκών, Anysma, ο οποίος και μίλησε σχετικά για το φλέγον ζήτημα της αυτοπαραγωγής στο νησί.
«Το νομοθετικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα βρίσκεται σε μία ταλάντευση μεταξύ των ισχυρών κινήτρων και της αδυναμίας αδειοδότησης. Αυτό οδηγεί άλλες φορές σε υπερθέρμανση της αγοράς και σημαντική αύξηση της ζήτησης από τους καταναλωτές και άλλες φορές στην πλήρη αδυναμία εγκατάστασης.
Ωστόσο, θα πρέπει να δίνουμε προσοχή στην πορεία εξέλιξης των προγραμμάτων, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που νομοθετικές δυσκολίες κωλυσιεργούν την απορρόφηση κονδυλίων και προκαλούν δεύτερες και τρίτες σκέψεις στα ενδιαφερόμενα μέρη τα οποία διστάζουν.
Αυτό που στο Anysma πιστεύουμε και επιχειρούμε να εκφράζουμε στους καταναλωτές και πελάτες μας είναι η ουσία των προγραμμάτων αυτών. Ο σκοπός δηλαδή που «ανοίγουν» και ο στόχος που επιχειρούν να φέρουν εις πέρας. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Κρήτης, η ενεργειακή μετάβαση θα πρέπει να γίνει πράξη για να ακολουθήσει η βιώσιμη μετάβαση που στην πραγματικότητα πλέον πάνε χέρι-χέρι. Πώς θα μπορούσαμε λοιπόν να μιλήσουμε για βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση χωρίς τη δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών;
Για αρκετό καιρό ήταν ανοιχτό το πρόγραμμα net metering το οποίο σταμάτησε να υφίσταται στις 30 Απριλίου 2024. Για τα οικιακά συστήματα συνδυαζόταν και με επιδότηση για την οποία μπορούσαμε να αιτηθούμε μέχρι τις 15 Μαΐου του ίδιου χρόνου. Σε όλο αυτό το διάστημα που ήταν ενεργό το net metering υπήρχαν υποσχέσεις για πρόγραμμα επιδότησης φωτοβολταϊκών, ειδικό για επιχειρήσεις, το οποίο δεν ήρθε ποτέ.
To πρόγραμμα net billing ήρθε να αντικαταστήσει το net metering στη χώρα μας χωρίς να έχει γίνει η απαραίτητη προετοιμασία με αποτέλεσμα να υπάρξει κενό ανάμεσα στα δύο προγράμματα την ίδια ώρα που η ζήτηση παρέμενε σε υψηλά επίπεδα. Στη δε Κρήτη δε δίνονται ακόμα άδειες λόγω καθυστερήσεων του συστήματος. Στην υπόλοιπη Ελλάδα έχουν ήδη αρχίσει να δίνονται κίνητρα, αυτή τη φορά σε επιχειρήσεις, με το επιδοτούμενο πρόγραμμα μπαταριών για επιχειρήσεις «Συστήματα Αποθήκευσης στις επιχειρήσεις» καθώς το net billing καθιστά πλέον απαραίτητη τη χρήση μπαταρίας. Επιδοτήσεις δίνονται και σε μπαταρίες σε κατοικία μέσω του προγράμματος εξ οικονομώ. Πάλι σε αυτή τη φάση η Κρήτη δεν μπορεί να συμμετέχει. Είναι λοιπόν καθοριστικό για την επιτυχία των προγραμμάτων, να μη συναντάμε φαινόμενα και περιπτώσεις 2 ταχυτήτων στην αγορά, τα οποία προκαλούν σύγχυση στα ενδιαφερόμενα μέρη. Μόνο αν βρισκόμαστε όλοι μαζί στη γραμμή εκκίνησης, κυβερνητικοί φορείς, πάροχοι, εγκαταστάτες-μελετητές και ενδιαφερόμενα μέρη, θα επιταχύνουμε την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας σε μεγαλύτερη κλίμακα. Άλλωστε, θα πρέπει να βάλουμε την έννοια της συνεργασίας μέσα από ενεργειακά οικοσυστήματα στο DNA μας και είναι και για το Anysma μια προτεραιότητα για τις χρονιές – προκλήσεις που θα ακολουθήσουν.
Η αγορά των φωτοβολταϊκών είναι πλέον ώριμη και αρκετά ανεπτυγμένη οπότε το να ακινητοποιείται ανά διαστήματα ή όπως στην περίπτωση της Κρήτης σε ακόμα μεγαλύτερα διαστήματα οδηγεί σε μεγάλα προβλήματα και στις αντίστοιχες επιχειρήσεις αλλά και στους ανθρώπους που θέλουν να αντιμετωπίσουν το ενεργειακό τους πρόβλημα μέσω φωτοβολταικών.
Η Κρήτη αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση γιατί ο ενεργειακός της χώρος είχε δοθεί σε εταιρίες σε αντάλλαγμα της μεγάλης διασύνδεσης που θα υλοποιούσαν. Τελικά, η μεγάλη διασύνδεση έγινε από το κράτος αλλά το αντάλλαγμα με προκλητική νομοθετική ρύθμιση παρέμεινε κατά 50% στις εταιρίες.
Το σημαντικό όμως είναι ότι η βαριά βιομηχανία της Κρήτης τα ξενοδοχεία χωρίς ενεργειακού χώρου έχουν διπλό πρόβλημα. Από τη μία το κόστος ενέργειας αλλά σύντομα θα πρέπει να βελτιώσουν υπερβολικά το αποτύπωμα Co2. Αυτό θα είναι αδύνατο χωρίς ενεργειακό χώρο στο νησί. Οι Σκανδιναβοί έχουν αρχίσει από τώρα και προσμετρούν το Co2 αθροιστικά, αεροπλάνο, διαμονή, διατροφή. Το αεροπλάνο φέρνει την Κρήτη σε μειονεκτική θέση που πρέπει να αντισταθμιστεί με το μηδενικών εκπομπών co2 ξενοδοχείο.
Κινούμαστε λοιπόν γύρω από τις ενεργειακές προκλήσεις της εποχής και την ανάγκη ενίσχυσης της βιωσιμότητας με υλοποίηση προγραμμάτων όπως τα φωτοβολταϊκά και το εξοικονομώ. Την ίδια στιγμή, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις γεωπολιτικές εξελίξεις που οδηγούν όλο και περισσότερο στο στόχο της ενεργειακής αυτονομίας για περισσότερη ασφάλεια. Αποστολή μας στο Anysma, είναι και θα παραμείνει να στεκόμαστε με υπευθυνότητα και αξιοπιστία στο πλευρό του καταναλωτή που επιθυμεί να δει τους λογαριασμούς του να μειώνονται και το σπίτι του ή την επιχειρησή του να γίνεται «ενεργειακά αποδοτική» καθοδηγώντας τους σε κάθε βήμα στα προγράμματα της αγοράς μέχρι την υλοποίηση της λύσης. Αυτή ήταν και η κεντρική ιδέα πίσω από τη δημιουργία της σειράς “Power Up With Anysma”, μέσα από την οποία φιλοδοξούμε να λύσουμε τους γρίφους της ενεργειακής μετάβασης, αναδεικνύοντας τεχνολογίες, λύσεις και προγράμματα της αγοράς που θα κάνουν ουσιαστική διαφορά.
Θα πρέπει λοιπόν να περάσουμε υπεύθυνα το μήνυμα στην αγορά και τους καταναλωτές ό,τι στην κούρσα της ενεργειακής μετάβασης δε θα πρέπει να μείνει κανείς πίσω. Η ώρα είναι τώρα και όσοι δε, επενδύσουν και εμπιστευτούν τα εργαλεία που προσφέρει η αγορά για να γίνει πράξη, θα διαπιστώσουν σημαντικά οφέλη και πλεονεκτήματα που μακροπρόθεσμα θα γίνουν κανόνες για το σύνολο της αγοράς».
