Η έκρηξη παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ φαίνεται να έχει φτάσει στο τέλος της. Η αύξηση της παραγωγής επιβραδύνεται πλέον σημαντικά ως απάντηση στις χαμηλότερες διεθνείς τιμές. Οι ημέρες του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης ενός εκατομμυρίου b/d αποτελούν παρελθόν, εκτός βέβαια αν οι τιμές αυξηθούν ξανά.
To story ανάπτυξης του σχιστόλιθου
Η πετρελαϊκή βιομηχανία των ΗΠΑ βρισκόταν σε ένα σημείο καμπής το 2005, καθώς τα συμβατικά κοιτάσματα είχαν αρχίσει να ωριμάζουν και σταδιακά να εξαντλούνται, μειώνοντας έτσι τις παραγωγικές δυνατότητες. Τη λύση έδωσε τότε το σχιστολιθικό πετρέλαιο που ήταν μια επανάσταση και οδήγησε τις ΗΠΑ στο να είναι σήμερα ο πιο «δυνατός» παίκτης και ο μεγαλύτερος παραγωγός παγκοσμίως με περίπου 13 εκατ. βαρέλια/ημέρα.
Από το 2007 ξεκίνησαν στις ΗΠΑ οι πρώτες γεωτρήσεις του σχιστολιθικού πετρελαίου, δεν πρόκειται διόλου για μία πρόσφατη ανακάλυψη. Όμως η έλλειψη τεχνολογίας, το υψηλό κόστος και τα πενιχρά αποθέματα οδήγησαν στην αδυναμία εκμετάλλευσης του. Τα πράγματα άλλαξαν και πάλι ριζικά το 2014, όπου η ανάδειξη νέων τεχνολογιών μείωσε σημαντικά το κόστος της όλης διαδικασίας. Δύο ήταν οι παράγοντες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην άνθηση του σχιστόλιθου στις ΗΠΑ. Αρχικά, η διακύμανση των τιμών του πετρελαίου πάνω από 90$ το βαρέλι και τα χαμηλά επιτόκια συντέλεσαν σε μία κερδοφόρα παραγωγή σχιστόλιθου και σε μία αύξηση προσφοράς δανείων σε εταιρείες σχιστόλιθου από τα τραπεζικά ιδρύματα.
Οι ΗΠΑ εκμεταλλευόμενες τις υψηλές τιμές του πετρελαίου, αύξησαν τις γεωτρήσεις σχιστόλιθου με αποτέλεσμα να αυξηθεί η προσφορά πετρελαίου στη διεθνή αγορά και να μειωθούν κατά πολύ οι τιμές. Το σχιστολιθικό πετρέλαιο μείωσε την τιμή του πετρελαίου κατά 10%. Επιπλέον, μειώθηκαν και οι τιμές της βενζίνης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όντας ο μεγάλος κερδισμένος από την άνθηση του σχιστόλιθου, ξεπέρασε τελικά δύο σημαντικούς παίχτες στο διεθνή ενεργειακό τομέα, τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία. Μάλιστα, τον Φεβρουάριο του 2018, η παραγωγή αργού πετρελαίου των ΗΠΑ ξεπέρασε τη Σαουδική Αραβία για πρώτη φορά σε περισσότερες από δύο δεκαετίες. Αντίστοιχα τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του ίδιου έτους, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατάφεραν να ξεπεράσουν τον δεύτερο ανταγωνιστή τους, τη Ρωσία στην παραγωγή αργού πετρελαίου για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 1999.
Τα αυξανόμενα αποθέματα σχιστόλιθου συνέβαλαν επίσης στη διατήρηση της ενέργειας στην Ευρώπη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, με αποστολές υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ – που ονομάζονταν «μόρια ελευθερίας των ΗΠΑ» από την κυβέρνηση Trump – βοηθώντας στον απογαλακτισμό της ηπείρου από τη Ρωσία.
Τέλος εποχής
Ο σχιστόλιθος αποδείχθηκε τελικά ως «game changer» για την αγορά των ΗΠΑ αλλάζοντας όχι μόνο την ισορροπία προσφοράς-ζήτησης, αλλά και τη γεωπολιτική ισορροπία. Όμως, παραμένει εξαιρετικά ευάλωτος στη μεταβλητότητα των τιμών, καθιστώντας το αναξιόπιστο συστατικό της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου. Για αυτό και τώρα φαίνεται να μπαίνει ένα οριστικό τέλος στην άνθησή του.
Οι προβλέψεις της Energy Information Administration (EIA) για το 2025 αναφέρουν μια μέτρια αύξηση, με τον εκτιμώμενο ρυθμό παραγωγής να κινείται στα 13,7 εκατομμύρια βαρέλια, μόλις 500.000 βαρέλια ημερησίως πάνω από τον φετινό μέσο όρο. Για το τρέχον έτος, η παραγωγή κυμάνθηκε στα 13,2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.
Φυσικά, πρόκειται απλώς για εκτιμήσεις, καθώς αν η τιμή αλλάξει, τότε και το… τοπίο αλλάζει ξανά. Σε κάθε περίπτωση όμως, το πρώτο στάδιο της εξέλιξης της σχιστολιθικής βιομηχανίας έχει τελειώσει. Τόσο η πανδημία του 2020 όσο και η «καταστροφή» που υπέστη το πετρέλαιο, κυρίως αναφορικά με τη ζήτηση, «έφεραν» μια αναδιάταξη στα πράγματα. Εξαιτίας αυτής της αναδιάταξης των προτεραιοτήτων, η παραγωγή αυξάνεται πιο αργά, ιδίως στον σχιστολιθικό τομέα.
Σύμφωνα με το Reuters, oι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου, το υψηλό κόστος και η ενοποίηση του κλάδου συμβάλλουν στην επιβράδυνση της παραγωγής. Ωστόσο, υπήρχαν σημάδια μιας επερχόμενης επιβράδυνσης και νωρίτερα μέσα στο έτος. Με τις τιμές να παραμένουν σε αυτά τα επίπεδα και με τις πιθανότητες να αλλάξουν να είναι λίγες, η τάση επιβράδυνσης του αμερικανικού σχιστόλιθου θα επεκταθεί πιθανότατα και στο υπόλοιπο του έτους. Οι χαμηλότερες διεθνείς τιμές, το υψηλό εγχώριο κόστος και η ευτυχία των μετόχων θα παίξουν ρόλο σε αυτό. Το πόσο σημαντική θα είναι η επιβράδυνση, ωστόσο, είναι ένα άλλο ερώτημα.
