Είχα βρεθεί εκεί πριν την περιπέτεια του ιού και μιας και ο καιρός είχε αρχίσει να «ηρεμεί», υπολόγιζα να σας ταξιδέψω σε αυτά τα μέρη τον ερχόμενο Χειμώνα. Όμως εφέτος πολλά δείχνουν να έχουν πάρει διαφορετικό δρόμο…Τα βουνά γέμισαν πάλι με χιόνι, τα τζάκια στα χωριά πήραν «φωτιά» και οι οικογένειες βρήκαν ακόμα μία αφορμή να χουχουλιάζουν γύρω τους. Ας πάμε λοιπόν σε κάποια χωριά και συγκεκριμένα της Νωνάκριδος, ένα τόπο που λίγοι γνωρίζουν τα μυστικά τους.
Τα χωριά της Νωνάκριδος ή αλλιώς Κλουκινοχώρια ή «Κλουκίνες» πήραν το όνομά τους από την «Ιερά πόλη» Νώνακρις, που κατά την αρχαιότητα εικάζεται πως βρισκόταν στην περιοχή που εκτείνεται ανάμεσα στους οικισμούς Σόλο, Μεσορρούγι και Περιστέρα. Αυτά τα τρία χωριά μαζί με τα υπόλοιπα, Αγία Βαρβάρα, Αγρίδι, Ζαρούχλα, που βρίσκονται, αμφιθεατρικά χτισμένα στους πρόποδες του Χελμού αποτελούν αυτή την ομάδα. Η άλλη ονομασία τους προήλθε όταν κατά την Φράγκικη κατάκτηση (1204), η περιοχή προσφέρθηκε ως φέουδο στο Λατίνο Αρχιεπίσκοπο Πατρών Αντέλο. Αυτός στη συνέχεια την παραχώρησε ως μετόχι στην Παρισινή Μονή του Cluny («Κλουνύ»), της οποίας ήταν μέλος και η περιοχή μετονομάστηκε σε «Κλουκίνες» και «Κλουκινοχώρια».
Το δημοφιλέστερο χωριό, ειδικά για τους Αθηναίους, είναι η Ζαρούχλα. Πριν την εμφάνιση του ιού, αν επισκεπτόταν κάποιος τα χωριά μόνο τα Σαββατοκύριακα, θα έμενε με την εντύπωση ότι ο τόπος σφύζει από ζωή καθώς καταλύματα, ταβέρνες, καφενεία και μπαράκια, αλλά και οι δρόμοι θα ήταν γεμάτοι από κόσμο και με κάθε είδους αυτοκίνητα να ανεβοκατεβαίνουν τα στενά. Όμως η εικόνα άλλαζε δραματικά τις εργάσιμες μέρες της βδομάδας καθώς οι εφήμεροι επισκέπτες της περιοχής απουσίαζαν και οι κάτοικοι επέστρεφαν στους ήρεμους ρυθμούς των χωριών τους. Όμως οι φίλοι της περιοχής με την πρώτη ευκαιρία επέστρεφαν, καθώς είχαν ανακαλύψει τα μικρά πέτρινα χωριά που φωλιάζουν στις δασωμένες πλαγιές του Χελμού, αλλά και την γοητεία της λίμνης Τσιβλού.
Η πρώτη τουφεκιά
Ανηφορίζοντας προς Ζαρούχλα, το πρώτο χωριό που θα συναντήσετε είναι το Αγρίδι. Λίγο νωρίτερα μία πρόχειρη, ταπεινή και μάλλον πρόχειρη πινακίδα, μπορεί να σας τραβήξει την προσοχή. «Από εδώ ξεκίνησε η επανάσταση του 21. 14 Μάρτη 1821» γράφει. Εντυπωσιάστηκα όταν έμαθα πως οι ντόπιοι καμαρώνουν ότι εδώ έπεσαν οι πρώτες τουφεκιές της Επανάστασης. Συγκεκριμένα ο Νικόλαος Σολιώτης, αγνοώντας τις ατέρμονες συνελεύσεις των προεστών, μαζί με τον Αναγνώστη Κορδή και άλλους κλέφτες, στις 14 Μαρτίου 1821 έστησαν ενέδρα στην τοποθεσία Πόρτες κοντά στο Αγρίδι και χτύπησαν τους ταχυδρόμους που μετέφεραν επιστολές σε Τούρκους αξιωματούχους. Είχε ήδη μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία και είχε δώσει στον Παπαφλέσσα, υπόσχεση να σηκώσει πρώτος τα όπλα, όπως ο ίδιος αφηγείται στα απομνημονεύματά του. Δύο μέρες αργότερα στη θέση Χελωνοσπηλιά και στην τοποθεσία Φροξυλιά του χωριού Τουρλάδα, στις 16 και 17 Μαρτίου, συνέβησαν ακόμα δύο παρόμοια γεγονότα που ήταν τα πρώτα που προκάλεσαν τον σπινθήρα για την έναρξη της Επανάστασης.
Σε λίγο μετά το Αγρίδι πινακίδες οδηγούν προς Χαλκιάνικα, μια παράκαμψη η οποία δίνει εντυπωσιακή θέα στις απέναντι χιονισμένες πλαγιές του Χελμού με τα χωριά να μοιάζουν έρημα καθώς οι λιγοστοί κάτοικοι απολαμβάνουν την θαλπωρή των τζακιών τους. Όμως εδώ βρίσκεται και η Παναγία των Καταφυγίων σε υψόμετρο 1.100 φωλιασμένη σε κόκκινα βράχια όπου εκτός από εξαιρετική θέα έχει και ενδιαφέρουσα ιστορία. Στο πέρασμά του από την περιοχή ο Κολοκοτρώνης γνώρισε την καλόγρια της μονής Καταφυγίων Μαργαρίτα Βελισσαροπούλου την οποία παντρεύτηκε το 1836 και έκανε μαζί της παιδί το οποίο ονόμασε και αυτό Παναγιώτη, όπως τον γιό του που είχε σκοτωθεί το 1824. Την ονομασία της η μονή την πήρε από τα πολλά καταφύγια που υπάρχουν στα βράχια γύρω της και τις σπηλιές όπου έβρισκαν καταφύγιο οι ντόπιοι κατά την διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Διαθέτει αγιογραφίες του 17ου αι. και για την βρείτε θα ακολουθήσετε τον ανηφορικό χωματόδρομο των 1,1 χιλιομέτρων που ξεκινάει στην είσοδο του χωριού Χαλκιάνικα.
Επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο σύντομα θα συναντήσετε άλλη μία διακλάδωση προς το χωριό Αγία Βαρβάρα το οποίο είναι αμφιθεατρικά χτισμένο απέναντι από την ανατολική πλευρά του Χελμού σε υψόμετρο 1.100. Πρόκειται για παραδοσιακό χωριό πυκνοδομημένο, με στενά λιθόστρωτα δρομάκια, πολλά νερά, περιτριγυρισμένο από καταπράσινες πλαγιές με πεύκα, έλατα, πλατάνια, ενώ οι ζεματίστρες που υπάρχουν στο σπίτι του πρόκριτου Θεοχαρόπουλου και οι ψηλοί πέτρινοι μαντρότοιχοι που περιβάλλουν τις αυλές όλων των παλαιών σπιτιών, μαρτυρούν τις δύσκολες εποχές του παρελθόντος. Αν γυρίσετε λίγο πίσω στον κεντρικό δρόμο, θα βρείτε και την διακλάδωση που οδηγεί στα χωριά Σόλο, Περιστέρα, Μεσορρούγι, ενώ αν συνεχίσετε ευθεία θα βρεθείτε στην Ζαρούχλα που «ζωντανεύει» κυρίως τα Σαββατοκύριακα.
Όμως ο Άγγλος περιηγητής και ποιητής Nilliam Martin Leake το 1806 είχε περιγράψει την Ζαρούχλα σαν ένα χωριό μεγάλο, με 200 περίπου ελληνικές οικογένειες, που εκτεινόταν στους λόφους και τα υψώματα γύρω από τον ποταμό Κράθι. Η αλλοτινή ακμή του οικισμού αποδεικνύεται και από την παρουσία τριών εκκλησιών, όπως η Κοίμηση της Θεοτόκου, του 14ου αι., η πολύ σημαντική μεταβυζαντινή εκκλησία της Αγ. Τριάδας και ο μικρός κοιμητηριακός ναός του Αγ. Δημητρίου στο κέντρο του οικισμού, που έχει ως αρχιτεκτονικό πρότυπο την Αγ. Τριάδα, χωρίς όμως να διαθέτει τον ζωγραφικό διάκοσμο εκείνης.
Η σταδιακή πληθυσμιακή παρακμή του οικισμού δεν ήταν τυχαία, αφού η δυσπρόσιτη περιοχή οδήγησε πολύ νωρίς αρκετούς κατοίκους στο να γίνουν γεωργοί στα χωράφια του Φενεού και της Ακράτας.
Τσιβλού, υδάτινος καθρέπτης
Το χρώμα του πράσινου γύρω από την λίμνη εκδηλώνεται σε όλες τις αποχρώσεις καθώς είναι πνιγμένη στα πεύκα, τα έλατα και τα πλατάνια, με τις γύρω κορυφές να μοιάζουν να συναγωνίζονται για το ποια θα πάρει καλύτερη θέση προκειμένου να φανεί το είδωλο της στον καθρέφτη των νερών της. Αν επιδιώξετε να την γνωρίσετε όταν τα νερά της είναι ακίνητα, τότε θα θαυμάσετε την στιλπνάδα των νερών της όπου καθρεπτίζεται η φύση με εντυπωσιακή λεπτομέρεια.
Είναι μικρή και αν την δεις από ψηλά, συγκεκριμένα από τον δρόμο που οδηγεί στην Άνω Ποταμιά, θα νομίζεις ότι δημιουργήθηκε από την καθίζηση του θόλου κάποιου ηφαιστείου. Όμως έγινε ακριβώς το αντίθετο. Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με εξαιρετικά βίαια γεωλογικά φαινόμενα που συνέβησαν το 1913 και 1914. Συγκεκριμένα το Μάρτιο του 1913 τα έντονα φαινόμενα, μικροσεισμοί και θόρυβοι, έγιναν έντονα και έκαναν τους κατοίκους της περιοχής να μετοικήσουν στις παραλίες της Πάτρας και του Αιγίου μειώνοντας τον αριθμό των θυμάτων της κατολίσθησης σε δύο άτομα.
Η κατολίσθηση τελικά έγινε στις 24 Μάρτη. Εκείνη την ημέρα ολόκληρη πλαγιά του βουνού κύλησε μέσα σε λίγα λεπτά από τα 1650 μ. στα 600 μ. διανύοντας μια διαδρομή μήκους πέντε χιλιομέτρων και πλάτους 1000 μέτρων! Οι τεράστιοι όγκοι χώματος κάλυψαν τμήμα του διερχόμενου ποταμού Κράθι και εξαφάνισαν ολοκληρωτικά τον οικισμό της Συλίβαινας και μεγάλο μέρος του γειτονικού Τσιβλού. Έτσι αρχικά σχηματίστηκαν δύο λίμνες, αυτή του Κράθι και της Τσιβλού με τα νερά του ποταμού που τροφοδοτούσε την ακτογραμμή της Ακράτας να έχουν παγιδευτεί δημιουργώντας νέα προβλήματα. Όμως μετά από δέκα μήνες το «φράγμα» της λίμνης Κράθι έσπασε παρασύροντας η τεράστια υδάτινη ορμή τα πάντα στο πέρασμά της.
Η λίμνη Τσιβλού πλέον έχει σταθεροποιηθεί σε υψόμετρο 780 και ευτυχώς η αξεπέραστη ομορφιά της, ακόμη αντέχει στην «επίθεση» των θαυμαστών της. Με μέγιστο βάθος που φτάνει τα 80 μέτρα η λίμνη φιλοξενεί στα πεντακάθαρα νερά της κυπρίνους, κουνουπόψαρα, πέστροφες και καραβίδες, ενώ ιδιαίτερα δημοφιλής είναι ο περιφερειακός της χωματόδρομος που προσφέρεται για πεζοπορία και ποδηλασία.
ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ
Το πιο απομακρυσμένο χωρίο η Ζαρούχλα, απέχει από την Ακράτα περίπου 52 χιλιόμετρα. Για να διασχίσετε την γεμάτη στροφές διαδρομή θα χρειαστείτε (χωρίς στάσεις), περίπου μία ώρα.
Info 1
Η Περιστέρα, το Μεσορρούγι και το Σόλο είναι μικρά χωριά απλωμένα στις πλαγιές του Χελμού. Το Μεσορούγι έχει τις ταβέρνες του και μια παλαιά πέτρινη εκκλησία, απόλυτα ταιριαστή με το τοπίο. Το Σόλο, μικρό και σχεδόν έρημο, έχει δυο τρία παλιά σπίτια να λένε τις ιστορίες του, ενώ η Περιστέρα με την πλατεία της, προσφέρει θέα προς όλες τις πλαγιές. Στη διαδρομή από Σόλο προς Περιστέρα, ένας χωματόδρομος ανηφορίζει αριστερά προς την περίφημη Βρύση της Γκόλφως και τα Ύδατα Στυγός. Η πηγή βρίσκεται σε υψόμετρο 1300 μέσα σε πυκνό ελατόδασος και έγινε διάσημη από το θεατρικό έργο «Γκόλφω» του Σπύρου Περεσιάδη, γεννημένου το 1841 στο γειτονικό Μεσορρούγι. Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ακράτα το 1893 με ντόπιους ερασιτέχνες ηθοποιούς.
Info 2
Η πεζοπορική διαδρομή προς τα Ύδατα Στυγός είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Το μονοπάτι ξεκινά έξω από το Μεσορρούγι από την θέση Τέσσερα Έλατα και θα χρειαστείτε περίπου 2,5 -3 ώρες για να φτάσετε. Τα Ύδατα Στυγός είναι οι πηγές του ποταμού Κράθι σε υψόμετρο 2.100 κι εκεί βούτηξε τον Αχιλλέα η μητέρα του Θέτιδα και έγινε άτρωτος, όμως τον κρατούσε από την φτέρνα που ήταν και το τρωτό του σημείο.
Info 3
Σε ολόκληρη την Αχαΐα υπάρχουν δείγματα μιας ιδιαίτερης Λαϊκής Αρχιτεκτονικής, που κυριάρχησε από τις αρχές του 18ου αι. φορείς της οποίας ήταν οι φημισμένοι «Πετροπελεκητάδες» Κλουκινοχωρίτες ή Βαρβαρίτες που κατάγονταν από την Αγία Βαρβάρα.
