Γιατί ο βιώσιμος τουρισμός, συνεπάγεται και μια υπεύθυνη επιχειρηματική πρακτική. Το παράδειγμα του Calilo που άλλαξε τα δεδομένα για την Ίο, και τα επενδυτικά μυστικά μιας ξεχωριστής επένδυσης που αναγνωρίζεται πλέον σε διεθνές επίπεδο.
Σε μια Ελλάδα που μετεξελίσσεται τουριστικά, για να διαμορφώσει ένα μοναδικό προϊόν, σημασία δεν έχουν τόσο οι απόλυτοι αριθμοί όσο οι ποιοτικές συνιστώσες. Κάτι που αναδεικνύεται όλο και περισσότερο τις τελευταίες σεζόν, είναι η ανάγκη για τη δημιουργία ενός βιώσιμου τουριστικού προϊόντος που θα αντέχει στο χρόνο και θα διαμορφώνει το «ελληνικό υπόδειγμα». Και ταυτόχρονα ενός τουριστικού προϊόντος που θα τονίζει τη μοναδικότητα της χώρας και των πολλών και διαφορετικών προορισμών της με γνώμονα όχι τη συνεχή αύξηση του αριθμού των επισκεπτών, αλλά την υψηλή προστιθέμενη αξία τους, την ποιότητα των υπηρεσιών, τη φέρουσα ικανότητα των προορισμών και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
Εύλογα, σε αυτό το πλαίσιο αναδεικνύεται και ο ρόλος των επιχειρήσεων και των επενδυτών στον τουρισμό: αυτών που αναλαμβάνουν να αναπτύξουν στην πράξη το μοντέλο του βιώσιμου τουρισμού, με τις επενδύσεις.
Όλα αυτά, μπορεί να ακούγονται… παράξενα «απέναντι» στη λογική των περασμένων δεκαετιών του εύκολου κέρδους και της «αρπαχτής», είναι όμως εξαιρετικά σημαντικά για τη μετεξέλιξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως παράδειγμα προς μίμηση θέτοντας τα πρότυπα.
Η ομορφιά της Ελλάδας και δη των νησιών μας έχει να κάνει με τη μοναδικότητα των φυσικών τοπίων, την αυθεντικότητα στον τρόπο ζωής και την κουλτούρα, καθώς και τις εμπειρίες που μπορεί να ζήσει ο επισκέπτης. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που οφείλουμε να προστατεύσουμε μέσω της βιώσιμης ανάπτυξης, έτσι ώστε να συνεχίσει η Ελλάδα να συγκαταλέγεται στους top 5 τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.
Αυτό ήταν και το αντικείμενο ενός ειδικού panel στο πρόσφατο TEDxATHENS, στο οποίο αναλύθηκε το πώς μπορεί να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη του τουριστικού τομέα στην πράξη. Μια διεργασία που φαίνεται εν τέλει να στηρίζεται σε τρεις παράγοντες: την επιχειρηματική ηθική, τον αυτοπεριορισμό των επενδυτών σε συνδυασμό με και την ανταγωνιστικότητα της εκάστοτε επένδυσης.
«Ο ρόλος του επενδυτή, αν είναι σωστός, μπορεί να φέρει πρωτοφανή ανάπτυξη και μια πολύ θετική εξωστρέφεια σε έναν τόπο», εξηγεί η Έρικα Μιχαλοπούλου, Διευθύντρια Στρατηγικής Ανάπτυξης και Δημοσίων Σχέσεων του Ομίλου Calilo στην Ίο, που έχει διαμορφώσει ήδη ένα διεθνές πρότυπο στην κατεύθυνση αυτή:
Για το Calilo, η δέσμευση στη βιωσιμότητα έχει ως βάση την επιχειρηματική φιλοσοφία της οικογένειας Μιχαλόπουλου που το «δουλεύει» από το 2019. Και ταυτόχρονα, τη στρατηγική της επιλογή να αξιοποιήσει μόνο το 1% της γης που βρίσκεται στην ιδιοκτησία της. Είναι μία συνειδητή επιλογή, καθώς αυτό που επιδιώκει, είναι να παραδώσει στις επόμενες γενιές ένα τουριστικό προϊόν πρότυπο βιώσιμης επενδυτικής ανάπτυξης με υψηλής ποιότητας προδιαγραφές και περιορισμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ένα προϊόν – επένδυση που να ενσωματώνεται αρμονικά στο οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό οικοσύστημα της Ίου.
«Επιλέξαμε να «αυτοπεριοριστούμε» επενδυτικά, ώστε να προστατεύσουμε την Ίο από το να γίνει άλλο ένα θύμα υπερδόμησης και υπερτουρισμού, όπως οι γειτονικές Μύκονος και Σαντορίνη. Αξιοποιούμε μόνο το 1% και αφήνουμε το 99 % γης ανέγγιχτο. Είναι ένα πολύ σημαντικό νούμερο αυτό και είναι και μια μοναδική δέσμευση που μέχρι τώρα δεν την έχουμε δει κάπου αλλού. Για εμάς πρακτικά είναι μια πράξη εξισορρόπησης απέναντι στην υπερδόμηση», αναφέρει η Έρικα Μιχαλοπούλου.
Προστατεύοντας τους προορισμούς μας
Πράγματι, για την επίτευξη του στόχου για έναν βιώσιμο τουρισμό, το πρώτο μέλημα για την Ελλάδα, ως χώρα, αλλά και ως επιχειρείν, είναι «μην καίει» τους προορισμούς της.
Ο Όμιλος Calilo αποτελεί, «παράδειγμα» της φιλοσοφίας αυτής, μιας και το όραμά του είναι να διαμορφώσει ένα σύγχρονο πρότυπο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης για τη χώρα, υποστηρίζοντας τον βιώσιμο τουρισμό στην Ελλάδα, μέσα από την ανάδειξη της Ίου σε κορυφαίο, ποιοτικό και βιώσιμο ταξιδιωτικό προορισμό.
Το μοντέλο ανάπτυξης που πρεσβεύει εκτός από τον ιδιαίτερα χαμηλό συντελεστή δόμησης, που προστατεύει το νησί από την υπερδόμηση και την άναρχη τουριστική ανάπτυξη, προσφέρει ένα υψηλής ποιότητας τουριστικό προϊόν, ελκυστικό για ένα πιο «συνειδητοποιημένο» κοινό που επιβραβεύει τις βιώσιμες καλές πρακτικές που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους.
Σε αυτό το βιώσιμο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης ο Όμιλος Calilo, έχει παρουσιάσει μια μοναδική ξενοδοχειακή υποδομή στην οποία διατηρείται ο δασικός χαρακτήρας και το φυσικό ανάγλυφο. Την ίδια στιγμή, σχεδιάζεται πάνω από 80% των εκτάσεων της επένδυσης να αποτελέσει περιοχές όπου θα διατηρείται ο δασικός χαρακτήρας και το φυσικό ανάγλυφο. Σ’ αυτές τις Περιοχές Προστασίας απαγορεύεται κάθε δόμηση και επιτρέπεται μόνο η κατασκευή έργων αναβάθμισης των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων, ενώ οι όποιες επεμβάσεις αποτελούν προϊόν περιβαλλοντικής εκτίμησης, εξαιρετικά περιορισμένης κλίμακας, με χρήση φυσικών υλικών και ελαχιστοποιημένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνει υψηλή προστιθέμενη αξία για την τοπική κοινωνία της Ίου και αναδεικνύει την ιδιαίτερη ομορφιά του νιώτικου τοπίου.
Αξίζει να σημειώσουμε, ωστόσο, ότι για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το παραπάνω μοντέλο, θα πρέπει να υπάρχει και ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο, με κανόνες που θα θέτουν προδιαγραφές και δεν θα αφήνει την τύχη των προορισμών στην καλή διάθεσή του κάθε επενδυτή. Η ελληνική Πολιτεία θα πρέπει να εξετάσει τη φέρουσα ικανότητα των νησιών, αλλά και όλων των τουριστικών προορισμών της χώρας, προκειμένου να καθοδηγήσει τον επιχειρηματικό κόσμο, δρώντας προληπτικά και όχι «θεραπευτικά».
Ο βιώσιμος τουρισμός έχει αποτελέσματα
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ερώτημα για την περίπτωση της επένδυσης του ομίλου Calilo, αφορά και το κατά πόσο το μοντέλο του βιώσιμου τουρισμού που ακολουθεί, μπορεί να προσφέρει προστιθέμενη αξία στην τοπική οικονομία και παράλληλα, να αναδείξει τις ομορφιές του τόπου με σεβασμό στο κυκλαδίτικο τοπίο.
Στο ερώτημα αυτό, η Έρικα Μιχαλοπούλου, διευκρινίζει πως πρέπει να βλέπουμε τη συνολική εικόνα. Δηλαδή τα μακροπρόθεσμα οφέλη για τον τουρισμό, την Ελλάδα σε συνδυασμό με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα:
«Η απροσδόκητη συνολική επιχειρηματική ανάπτυξη της Ίου τα τελευταία δέκα χρόνια, έρχεται να επιβεβαιώσει και να επιβραβεύσει το όραμά μας. Η επένδυση σε τοπικό επίπεδο έχει δημιουργήσει αυτό που λέμε «Band wagon effect», όπου και άλλες επενδύσεις έχουν εξελιχθεί αντίστοιχα.»
Ταυτόχρονα, όμως, τίθενται οι βάσεις για μια αλλαγή σελίδας σε πολλά επίπεδα:
«Ως Όμιλος, αξιοποιούμε διάφορες καινοτόμες τεχνολογίες, για παράδειγμα για την ανακύκλωση του νερού που χρησιμοποιούμε ώστε να μην επιβαρύνουμε το νησί. Ακόμα θέτουμε τις βάσεις για την μετατροπή της Ίου σε Zero Plastic νησί και προς αυτή την κατεύθυνση, έχουμε ξεκινήσει την καταγραφή του αποτυπώματος της λειτουργίας μας σε πλαστικό και στοχεύουμε στη μείωσή του κατά 30%, οριζόντια, σε όλη μας την εφοδιαστική αλυσίδα.
Πραγματοποιούμε ακόμα πολλές ενέργειες που σχετίζονται με το πράσινο του νησιού, όπως κοντά στις 80.000 δενδροφυτεύσεις, στο πλαίσιο του Elektra Project, με το οποίο έχουμε διασώσει περισσότερες από 600 αρχαίες ελιές από το να καταλήξουν σε καυσόξυλα και τις φέραμε στην Ίο ώστε να τους δώσουμε μια δεύτερη ζωή».
Τα μάτια του κόσμου στην Ίο
Δε είναι τυχαίο ότι χάρη στη μοναδικότητα της επένδυσης, ο διεθνής τύπος αγκάλιασε πολύ γρήγορα το όλο εγχείρημα. Οι Νew York Times έγραφαν πρόσφατα και χαρακτήρισαν το Calilo ως μία μοναδική βιώσιμη τουριστική επένδυση, η οποία στηρίζεται στην προστασία και την αναβάθμιση του τοπίου της Ίου, καθώς και της ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας και του φυσικού περιβάλλοντος. Μόνο τυχαίο δεν ήταν και το πρόσφατο δημοσίευμα του National Geographic, σύμφωνα με το οποίο, η Ίος πρωταγωνιστεί στη λίστα για την αλλαγή του τουριστικού της χαρακτήρα: την αλλαγή σελίδας από hippie party island σε βιώσιμο τουριστικό προορισμό. Σύμφωνα με το μέσο, η μετάβαση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στο νέο μοντέλο ανάπτυξης που προτείνει και υλοποιεί ο όμιλος Calilo.
«Είναι εκπληκτικό εάν αναλογιστεί κάποιος, πώς ένα ξενοδοχείο, μπορεί να στρέψει πάνω σε ένα νησί, τα φώτα της δημοσιότητας παγκοσμίως Το Calilo δημιουργήθηκε με πολλή αγάπη και λειτουργεί από το 2019 σ’ ένα σπάνιας ομορφιάς και γοητείας νησί. Παρά τις μεγάλες προκλήσεις, και τις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας, μέσα σε μόνο τέσσερα χρόνια, η ποιότητα και η μοναδικότητα του Calilo αναγνωρίστηκε διεθνώς και ακριβώς αυτή η αναγνώριση συνέβαλε στο να μπει ακόμα πιο έντονα η Ίος στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη», ανέφερε χαρακτηριστικά η Έρικα Μιχαλοπούλου.
Αν λοιπόν, είναι η ώρα να ανοίξει στην Ελλάδα η συζήτηση για ένα βιώσιμο τουριστικό μοντέλο, η επένδυση του Calilo, δίνει το παράδειγμα, αλλά και το έναυσμα…
