Στο τελευταίο μισό του 2023 η πεντάδα των μεγάλων κατασκευαστικών της χώρας έχει μπει με ένα ανεκτέλεστο «μαμούθ» το οποίο ξεπερνά τα 16,2 δισ. ευρώ με το στοίχημα να αφορά πια στην έγκαιρη υλοποίηση, αλλά και στην επαρκή κεφαλαιοποίηση των ομίλων ώστε να βρίσκονται ισχυροί στην επόμενη μέρα που φέρνουν οι πόροι από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ειδικότερα, στα 16,2 δισ. ευρώ είναι το υπόλοιπο έργων και οι ΓΕΚ Τέρνα, Άβαξ, Intrakat, Άκτωρ και Μέτκα της Mytilineos, βλέπουν το ανεκτέλεστό τους ήδη να βρίσκεται 5 δισ. ευρώ πιο πάνω από το 2022 και 7 δισ. πάνω από το 2021. Με τα έργα που έρχονται, σύμφωνα με τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σταϊκούρα και το Αναπτυξιακό Σχέδιο για την Ελλάδα με χρονικό ορίζοντα το 2030, να είναι περί τα 188 προϋπολογισμού 27,6 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή οι ισορροπίες στον κλάδο αλλάζουν με καταλύτη την εξαγορά της Άκτωρ από την Intrakat, που έχει πυροδοτήσει ένα κυνήγι μετοχικών αλλαγών και στις μικρότερες τάξεις. Παράλληλα η ανάγκη για ισχυρούς ομίλους, επαρκώς κεφαλαιοποιημένους, και τα κεφάλαια των πόρων από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν φέρει στο προσκήνιο τις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις προκειμένου να δημιουργηθούν νέα σχήματα Στα μεγαλύτερα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη ή υπό σχεδιασμό περιλαμβάνονται το Μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης (ΒΟΑΚ) και οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού.
Σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές του υπουργείου Υποδομών, στη γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας η πρόοδος των σε εξέλιξη πρόδρομων εργασιών είναι περίπου στο 50%. Ο μετροπόντικας έχει διανύσει τα πρώτα μέτρα και είναι σε φάση συστηματοποίησης της εκσκαφής. Ο δεύτερος είναι στην Ελλάδα και αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στο φθινόπωρο. Το Μετρό της Θεσσαλονίκης θα ξεκινήσει να λειτουργεί εντός του 2024 για να εξυπηρετήσει περίπου 300.000 πολίτες ημερησίως.
Μέχρι το τέλος του 2023 εκτιμάται ότι θα έχει οριστικοποιηθεί η τελική χάραξη των νέων επεκτάσεων ώστε η ωρίμανση της δημοπράτησης της επέκτασης προς τα βορειοδυτικά να προχωρήσει μέσα στην επόμενη τετραετία. Μετά την ολοκλήρωση του βασικού έργου θα παραδοθεί σε λειτουργία και η επέκταση προς Καλαμαριά.
Ο ΒΟΑΚ, έργο σημαντικό για την Κρήτη, θα υλοποιηθεί με τρεις διαφορετικές συμβάσεις, εκ των οποίων η μεγαλύτερη είναι η παραχώρηση για το τμήμα Χανιά -Ηράκλειο, έργο προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ. Το πρώτο εργοτάξιο για τον ΒΟΑΚ στο τμήμα Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος (δημόσιο έργο με ανάδοχο την Άκτωρ) εγκαταστάθηκε το 2022 και οι εργασίες έχουν ξεκινήσει. Το τμήμα Χερσόνησος - Νεάπολη κατασκευάζεται ως ΣΔΙΤ και το έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΓΕΚ Τέρνα- Άκτωρ Παραχωρήσεις – Intrakat. Συμβασιοποιήθηκε την περασμένη άνοιξη και η εκκίνηση των εργοταξίων προβλέπεται εντός των πρώτων μηνών του 2024.
Το επόμενο διάστημα αναμένεται και η απόφαση της ειδικής επιτροπής του υπουργείου Υποδομών για την πρότυπη πρόταση που κατέθεσε στις 17 Μαΐου 2023 η κοινοπραξία των ΓΕΚ Τέρνα (36%), Άκτωρ Παραχωρήσεις (32%) και Άβαξ (32%) για την κατασκευή των επεκτάσεων της Αττικής Οδού προς Λαύριο, Ραφήνα και Λεωφόρο Βουλιαγμένης, με εκτιμώμενο προϋπολογισμό που θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Ακόμη, σημαντική θέση στο πλάνο των νέων υποδομών, αν και δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα για το πότε θα προχωρήσουν, καταλαμβάνουν τα έργα της σύνδεσης του σιδηροδρόμου με όλα τα μεγάλα λιμάνια, συνολικού προϋπολογισμού 4 δισ. ευρώ. Αφορά ειδικότερα έξι μεγάλα σιδηροδρομικά έργα που θα συνδέουν, με ταχύτητα και ασφάλεια, τα μεγάλα λιμάνια της χώρας (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Λαύριο και Ραφήνα), με το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Η θέση των εταιρειών στο πεδίο της μάχης
Σε αυτό το τοπίο η Intrakat, με την εξαγορά της Άκτωρ, θυγατρικής εταιρείας της Ελλάκτωρ, καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση, ανάμεσα στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους και σύμφωνα με τη διοίκησή της διαθέτει τη δύναμη, την τεχνογνωσία, τις ταμειακές ροές, αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό προκειμένου να πετύχει τους αναπτυξιακούς της στόχους.
Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων της Intrakat ήταν 2,1 δισ. στο τέλος Ιουνίου, ενώ μετά την εξαγορά της Άκτωρ, διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2023, θα διαθέτει συνολικό ανεκτέλεστο της τάξεως των 4,9 δισ. ευρώ. Ενισχυμένη από τις επιθετικές κινήσεις της διοίκησης του κ. Αλέξανδρου Εξάρχου τόσο στις κατασκευές και τις παραχωρήσεις, όσο και στον κλάδο της ενέργειας, η εταιρεία προχώρησε στην απόφαση για την εξαγορά της ΑΚΤΩΡ, αλλάζοντας ουσιαστικά όλο τον χάρτη της εγχώριας κατασκευαστικής αγοράς πλησιάζοντας από πλευράς ανεκτέλεστου την κορυφή του τεχνικού κλάδου με 4,9 δισ. ευρώ, και αποκτώντας όλο τον μηχανισμό που απαιτείται σε εξοπλισμό και ανθρώπινους πόρους για την κατασκευή των έργων.
Πέρα από τη συμμετοχή της σε μεγάλα έργα ΣΔΙΤ (Καλαμάτα - Πύλος προϋπολογισμού 239,2 εκατ. και το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη του Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης ύψους 188,6 εκατ. ευρώ), η Ιntrakat διεκδικεί με αξιώσεις την Αττική Οδό συμμετέχοντας με 49% στην κοινοπραξία που έχουν συγκροτήσει οι Πορτογάλοι της Brisa, ενώ επιδιώκει να εισχωρήσει και στη σύμβαση παραχώρησης του ΒΟΑΚ (τμήμα Χανιά – Ηράκλειο).
Από την άλλη για τη διοίκηση της ΓΕΚ Τέρνα ο όμιλος βρίσκεται στην καλύτερη θέση που έχει υπάρξει ποτέ στα 50 χρόνια της δραστηριοποίησής του. Σύμφωνα με την ίδια, σε υλοποίηση βρίσκεται ένα επενδυτικό πλάνο 10 δισ. ευρώ σε Παραχωρήσεις και Ενέργεια, ενώ το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων της κατασκευής της ΓΕΚ Τέρνα είναι 5,5 δισ. ευρώ με σημαντικό τμήμα του να αφορά κατασκευές – επενδύσεις του ομίλου. Η εταιρεία προχωρεί σε επενδύσεις ύψους 3,5 δισ. ευρώ, ενώ, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Πειραιώς Χρηματιστηριακής, είναι κατάλληλα τοποθετημένη για να αξιοποιήσει το μεγαλύτερο πρόγραμμα παραχωρήσεων στην Ευρώπη με έργα 10 δισ. ευρώ την επόμενη περίοδο και επιπλέον 20 δισ. σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Η έκθεση αποτιμά το χαρτοφυλάκιο παραχωρήσεων στο 1 δισ. ευρώ, στο οποίο δεν περιλαμβάνεται η Εγνατία Οδός που έπεται, και αναφέρει ότι η λειτουργία των νέων έργων μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, μαζί με την αύξηση του μερίσματος από τις ώριμες παραχωρήσεις αυτοκινητοδρόμων (περίπου 40 εκατ. σήμερα) εγγυώνται πάνω από 160 εκατ. ευρώ μερίσματα ετησίως από το 2027 έως το 2056.
Δυναμική παρουσία στις κατασκευές με νέες συμβάσεις σε δημόσια έργα και ΣΔΙΤ έχει να επιδείξει και η Μυτιληναίος που αναμένεται να διαχειριστεί το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων 2,9 δισ. ευρώ με νέα δομή και ειδικότερα με δύο νέες θυγατρικές για τις κατασκευές (Μέτκα) και τις παραχωρήσεις (Μ Παραχωρήσεων).
Στις σημαντικότερες εξελίξεις του προηγούμενου διαστήματος για την Άβαξ περιλαμβάνεται η ανάληψη ρόλου συμβούλου (ECI) για το Vouliagmenis Mall στο Ελληνικό, σε συνεργασία με τη Rizzani de Eccher και με προοπτική να αναλάβουν και την κατασκευή, καθώς και η υπογραφή της σύμβασης για την κατασκευή σταθμού παραγωγής ενέργειας ισχύος 1.750 ΜW στη Ρουμανία. Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού 673,5 εκατ. ευρώ, το οποίο ανέβασε το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων της Άβαξ στα 2,9 δισ. ευρώ. Εξελίξεις που προστίθενται στα εμβληματικά έργα όπως η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, τo Fly Over στη Θεσσαλονίκη, εργολαβίες του Ελληνικού κ.ά.
