Λίγες ώρες πριν την πολυπόθητη συνάντηση κορυφής στην Κύπρο, η οποία θα κρίνει την «τύχη» της ηλεκτρικής διασύνδεσης με τη χώρα μας, η στάση των ΗΠΑ έρχεται να αναδείξει τη μεγάλη σημασία της. Το αμερικανικό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο έργο είναι μεγάλο και εκφράστηκε τόσο με τις δημόσιες δηλώσεις της Αμερικανίδας πρέσβειρας, Τζούλι Φίσερ, όσο και με τις δηλώσεις του Αμερικανού διπλωμάτη, Τζέφρι Πάιατ, στη Θεσσαλονίκη. Η παρέμβαση αυτή είναι ίσως καθοριστικός παράγοντας για την αυριανή κρίσιμη σύσκεψη στο Προεδρικό, όπου αναμένεται ότι θα ληφθούν όλες οι τελικές αποφάσεις.
Η αμερικανική στήριξη στο «παρά πέντε»
Το «πολυθρύλητο» καλώδιο έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τις ΗΠΑ, με τον Τζέφρι Πάιατ, υφυπουργό για θέματα ενέργειας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, να κάνει ειδική μνεία στο έργο διασύνδεσης και να δηλώνει ότι το project αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στη γενικότερη διασυνδεσιμότητα της Αν. Μεσογείου, η οποία θα βασίζεται σε καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια, γεγονός που θα μεταμορφώσει το ενεργειακό μείγμα της περιοχής. Οι ΗΠΑ κάνουν ξεκάθαρη τη στήριξή τους σε ένα σημείο καμπής και σε μια συνθήκη κρίσιμη για το έργο, το οποίο έχει περάσει από «40 κύματα» και βρίσκεται σε μια πολύπλοκη γεωπολιτική συγκυρία.
Τη στήριξη των ΗΠΑ έρχεται να εντείνει και η δήλωση της Αμερικανίδας πρέσβειρας, η οποία έδωσε από τη Θεσσαλονίκη ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη βιώσιμης ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου, στο πλαίσιο του συνεδρίου του Economist.
Η Τζούλι Φίσερ, έστειλε το δικό της ξεκάθαρο μήνυμα, τονίζοντας πως η Κύπρος βρίσκεται σε ευάλωτη θέση και αντιμετωπίζει μόνη της το ζήτημα της ηλεκτρικής συνδεσιμότητας, ενώ ανέφερε ότι «είναι πλέον η στιγμή να κοιτάξουμε πέραν από τα οικονομικά ζητήματα στο έργο του Great Sea Interconnector, εξετάζοντας το γεωπολιτικό πλαίσιο γύρω από ένα τέτοιο έργο και να αναγνωρίσουμε πόσο σημαντικό είναι να συνδεθεί η Κύπρος με την Ευρώπη μέσω αυτής της ευκαιρίας».
Ειδική μνεία έκανε, επίσης, και στις σημαντικές προσπάθειες που έχει καταβάλει η Κύπρος για την υλοποίηση μεγάλων ενεργειακών έργων στο παρελθόν, μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών και υπέδειξε ότι «τώρα είναι η στιγμή να πράξουμε σωστά, καθώς αν χάσουμε αυτή την ευκαιρία, η Κύπρος θα μείνει πίσω».
Οι παρεμβάσεις των Αμερικανών είναι καίριες και φαίνεται πως θα λειτουργήσουν σαν καταλύτης για την αυριανή έκβαση του έργου. Το «σπρώξιμο» των ΗΠΑ αναμένεται ότι θα είναι βαρύνουσας σημασίας στην αυριανή σύσκεψη κατά την οποία είναι μεγάλο το ενδιαφέρον και της ελληνικής Κυβέρνησης, η οποία θα εκπροσωπηθεί από τον Υπουργό Ενέργειας της Θεόδωρο Σκυλακάκη.
Φυσικά, στο ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου αναφέρθηκε και ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη χθεσινή καθιερωμένη συνέντευξη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, σημειώνοντας ότι αν εξασφαλιστεί η οικονομική του βιωσιμότητα το έργο θα γίνει. «Θεωρώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, πολύ πιο σημαντικό για την Κύπρο γιατί σπάει ουσιαστικά την ενεργειακή της απομόνωση», σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης ερωτηθείς για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Όπως ανέφερε, η ελληνική Κυβέρνηση είναι σε διαπραγματεύσεις με την κυπριακή Κυβέρνηση και τις ρυθμιστικές Αρχές αναφορικά με την οικονομική βιωσιμότητα του έργου. «Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι αν εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα του έργου, το έργο θα γίνει. Και οι όποιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα ξεπεραστούν», κατέληξε ο ίδιος.
Η σφήνα της Άγκυρας και το βαρύ κλίμα
Μέσα σε όλο αυτό το αλαλούμ, η Τουρκία κάνει και πάλι αισθητή την παρουσία της, «ταράσσοντας» ακόμη περισσότερο τα νερά. Εκμεταλλευόμενη τη συγκυρία, η Τουρκία και το ψευδοκράτος εργαλειοποιούν την καθυστέρηση της κυπριακής πλευράς, ως προς την τελική απόφαση για τη συμμετοχή στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης με Ισραήλ και Ελλάδα και εισηγείται να επιλεγεί ως πιο συμφέρουσα και πιο λογική η σύνδεση των ελευθέρων περιοχών της Κύπρου με την Τουρκία.
Σε σύσκεψη που είχαν την Παρασκευή στην κατεχόμενη πλευρά της Λευκωσίας αντιπροσωπείες της Τουρκίας και του ψευδοκράτους υπό τον αντιπρόεδρο της Τουρκίας, Τζεβντέτ Γιλμάζ, και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, δεν υπήρξε αιχμή για παρεμπόδιση της υλοποίησης του Great Sea Interconnector. Ωστόσο, στις δηλώσεις του, ο Ερσίν Τατάρ, χαρακτήρισε την ηλεκτρική διασύνδεση του ψευδοκράτους με την Τουρκία μέσω αμφίδρομου καλωδίου ως έργο πολύ σημαντικό για το μέλλον του νησιού, καθώς παρέχει τη δυνατότητα για περαιτέρω διασύνδεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του διασυνδεδεμένου συστήματος της Τουρκίας.
Μετά από αυτόν τον καταιγισμό των εξελίξεων, φαίνεται ότι έχει διαμορφωθεί ένα ιδιαίτερα βαρύ κλίμα, όχι μόνο στο προσκήνιο, αλλά και παρασκηνιακά. Οι σχέσεις τώρα μεταξύ ελληνικής και κυπριακής πλευράς είναι ιδιαίτερα τεταμένες, με το σενάριο για σοβαρή διπλωματική κρίσης μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου να γίνεται όλο και πιο πιθανό.
Από την πλευρά της Αθήνας, κατηγορούν την κυπριακή κυβέρνηση για αθέτηση συμφωνιών και επισημαίνουν ότι «δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω σε όσα συμφωνήθηκαν την περασμένη Δευτέρα». Χαρακτηριστικό του κακού κλίματος είναι και η δήλωση του υπουργού Περιβάλλοντος, Θ. Σκυλακάκη ο οποίος ερωτώμενος για την υπόθεση είπε: «Δεν έγιναν αυτά που περιμέναμε. Θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε το θέμα την Τρίτη στη σύσκεψη που συγκάλεσε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην οποία ενημερώθηκα από τον Κύπριο υπουργό Ενέργειας ότι θα συμμετάσχει».
Το ίδιο τεταμένο κλίμα επικρατεί και στην Κύπρο, με το βασικό αγκάθι να παραμένει να είναι το ποιος θα «φορτωθεί» το οικονομικό κόστος σε σχέση με τον γεωπολιτικό κίνδυνο. Σ’ αυτό το κλίμα ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν και οι δηλώσεις που έκανε ο πρώην πρόεδρος του ΔΗΣΥ και βουλευτής Αβέρωφ Νεοφύτου, τονίζοντας:
«Γεωπολιτικά ρίσκα υπάρχουν και τα αναγνωρίζει πρώτος ο ΑΔΜΗΕ. Ο ΑΔΜΗΕ ανήκει κατά 51% στο ελληνικό δημόσιο. Ε, δεν μπορώ να δεκτώ ως Κύπριος, η Ελλάδα, με το 51% του ΑΔΜΗΕ, να ζητά να εγγυηθεί το έργο η Κύπρος, επειδή το έργο μπορεί να μην γίνει ποτέ με ευθύνη της Τουρκίας. Και αν δεν γίνει, τα 2-3 δισ. ευρώ να τα πληρώσει ο Κύπριος, με κίνδυνο να μην δει όφελος ποτέ. Θα περίμενα η Ελλάδα να πει στον ΑΔΜΗΕ ότι «εγώ εγγυούμαι για τον γεωπολιτικό κίνδυνο και ας τολμήσει η Τουρκία να παρεμποδίσει το έργο!», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, ο κ. Νεοφύτου εξαπολύει επίθεση κατά του διευθύνοντος συμβούλου του ΑΔΜΗΕ, Μάνου Μανουσάκη λέγοντας: «Δεν μπορεί ο ΑΔΜΗΕ να ζητά να του τα εγγυηθούμε όλα, αλλά ο ίδιος να μην εγγυηθεί το τελικό κόστος. Δεν αναλαμβάνει κανένα ρίσκο, ούτε για τους τεχνικούς κινδύνους (βυθός, μήκος-κόστος καλωδίου, κλπ), ούτε για ενδεχόμενη επέμβαση της Τουρκίας».
Yπενθυμίζεται ότι αύριο είναι η «d-day» και στην πολυαναμενόμενη αυτή σύσκεψη, το παρών θα δώσουν όλες οι πλευρές, αναμένοντας να ξετυλιχθεί επιτέλους το κουβάρι. Πρόκειται για μια ύστατη προσπάθεια να κλείσει η συμφωνία αλλά και όλα τα ανοιχτά μέτωπα, οικονομικά και γεωπολιτικά, και μένει να δούμε με αγωνία τι θα «κληρώσει» τελικά για το μέλλον του Great Sea Interconnector.
