Ο Μανώλης Βουρνούς, δήμαρχος Χίου, ενέταξε ένα τεχνικό πρόγραμμα για έργα ύψους 55 εκατομμυρίων ευρώ. Έργα αναπτυξιακά και υποδομών, που θα βοηθήσουν στον εκσυγχρονισμό του νησιού και φυσικά θα προσελκύσουν ακόμη περισσότερους τουρίστες. Η Χίος είναι ένα νησί που έχει προοπτικές αλλά και θέματα προς επίλυση και το βάρος που πέφτει στην εκάστοτε δημοτική αρχή βαρύ.
Ο Μανώλης Βουρνούς αναφέρει σχετικά: " Οι Δήμοι γενικότερα δεν τυγχάνουν της ανάλογης προσοχής. Πρόσφατη μελέτη της ΚΕΔΕ έχει καταδείξει πόσο ανίσχυροι παραμένουν οι Δήμοι στην Ελλάδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερα, τώρα, αν έλθει κανείς στους νησιωτικούς Δήμους, αλλά και γενικότερα στους Δήμους της περιφέρειας, είναι πολύ δύσκολο για την κεντρική διοίκηση να αντιληφθεί και μόνο από την ύπαρξη 70 ενεργών κοινοτήτων, τις ανάγκες που προκύπτουν και τις προοπτικές που πρέπει να καλυφθούν. Να σας πω ένα απλό παράδειγμα: 3 οικοδομικά τετράγωνα π.χ. της Νέας Σμύρνης, αντιστοιχούν στον πληθυσμό όλης της Βόρειας Χίου. Οι δαπάνες, το προσωπικό, το θεσμικό πλαίσιο που χρειάζονται για την εξυπηρέτηση 30 χωριών δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τις ανάγκες 3 οικοδομικών τετραγώνων. Αρκεί κανείς να κατανοήσει αυτό».
Συνέντευξη στον Χρήστο Ράπτη
- Ο δήμος Χίου υπό την δική σας ηγεσία κ. Βουρνού, σε ποιους τομείς ωφελήθηκε; Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που κάνατε και ποια αναμένονται; 
Σε αυτή τη θητεία κ. Ράπτη λειτουργήσαμε με έναν τρόπο που περίμενε η Χίος πάρα πολλά χρόνια: εξυγιάνουμε την κατάσταση, ωριμάσαμε έργα και δράσεις, εντάξαμε ένα τεχνικό πρόγραμμα που ξεπερνά τα 55 εκατομμύρια, και υλοποιούμε έργα σε όλη τη Χίο και σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας. Η διαχείριση απορριμμάτων και του νερού είναι δύο κύριοι τομείς, αλλά μεγάλη σημασία δόθηκε και στις οδικές υποδομές, στις πύλες εισόδου, στις υποδομές εκπαίδευσης και πρόνοιας, στις αθλητικές και πολιτιστικές υποδομές, στο αστικό και φυσικό περιβάλλον, και τέλος στη χωροταξία και το στρατηγικό σχεδιασμό.
Η λίστα με τα έργα και τις δράσεις είναι πολύ μακριά. Η βασική ιδέα ήταν: πιάνουμε όλα αυτά τα θέματα που είναι εμπόδια στην οικονομική ανάπτυξη και την ποιότητα της ζωής μας και τα βάζουμε μπροστά, με γνώμονα τη στρατηγική τους σημασία και όχι το χρόνο ολοκλήρωσης. Σταθμοί μεταφόρτωσης, ανακύκλωση, κέντρο διαλογής απορριμμάτων, κομποστοποίηση αλλά και σχεδιασμός για ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων, μπήκαν όλα μπροστά μαζί με πρώτο
και κύριο την ανασυγκρότηση του στόλου και του προσωπικού της υπηρεσίας καθαριότητας.
Στον τομέα του νερού δόθηκε μεγάλη έμφαση σε έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας με βελτιώσεις δικτύων, ζωνοποίηση, ταχυδιυλιστήρια, τριτοβάθμιο βιολογικό, νέους βιολογικούς για τα χωριά, δίκτυα που απευθύνονται στην αγροτική εκμετάλλευση, αφαλάτωση θαλασσινού νερού και ασφαλώς στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης για το νερό. Η ολοκλήρωση του
περιφερειακού δρόμου της πόλης ήταν σίγουρα ένα από τα έργα κεφαλαιώδους σημασίας, όπως και της συλλεκτήριας οδού από τα Ταμπάκικα και το ρέμα της Αγ. Ειρήνης. Το μνημόνιο συνεργασίας για την κατασκευή του νέου αεροδρομίου, τα έργα της διάνοιξης της οδού Ιωάννου Χρήστου, το masterplan του λιμανιού της Χίου, αλλά και οι λιμενικές υποδομές που μελετήθηκαν και έχουν ενταχθεί για τα Καρδάμυλα και τη Βολισσό, ανοίγουν τις προοπτικές για το αύριο. Δεν
είναι λίγα τα σχολεία που επισκευάζονται, αρκετά από αυτά ενταγμένα σε προγράμματα ριζικής αναβάθμισης πολλών εκατομμυρίων, ενώ οι κατασκευές καινούργιων νηπιαγωγείων που ήδη γίνονται στην πόλη της Χίου, η δημιουργία νέων εγκαταστάσεων για βρεφονηπιακούς σταθμούς, τόσο στην πόλη όσο και στη βόρεια και νότια Χίο, η αναβάθμιση των ΚΔΑΠ είναι έργοαπαραίτητο για την εκπαίδευση και την προσχολική αγωγή και πρόνοια.
- Οι αθλητικές και πολιτιστικές υποδομές του νησιού σε ποιο επίπεδο είναι;
Στις αθλητικές υποδομές, εκτός από την ριζική αναβάθμιση του Ιωνικού κολυμβητηρίου, η μελέτη και ένταξη κλειστού προπονητηρίου για τα Καρδάμυλα, αλλά και η ριζική ανακαίνιση πολλών γηπέδων, η κατασκευή γηπέδων μπητς βόλεϊ, η αδειοδότηση του συνόλου των αθλητικών εγκαταστάσεων της Χίου ήταν κινήσεις απαραίτητες για τον αθλητισμό στη Χίο.
Η αναβάθμιση του Ομηρείου Πνευματικού Κέντρου και η αποκατάσταση του ιστορικού κινηματοθέατρου Rex είναι δύο κινήσεις με μεγάλη σημασία στον τομέα των πολιτιστικών Υποδομών, ενώ η χρηματοδότηση από την Τράπεζα Πειραιώς της μελέτης Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης με αντικείμενο τον Τουρισμό - Πολιτισμό, δίνει μία άλλη διάσταση στην
εμπέδωση των πολιτιστικών αγαθών του τόπου μας. Έργα όπως η ανάδειξη των μονοπατιών των μαστόρων της Θυμιανούσικης πέτρας, η προστασία των του τοπίου των ακτών από διάβρωση, η ψηφιακή ανάδειξη πολιτιστικών αγαθών όπως ο Κάμπος και οι Βίγλες, η ωρίμανση της μελέτης για το υδροθεραπευτήριο στα Αγιάσματα, όλα αυτά έργα με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, συμπληρώνουν το πλαίσιο, Περιβάλλον - Πολιτισμός και Τουρισμός το οποίο
για τη Χίο είναι προνομιακό πεδίο.
- Πείτε μας δυο λόγια και για το σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης στη Χίο.
Το σχέδιο βιώσιμης αστικής ανάπτυξης της πόλης της Χίου ενταγμένο στο ΠΕΠ βορείου Αιγαίου, περιλαμβάνει ένα πλέγμα παρεμβάσεων που αποσκοπούν στη δημιουργία ενός σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος στο κέντρο της πόλης, στην ανάδειξη της ταυτότητας της, στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του κάτοικου και της εμπειρίας του επισκέπτη, στη
βελτίωση της κυκλοφορίας και της στάθμευσης, στη βελτίωση της επιχειρηματικότητας και στη διευκόλυνση ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Μαζί με το σχέδιο για το Ανοικτό Κέντρο Εμπορίου που δουλεύουμε σε συνεργασία με το Επιμελητήριο και τον Εμπορικό Σύλλογο νομίζω ότι θα δώσουν σε βάθος τριετίας μία πόλη πιο κοντά στην “αυθεντική Χίο”.
Νομίζω όμως ότι το πιο σημαντικό έργο που παρήχθη για τη Χίο είναι ότι προχώρησαν και ολοκληρώθηκαν ουσιαστικά βήματα στον Χωροταξικό Σχεδιασμό. Πέντε ΣΧΟΑΠ, ένα ΓΠΣ, χωροθέτηση επιχειρηματικού πάρκου, είναι βήματα που έγιναν και προοιωνίζουν ένα φιλικότερο επιχειρηματικό και φυσικό περιβάλλον.
- Σε αυτό το σημείο θέλουμε να μας αναφέρετε τις δράσεις που έκανε η δημοτική σας αρχή και εσείς προσωπικά ώστε να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στους δημότες σας.
Νομίζω ότι πέραν από την μεγάλη ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών όπως το κοινωνικό φαρμακείο και παντοπωλείο, τη λειτουργία Κέντρου Κοινότητας και του διπλασιασμού των θέσεων στους βρεφικούς σταθμούς του Δήμου, η σημαντική δράση είναι η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η οικονομική κρίση και οι συνέπειές της αντιμετωπίζονται
μεσοπρόθεσμα μόνο με δημιουργία θέσεων εργασίας. Σε αυτό συμβάλει τα μέγιστα ο χωροταξικός σχεδιασμός, αλλά και η εξασφάλιση βιώσιμων πόρων σε επίπεδο ενέργειας, νερού και διαχείρισης απορριμμάτων. Μάλιστα, μέσα από μία στοχευμένη εξέταση του σημερινού οικονομικού περιβάλλοντος του νησιού την οποία αναθέσαμε στο ΙΟΒΕ, θα έχουμε πλέον περισσότερα δεδομένα και πιο συγκεκριμένες κατευθύνσεις για να βοηθηθεί η επιχειρηματικότητα.
- Θεωρείτε πως έχει αξιοποιηθεί τουριστικά η περιοχή σας στο βαθμό που θα μπορούσε; Κάποιες δικές σας πρωτοβουλίες όπως η προβολή του δήμου σας από το cosmote history channel, η εφαρμογη το wifi4u στο νησί είναι προς την σωστή κατεύθυνση.
Η Χίος στον τουριστικό τομέα έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης. Το βασικό της πλεονέκτημα είναι η αυθεντικότητα και η αίσθηση μοναδικότητας την οποία διατηρεί και οι οποίες αν ήθελε κανείς να τις “αξιοποιήσει” θα έπρεπε να στραφεί στον τομέα του ποιοτικού και του εναλλακτικού τουρισμού. Προς τα εκεί κινούμαστε μαζί με το Επιμελητήριο και τη λειτουργία ιδιωτικού φορέα για τον τουρισμό. Τα τελευταία χρόνια κάνουμε μία προσπάθεια για προβολή του νησιού όχι μόνο μέσα από άμεση διαφήμιση. Το ντοκιμαντέρ του Cosmote History Channel για το έθιμο της μόστρας στο οποίο αναφερθήκατε, αλλά και ντοκιμαντέρ του National Geographic για το ρουκετοπόλεμο, εθνικές και διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις που έχουν γίνει στο νησί μας, κάθε τέτοια δράση καλλιεργεί την εξωστρέφεια και βάζει τη Χίο στο χάρτη.
- Η Χίος πως αντιμετώπισε τις προσφυγικές ροές και έχετε να προτείνετε κάτι διαφορετικό από όσα ισχύουν σήμερα; Σας στάθηκε η κυβέρνηση σε αυτό το ιδιαίτερο είναι η αλήθεια ζήτημα;
Για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης θα μπορούσε κανείς να μιλάει για ώρες. Αν θέλουμε να μείνουμε σε ένα και μόνο σημείο αυτό είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει εθνικός σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της, ο οποίος να επιτυγχάνει, αποτροπή παράνομων μεταναστών από το να εισέλθουν, μικρούς αριθμούς και πολύ βραχυχρόνια παραμονή στα νησιά. Δυστυχώς σε αυτό το μεγάλο ζητούμενο δεν έχουμε δει την Κυβέρνηση να παραστέκεται στα νησιά, μιας και με ρωτήσατε για την Κυβέρνηση. Αντίθετα, το μεγάλο εργαλείο που είναι οι επιστροφές στην Τουρκία παραμένει εντελώς αναξιοποίητο από τη χώρα μας. Και ενός κακού, μύρια έπονται...
- Η προβλεπόμενη μείωση της θητείας στα 4 χρόνια αντί των 5 ετών των δημάρχων βοηθάει δεδομένων των διαδικασιών που απαιτούνται ώστε ένα έργο να ολοκληρωθεί;
Νομίζω ότι η μείωση της θητείας κατά ένα έτος δεν βοηθάει καθόλου. Ειλικρινά, προσπαθώ να σκεφτώ καλόπιστα σε τι εξυπηρετεί και δεν μπορώ να το βρω. Η υπόλοιπη Ευρώπη τείνει στο να συμπίπτουν οι Ευρωεκλογές με τις αυτοδιοικητικές και εμείς πάμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Νομίζω ότι το μόνο που εξυπηρετεί είναι κάποιους που σκέπτονται σε επίπεδο κεντρικής εκλογικής στρατηγικής, ότι κάθε τέσσερα χρόνια είναι μία ευκαιρία να “ανακατεύουμε τη σούπα”. Αυτό σίγουρα δεν εξυπηρετεί τις τοπικές κοινωνίες που θέλουν σταθερότητα και σοβαρό χρόνο ωρίμανσης.
- Το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής που θα εφαρμοστεί στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαϊου 2019 αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα; Είναι ένα δίκαιο σύστημα;
Η απλή αναλογική έχει τα χαρακτηριστικά ενός δίκαιου συστήματος. Αν όμως δει κάνεις την αναλογική εκπροσώπηση στα συλλογικά όργανα σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια των διοικητικών δομών των Δήμων, το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας και την παραπομπή πλήθους διαχειριστικών ζητημάτων στο δημοτικό συμβούλιο, είναι πολύ πιθανή μία επικίνδυνη
ακυβερνησία η οποία θα προκύψει σε πάρα πολλούς Δήμους. Στα μεσοπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα η αναλογική εκπροσώπηση ωφελεί. Στα άμεσα και εκτελεστικά είναι επικίνδυνη.
- Οι δήμοι της περιφέρειας, τυγχάνουν της ανάλογης προσοχής από την κεντρική πολιτική ηγεσία;
Δυστυχώς όχι. Οι Δήμοι γενικότερα δεν τυγχάνουν της ανάλογης προσοχής. Πρόσφατη μελέτη της ΚΕΔΕ έχει καταδείξει πόσο ανίσχυροι παραμένουν οι Δήμοι στην Ελλάδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερα, τώρα, αν έλθει κανείς στους νησιωτικούς Δήμους, αλλά και γενικότερα στους Δήμους της περιφέρειας, είναι πολύ δύσκολο για την κεντρική διοίκηση να αντιληφθεί και μόνο από την ύπαρξη 70 ενεργών κοινοτήτων, τις ανάγκες που προκύπτουν και
τις προοπτικές που πρέπει να καλυφθούν. Να σας πω ένα απλό παράδειγμα: 3 οικοδομικά τετράγωνα π.χ. της Νέας Σμύρνης, αντιστοιχούν στον πληθυσμό όλης της Βόρειας Χίου. Οι δαπάνες, το προσωπικό, το θεσμικό πλαίσιο που χρειάζονται για την εξυπηρέτηση 30 χωριών δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τις ανάγκες 3 οικοδομικών τετραγώνων. Αρκεί κανείς να κατανοήσει αυτό.
- Δημοσιονομική αποκέντρωση και μεταφορά του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας στη δικαιοδοσία των δήμων. Πόσο θα ενισχύσει κ. Βουρνού τα οικονομικά των δήμων ένα τέτοιο νομοθέτημα;
Η οικονομική αυτοτέλεια των δήμων είναι ζητούμενο εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα. Η μεταφορά του συγκεκριμένου φόρου, του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας, δεν έχει νόημα να αφορά μόνο τη μεταφορά του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, γιατί αυτός θα μπορούσε να γινόταν από το κράτος και οι πόροι να μεταφέρονται αυτούσιοι στους Δήμους. Στους Δήμους
έχει νόημα να μεταφερθεί η πολιτική φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας, ώστε μέσα από αυτήν να προκύψουν συνέργειες στο χωροταξικό σχεδιασμό του κάθε Δήμου, αλλά και ευθύνη απέναντι στις επιλογές των Δημοτικών αρχών.
- Μπορεί ένας δήμος να διαδραματίσει πυλώνα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ανάπτυξης για την χώρα και με ποιο τρόπο όταν η γραφειοκρατία είναι δύσκολο να ξεπεραστεί;
Η γραφειοκρατία όπως την έχουμε χτίσει στην Ελλάδα είναι δύσκολο να ξεπεραστεί σε όλους τους τομείς. Ο Δήμος μόνος του, σαν οργανισμός, είναι μεγαλοστομία να θεωρήσουμε ότι μπορεί να διαδραματίσει ρόλο “πυλώνα”. Με τη συνεργασία όμως με τους άλλους φορείς, όπως την Περιφέρεια, τα Υπουργεία, τα Επιμελητήρια, και τις συνέργειες που αναπτύσσονται σε μία τοπική κοινωνία, ένας Δήμος μπορεί να αποτελέσει τον συνεκτικό κρίκο ή την πλατφόρμα πάνω στην οποία ένας μικρός τόπος να αναδειχθεί σε πυλώνα ανάπτυξης για τη χώρα.
- Διαχείριση απορριμμάτων. Στο μεγάλο αυτό θέμα εσείς ποιες πρωτοβουλίες λάβατε δήμαρχε και τι αποτελέσματα υπήρξαν;
Στη διαχείριση των απορριμμάτων κ. Ράπτη, η Χίος έχει κάνει μεγάλα βήματα τα τελευταία χρόνια. Στο επίπεδο της συλλογής των απορριμμάτων κατασκευάστηκε σταθμός μεταφόρτωσης, ανανεώθηκε πλήρως ο στόλος αποριμματοφόρων, στελεχώθηκε η υπηρεσία, εξορθολογίστηκε και ανανεώθηκε το δίκτυο των κάδων, και προχωράμε πλέον σε υπογειοποίηση press containers στο κέντρο της πόλης. Στο επίπεδο της διάθεσης των απορριμμάτων η ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή λειτουργεί ήδη σε όλη την έκταση του νησιού, ενώ ετοιμαζόμαστε για την εγκατάσταση μονάδας μηχανικής διαλογής, μονάδας κομποστοποίησης και παράλληλη εξάπλωση οικιακής κομποστοποίησης σε οικισμούς και γειτονιές σε όλο το νησί. Το φιλόδοξο σχέδιο για το μέλλον περιλαμβάνει την ενεργειακή αξιοποίηση του υπολείμματος των απορριμμάτων, ένα σχέδιο του οποίου η ωρίμανση προχωράει ικανοποιητικά. Ασφαλώς όλα αυτά είναι εφικτά μόνο με την παράλληλη ευαισθητοποίηση των δημοτών.
- Πόσα αναπτυξιακά κεφάλαια απορρόφησε ο δήμος σας; Είστε ικανοποιημένος από τα επενδυτικά εργαλεία –όπως το ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ;
Συνολικά τα ενταγμένα έργα αυτή τη στιγμή για τον Δήμο ξεπερνούν τα 55 εκατομμύρια, προερχόμενα κυρίως από το ΕΣΠΑ 2014-2020 (ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου, ΕΠΑνΕΚ, ΕΠ Αγροτικής Ανάπτυξης, ΥΜΕΠΕΡΑΑ), το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας και των Υπουργείων, το Ειδικό Αναπτυξιακό για τα νησιά, αλλά και από το Πράσινο Ταμείο, το Ιnterreg Ελλάδα-Κύπρος και τον Φιλόδημο. Νομίζω ότι εργαλεία σαν τον “Φιλόδημο” έρχονται να καλύψουν ένα τεράστιο κενό το οποίο έχει δημιουργηθεί στους Δήμους, από την απόλυτη στέρηση χρηματοδοτήσεων και πόρων όπως η ΣΑΤΑ και τα “Παρακρατηθέντα” για πολλά χρόνια. Θετικό στοιχείο του “Φιλόδημου” είναι η στόχευση ανά τομέα, αλλά νομίζω ότι από πλευράς ύψους χρηματοδότησης χρειάζονται πολύ περισσότεροι πόροι για να καλυφθούν οι βασικές ανάγκες.
- Οι δημοτικές εκλογές του Μαΐου 2019 πλησιάζουν. Θα είστε εκ νέου υποψήφιος δήμαρχος της πόλης σας. Ποιο είναι το κίνητρο σας;
Ναι, θα είμαι εκ νέου υποψήφιος. Νομίζω ότι τα κίνητρα είναι τρία: το πρώτο σχετίζεται με το γεγονός ότι είμαστε σε μία κρίσιμη φάση για την πρόοδο του συνόλου του έργου το οποίο έχουμε προγραμματίσει, ωριμάσει και αυτή τη στιγμή υλοποιούμε. Το δεύτερο είναι η καλή ομάδα, που εμπλουτίζεται και έχει το κέφι, τη σοβαρότητα και τη σπιρτάδα που είχε από την αρχή η “Πρωτοβουλία για τη Χίο”. Το τρίτο κίνητρο σχετίζεται με την εμπειρία που δίνει αυτή η δύσκολη, αλλά γόνιμη πενταετία, η οποία με έφερε πιο κοντά στους συμπολίτες μου, με έφερε πιο κοντά στις ανάγκες και τις δυνατότητες των ανθρώπων αυτού του τόπου και τις οποίες πιστεύω ότι μπορούμε και οφείλουμε να υπηρετήσουμε, όλοι μαζί.
