Το έντονο ενδιαφέρον του αμερικανικού «κολοσσού» Chevron στα ελληνικά κοιτάσματα αλλά και οι πρώτες γεωτρήσεις της ExxonMobil στην κυπριακή ΑΟΖ φαίνεται πως επαγρύπνησαν την Τουρκία.
Η Άγκυρα, σε μια προσπάθεια όχι μόνο να πάρει και αυτή μια μερίδα του λέοντος στην προμήθεια φυσικού αερίου αλλά να καταστεί η κύρια πηγή προς την Ευρώπη, πατάει τώρα «γκάζι» στις προσπάθειες της να αναθερμάνει τις ενεργειακές συνομιλίες της με την ΕΕ.
Φυσικά, η λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, «κουμπώνει» τέλεια στις προθέσεις της Τουρκίας, η οποία και φιλοδοξεί να καλύψει το κενό που έχει δημιουργηθεί εντείνοντας τις προσπάθειες να ξεκινήσει και πάλι ο διάλογος με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Να υπενθυμίσουμε ότι οι προηγούμενες συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών δεν είχαν προχωρήσει, ύστερα από ενστάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι υψηλού επιπέδου συνομιλίες για το εμπόριο ενέργειας μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ διακόπηκαν συγκεκριμένα το 2019, με τους ηγέτες της Ένωσης να δηλώνουν ότι δεν θα διεξάγονται συναντήσεις «για την ώρα» λόγω διαμάχης μεταξύ Άγκυρας και της Κύπρου που είναι χώρας μέλος, σχετικά με τα δικαιώματα γεώτρησης φυσικού αερίου στη Μεσόγειο.
Ο Νότιος Διάδρομος
Ο πρεσβευτής της Τουρκίας στην ΕΕ, Φαρούκ Καϊμάκτσι, σε δηλώσεις του στο Politico, τόνισε ότι η ενεργειακή συνεργασία θα τεθεί στο επίκεντρο της ατζέντας των δύο πλευρών στο πλαίσιο μιας αναθερμάνσης των σχέσεων που θα περιλαμβάνει εμπορικές συνομιλίες και πολιτική συνεργασία για τους πολέμους στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
«Έχουμε τον Νότιο Διάδρομο φυσικού αερίου και 18 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, τα οποία προέρχονται κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν, και μπορούμε εύκολα να το επεκτείνουμε, συνδέοντάς το με το φυσικό αέριο της Μεσογείου. Ο ρόλος μας είναι εκεί, οι δυνατότητές μας είναι εκεί. Η Τουρκία είναι μία από τις τρεις ή τέσσερις κύριες ενεργειακές αρτηρίες - το αν θα τη χρησιμοποιήσει ή όχι εξαρτάται από την ΕΕ», ανέφερε.
Όπως τόνισε, μόνο η Κύπρος παραμένει αντίθετη στην επανέναρξη του διαλόγου για το θέμα. «Μπορεί να μην χρειάζονται πολλή ενέργεια στην ηλιόλουστη Μεσόγειο, αλλά τα περισσότερα κράτη μέλη λένε ότι χρειάζονται περισσότερη ενέργεια, περισσότερη διαφοροποίηση ως προς τις εισαγωγές. Έτσι, το θέμα δεν έχει λήξει».
Λίγες ημέρες πριν είχε προηγηθεί συνάντηση μεταξύ της εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλας, με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν στην Άγκυρα.
Στις από κοινού δηλώσεις με τον Τούρκο ΥΠΕΞ μετά τη συνάντηση και αφού επισήμανε ότι η Τουρκία είναι σημαντικός εταίρος της ΕΕ, σύμμαχος του ΝΑΤΟ που διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο στην ασφάλεια της Ευρώπης, η Ευρωπαία αξιωματούχος τόνισε ότι υπάρχουν και διαφορές, αναφέροντας ως χαρακτηριστικά παραδείγματα το ζήτημα της Κύπρου και τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, τις οποίες δεν εφαρμόζει η Τουρκία.
Ανέφερε, επίσης, ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου είναι πολύ σημαντικά στην πορεία προς την Ευρώπη. Ο Φιντάν πάντως κάλεσε την ΕΕ να αλλάξει ρότα.
«Θα ήταν προς το συμφέρον και των δύο πλευρών η Ευρωπαϊκή Ένωση να αλλάξει την προσέγγισή της προς την Τουρκία σε μια ρεαλιστική και αξιοκρατική βάση χωρίς προκαταλήψεις», συμπλήρωσε και χαρακτήρισε «θετική εξέλιξη ορισμένες από τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ τον Δεκέμβριο», επεσήμανε με νόημα.
Παράλληλά, ζήτησε την επανέναρξη του οικονομικού διαλόγου υψηλού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας και την προετοιμασία του δρόμου για τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στην Τουρκία, κάτι το οποίο βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων εδώ και αρκετό καιρό. Επιπλέον, έθεσε και το θέμα της επικαιροποίησης της Τελωνειακής Ένωσης, όπως και το θέμα της απελευθέρωσης των θεωρήσεων για τα ταξίδια των Τούρκων πολιτών στις χώρες της ΕΕ.
Ο στόχος Ερντογάν για κόμβο φυσικού αερίου
Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιδιώκει εδώ και αρκετό καιρό να μετατρέψει τη χώρα του σε περιφερειακό ενεργειακό hub φυσικού αερίου, ενσωματώνοντας τις εισαγωγές από τους γείτονές της και ενισχύοντας την εξόρυξη στα παράκτια ύδατά της. «Με τη συμφωνία Ουκρανίας-Ρωσίας να λήγει στις αρχές του έτους, το TurkStream αποκτά πολύ μεγαλύτερη σημασία», δήλωσε ο Καντρί Ταστάν, ενεργειακός αναλυτής του German Marshall Fund στις Βρυξέλλες.
«Η τιμή του φυσικού αερίου εξακολουθεί να αποτελεί ζήτημα για την ΕΕ και έτσι η τουρκική θέση γίνεται πολύ ισχυρότερη».
Η Ουγγαρία και η Σλοβακία επιμένουν ότι πρόκειται να χάσουν από το τέλος της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, παρά την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι δεν έχει δημιουργηθεί κανένα πρόβλημα εφοδιασμού. Την Παρασκευή, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν απείλησε να εμποδίσει την ανανέωση ολόκληρου του πλαισίου κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, εάν το Κίεβο δεν συμφωνούσε στην επανεκκίνηση του ενεργειακού διαδρόμου.
«Δεν πρόκειται να παρατείνουμε τη διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου», δήλωσε τον Δεκέμβριο ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Δεν θα τους επιτρέψουμε να κερδίσουν επιπλέον δισεκατομμύρια από το αίμα μας». Ωστόσο, όπως ανακοίνωσε το Σάββατο, το Κίεβο είναι ανοιχτό στην προοπτική μεταφοράς αζέρικου φυσικού αερίου μέσω των αγωγών του, υπό την προϋπόθεση ότι η Μόσχα δεν θα επωφεληθεί από αυτό.
Στο μεταξύ, η ΕΕ ανακοίνωσε πως θα παραμείνει στο ρωσικό LNG μέχρι να εξασφαλίσει εναλλακτικές λύσεις.
