«Ρίχνοντας» μια ματιά στα φιλόδοξα εγχώρια ενεργειακά έργα που είναι στα «σκαριά» και αναμένεται να μετατρέψουν ολόκληρη τη χώρα σε διαμετακομιστικό κόμβο, παρατηρούμε πως η πλειονότητα αυτών εντοπίζεται στη Βόρεια Ελλάδα, και όχι άδικα.
Γιατί στον Βορρά;
Μόνο τυχαία δεν μπορεί να εκληφθεί η έντονη επενδυτική όρεξη και τελικά επιλογή των ισχυρών παικτών της ενέργειας για να αναπτύξουν στην περιοχή τα mega projects τους, τα οποία αφορούν τόσο το φυσικό αέριο και το υδρογόνο όσο και τις ΑΠΕ. Σταδιακά, η ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας με «όχημα» τη γεωγραφική και γεωπολιτική της θέση, έχει μετατραπεί σε σημείο «κλειδί», ικανό να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον ενεργειακή «σκακιέρα» της ΝΑ Ευρώπης. Τα ενεργειακά αυτά έργα δίνουν στην ευρύτερη περιοχή μία αναπτυξιακή ώθηση και προστίθενται στον κατάλογο των projects που αναδεικνύουν τον στρατηγικό ρόλο της Βόρειας Ελλάδας στην ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας αλλά και της Ευρώπης.
Η υλοποίηση των έργων θα καταστήσει εμφανές ότι λόγω του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της περιοχής της Βόρειας Ελλάδας, η χώρα βγαίνει πολλαπλά κερδισμένη, ενώ τα αναμενόμενα οφέλη αγγίζουν πλήθος εμπορικών κλάδων, κατασκευαστικών εταιριών, ελεύθερων επαγγελματιών και φυσικά των ίδιων των καταναλωτών, καθώς οι τιμές θα πέσουν σημαντικά. Πέραν του οικονομικού οφέλους, μέσω της έναρξης των projects, όχι μόνο διπλασιάζεται η δυναμικότητα της χώρας σε αέριο, αλλά περιορίζεται σημαντικά η εξάρτηση από τα ρωσικά καύσιμα, κάνοντας ένα βήμα πιο κοντά στην «πράσινη μετάβαση». Έτσι, «πιάνουμε» τον εθνικό στόχο, ώστε να καταστεί η Ελλάδα κορυφαίο περιφερειακό ενεργειακό hub.
FSRU Αλεξανδρούπολης
O τερματικός σταθμός του μεγαλεπήβολου έργου FSRU στην Αλεξανδρούπολη της εταιρείας Gastrade ξεκίνησε πριν περίπου έναν μήνα τη λειτουργία του, αναμένοντας να σηματοδοτήσει πολλαπλά οφέλη μετατρέποντας την Αλεξανδρούπολη αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα σε «ενεργειακό» κόμβο.
Το έργο θα συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου μέσω αγωγού μήκους 28 χλμ., στον οποίο το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Β. Μακεδονία, μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Το project αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην απεξάρτηση της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Μεγάλης σημασίας θεωρείται και το πρόσφατο deal της Gastrade με την αμερικανική Venture Global για την πενταετή προμήθεια LNG στο νέο τερματικό της Αλεξανδρούπολης. Πρόκειται για μια κίνηση ματ της εταιρείας, καθώς αντικατοπτρίζει τη μεγάλη σημασία που έχει το FSRU για την ενεργειακή ασφάλεια της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, αναδεικνύοντας παράλληλα την επιτυχία του εγχειρήματος.
Μέσω αυτού, η Ελλάδα θα αποκτήσει μία δεύτερη «πύλη» εισόδου υγροποιημένου αερίου, μετά το «τέρμιναλ» του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα. Το έργο έχει πολλαπλά οικονομικά οφέλη και για την τοπική κοινωνία της Αλεξανδρούπολης. Το FSRU είναι «θείο δώρο» και για την ίδια την πρωτεύουσα του Έβρου, καθώς για πρώτη φορά θα δώσει πρόσβαση σε υγροποιημένο φυσικό αέριο, διευκολύνοντας τις εισαγωγές για πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Συν τοις άλλοις, ανοίγονται ευκαιρίες για νέες θέσεις εργασίας, έντονη δραστηριότητα στον κλάδο του real estate, υπεραξίες σε ακίνητα αλλά και μια μεγάλη δυναμική στις τουριστικές ροές.
Έργο αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο
Κομβικής σημασίας είναι και το πρωτοποριακό έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο Καβάλας, της Energean. Μάλιστα, τον δρόμο για το mega αυτό project «άνοιξε» και η πρόσφατη έγκριση της χρηματοδότησης του έργου από την Κομισιόν, ύψους 150 εκατ. ευρώ. Το «ναι» από την Ε.Ε. βάζει το έργο σε τροχιά υλοποίησης, αλλά μέχρι να «πέσει» το πρώτο τρυπάνι στην περιοχή και να αποκτήσει η χώρα το πρώτο project αποθήκευσης CO2 πρέπει να ολοκληρωθούν μια σειρά από βήματα.
Αφού διευθετηθούν τα επόμενα ζητήματα, γραφειοκρατικής και επενδυτικής φύσεως, το καινοτόμο έργο της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 1,5 δισ. ευρώ, θα μπορεί στην πλήρη ανάπτυξή του να φιλοξενήσει 3 εκατ. τόνους CO2 ετησίως.
Υπενθυμίζεται ότι το project της Energean, για αποθήκευση CO2 στον Πρίνο, έχει ήδη ενταχθεί στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCI), ενώ θα είναι ένα από τα πρώτα στη Μεσόγειο. Συνολικά, στον ευρωπαϊκό Νότο μόνο τρία τέτοια σχέδια (Πρίνος, Ραβένα, Πυρηναία) βρίσκονται σε εξέλιξη ενώ το διεθνές ενδιαφέρον για την αποθήκευση στην περιοχή του Πρίνου είναι έντονο και «προέρχεται» όχι μόνο από ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και από Βουλγαρία, Ιταλία και Κροατία.
Οι mega επενδύσεις της ΔΕΗ στην ευρύτερη περιοχή
Δυναμικά προχωρά και η κατασκευή του νέου Θερμοηλεκτρικού Σταθμού συνδυασμένου κύκλου (Combined Cycle Gas Turbine-CCGT) ισχύος 840 MW της εταιρείας Ηλεκτροπαραγωγή Αλεξανδρούπολης Α.Ε., μία σύμπραξη των ενεργειακών εταίρων της ΔΕΗ (51%), της ΔΕΠΑ Εμπορίας (29%) και της Damco Energy του Ομίλου Κοπελούζου (20%).
Ο σταθμός θα τροφοδοτεί με ενέργεια την εγχώρια αγορά αλλά και τις γειτονικές χώρες. Η διασύνδεση της μονάδας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας θα γίνει με απευθείας γραμμές στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Νέας Σάντας, σημείο κατάληξης – μεταξύ άλλων – της νέας γραμμής 400 kV προς Βουλγαρία. Έτσι, ο σταθμός θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο και στην εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και συγκεκριμένα προς Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία και, κατ’ επέκταση, προς Σερβία. Η νέα μονάδα, συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο κατασκευάζεται σε ιδιόκτητο οικόπεδο έκτασης 181 στρεμμάτων με εγκατεστημένη ισχύ 840MW και ετήσια παραγωγή 5TWH. Ως καύσιμο θα χρησιμοποιηθεί το φυσικό αέριο, ωστόσο ο νέος σταθμός παραγωγής θα έχει τη δυνατότητα για καύση υδρογόνου αλλά και μεικτή λειτουργία, κάτι που τον καθιστά συμβατό και απολύτως υποστηρικτικό με τον εθνικό και ευρωπαϊκό σχεδιασμό για τη σταδιακή μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.
...και έργα ΑΠΕ
Η ΔΕΗ επενδύει εξίσου σημαντικά και στην καθαρή ενέργεια κάνοντας σημαντικά βήματα προς τον πράσινο μετασχηματισμό της με νέα έργα ΑΠΕ στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στην επόμενη διετία. Τα έργα αυτά, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1GW, βάζουν πλέον σε τροχιά υλοποίησης το τριετές στρατηγικό σχέδιο του ομίλου.
Το πρώτο έργο αφορά στη συμφωνία της ΔΕΗ με την RWE για το φωτοβολταϊκό πάρκο «Ορυχείο ΔΕΗ Αμύνταιο» συνολικής ισχύος περίπου 450 MWp. Η χρηματοδότηση του έργου, ύψους €255,4 εκατ., περιλαμβάνει κονδύλια €127,7 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Η έναρξη των εργασιών έχει προγραμματιστεί μέσα στους επόμενους μήνες και το Φ/Β πάρκο αναμένεται να λειτουργεί μέχρι το τέλος του 2025.
Η δεύτερη σημαντική επένδυση αφορά στην συμφωνία με τις τράπεζες Eurobank και Πειραιώς για το φωτοβολταϊκό έργο «Φοίβη» στην Πτολεμαΐδα, με εγκατεστημένη ισχύ 550 MWp. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2025 καλύπτοντας σχεδόν το 2,5% της εγχώριας παραγωγής ενέργειας, ενώ θα αποτρέπει και την εκπομπή 550 kt CO2 ετησίως. Παράλληλα, στην περιοχή της Πτολεμαΐδας, η ΔEΗ κατασκευάζει αυτήν τη στιγμή κι άλλα νέα έργα ΑΠΕ, συνολικής ισχύος 800 MW. Σε αυτά, συμπεριλαμβάνεται και η πρόσφατη προσθήκη του φωτοβολταϊκού σταθμού «Ακρινή», στον οποίο έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες κατασκευής.
«Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής»
Με γοργούς ρυθμούς προχωρούν και οι εργασίες της «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής», μίας νέας πρότυπης μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο ισχύος 877 MW. Πρόκειται για μια επένδυση που φτάνει τα 375 εκατ. ευρώ. Μέτοχοι της εταιρείας είναι από κοινού, με ποσοστό 50% η καθεμία, η Motor Oil και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ αυτήν την περίοδο οι δύο όμιλοι πραγματοποιούν δοκιμές στη νέα αυτή μονάδα ηλεκτροπαραγωγής. Ο νέος αεριοστροβιλικός σταθμός συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο το φυσικό αέριο αποτελεί έργο πνοής για την ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Η είσοδος στο σύστημα του νέου υπερσύγχρονου σταθμού της «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής» θεωρείται κομβικής σημασίας, καθώς έρχεται την κατάλληλη στιγμή, ώστε να καλύψει τις ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια στη χώρα, μετά τη σταδιακή απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων.
Οι εργασίες για την κατασκευή της «Θερμοηλεκτρικής Κομοτηνής» ξεκίνησαν στις αρχές φθινοπώρου του 2022 και ο βασικός εξοπλισμός προέρχεται από τη Siemens. Το έργο αναμένεται να μπει στην «πρίζα», επίσης, το φθινόπωρο. Η νέα μονάδα και ο υποσταθμός 400 kV αναπτύσσονται στη ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής σε οικόπεδο συνολικής επιφάνειας 101.561,56 τ.μ., εκ των 45.450 τ.μ. καταλαμβάνουν οι εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής (στεγασμένες υπαίθριες και εσωτερική οδοποιία), 16.850 τ.μ. ο υποσταθμός, 1.660 τ.μ. τα κτίρια υποστήριξης (Διοικητήριο, αποθήκες, συνεργεία και φυλάκιο εισόδου), 240 τ.μ. οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και 600 τ.μ. οι εγκαταστάσεις του βανοστασίου εισόδου του αγωγού φυσικού αερίου. Θα διασυνδεθεί με το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο ΚΥΤ Νέας Σάντας, Κιλκίς, σημείο κατάληξης της δεύτερης διασυνδετικής γραμμής μεταφοράς 400 KV με τη Βουλγαρία.
«North Project 1» στη Φλώρινα
Στο Αμύνταιο Φλώρινας θα λειτουργήσει η πρώτη μονάδα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου, «North project 1» από τη Hellenic Hydrogen, της ιδρυθείσας το 2023 κοινοπραξίας της Motor Oil και της ΔΕΗ, η οποία αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2027. Βασικός σκοπός της Hellenic Hydrogen είναι οι εξαγωγές υδρογόνου σε Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, προκειμένου να καταστήσει την Ελλάδα ένα σημαντικό hub πράσινου υδρογόνου, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση και τις υπάρχουσες υποδομές.
Η νέα αυτή μονάδα υπολογίζεται ότι θα αποφέρει στην τοπική οικονομία όφελος της τάξης των 100 εκατ. ευρώ ετησίως (μέσω της βελτίωσης του ισοζυγίου εισαγωγών-εξαγωγών, της μείωσης εκπομπών ρύπων διοξειδίου του άνθρακα και της φορολογίας και λαμβανομένων υπόψη των πολλαπλασιαστών) και διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία 40-50 άμεσων και περίπου 500 έμμεσων θέσεων εργασίας στην περιοχή.
Η έναρξη της κατασκευής της πρώτης μονάδας ηλεκτρόλυσης στην Ελλάδα σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο για την ανάπτυξη της οικονομίας του πράσινου υδρογόνου στη χώρα. Ωστόσο, η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, όπως η διαμόρφωση ενός ευνοϊκού επενδυτικού περιβάλλοντος, η εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης και η ανάπτυξη των κατάλληλων υποδομών.
Το «σκανάρισμα» του ΔΕΣΦΑ στην περιοχή
Το νέο πρόγραμμα ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ περιλαμβάνει projects με focus, μεταξύ άλλων, στο υδρογόνο. Πέρα από τη μεταφορά ποσοτήτων πράσινου υδρογόνου θα εξυπηρετηθεί από τον αγωγό Αμυνταίου - Κόμνημα, το υδρογόνο έχει μπει γενικότερα στο «μικροσκόπιο» του ΔΕΣΦΑ, καθώς τα επόμενα χρόνια, προβλέπονται και άλλα σημεία παραγωγής και κατανάλωσης υδρογόνου για την ίδια περιοχή.
Ένα ακόμη έργο αφορά στην εγκατάσταση έγχυσης πράσινου υδρογόνου στο Τεχνικό Κέντρο Εκπαίδευσης, με συνολικό προϋπολογισμό 768.000 ευρώ. Το έργο αφορά στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός σημείου έγχυσης 100% Η2 σε πιλοτική κλίμακα, στην εγκατάσταση προσομοίωσης του Τεχνικού Κέντρου Εκπαίδευσης του ΔΕΣΦΑ, στη Νέα Μεσημβρία. Στόχος είναι η ανάπτυξη τεχνογνωσίας στην ανάμειξη του Η2 με το φυσικό αέριο στα διάφορα επίπεδα πίεσης λειτουργίας των δικτύων φυσικού αερίου στην Ελλάδα.
