Η σύγχυση που επικρατεί για τις πληρωμές ρωσικού αερίου σε ρούβλια δείχνει πόσο εύθραυστο είναι το ενιαίο μέτωπο των Ευρωπαίων μπροστά στην τακτική διχασμού του Β. Πούτιν.
Το αλαλούμ είναι πασιφανές και η ΕΕ έχει ευθύνες για αυτή την εικόνα. Από τη μια κοινοτικοί αξιωματούχοι επιμένουν ότι υπάρχει συμφωνία των χωρών μελών πως δεν θα πληρώσουν το αέριο σε ρωσικό νόμισμα, από την άλλη, μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν ανοίξει λογαριασμούς στην Gazprombank, ακολουθώντας κατά γράμμα όσα ορίζει το διάταγμα Πούτιν. Την απουσία σαφούς στρατηγικής και ενιαίας γραμμής μεταξύ των χωρών-μελών ενισχύει το θολό τοπίο που η ίδια η Κομισιόν έχει δημιουργήσει.
Οι κατευθυντήριες γραμμές που απέστειλαν τη Μ. Παρασκευή οι Βρυξέλλες στα κράτη-μέλη εν είδη μη δεσμευτικών συστάσεων, ως προς το πως να κινηθούν απέναντι στο γνωστό ρωσικό αίτημα, για άνοιγμα δύο λογαριασμών, έναν σε ευρώ και ένα σε ρούβλια, μπέρδεψαν έτι περαιτέρω αντί να ξεκαθαρίσουν το ήδη σύνθετο τοπίο.
Σε αυτό αναφέρεται πως το ρωσικό διάταγμα, υπό προϋποθέσεις, δεν εμποδίζει κατ’ ανάγκη μια διαδικασία πληρωμών που θα συμμορφωνόταν με το καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ, και ότι οι εταιρείες θα μπορούσαν να συνεχίσουν να πληρώνουν την Gazprom σε ευρώ, χωρίς αυτό να παραβιάζει τις κυρώσεις.
Πότε οι πληρωμές δεν παραβαίνουν το καθεστώς κυρώσεων; Όταν ο αγοραστής πληρώσει σε ευρώ, εφόσον όμως έχει διασφαλίσει πρώτα μια σειρά εξαιρέσεων από τις απαιτήσεις του ρωσικού διατάγματος, τις οποίες ωστόσο το κοινοτικό έγγραφο δεν ανέφερε ποιες είναι.
Πότε οι πληρωμές συνιστούν παραβίαση των κυρώσεων; Όταν ο αγοραστής δεχθεί πως η αγορά ρωσικού αερίου θα έχει ολοκληρωθεί, μόνο με το άνοιγμα και του δεύτερου λογαριασμού, αυτού σε ρούβλια, στον οποίο και θα μεταφέρεται, με δική του πάντα συναίνεση, το ποσό που κατέθεσε σε ευρώ, στον πρώτο λογαριασμό. Εφόσον δηλαδή συμμορφωθεί, πλήρως, με τις απαιτήσεις του διατάγματος Πούτιν.
Στην πράξη, το έγγραφο λέει ότι δεν συντρέχει κανένα πρόβλημα, εφόσον μια εταιρεία πληρώσει στη Gazprombank σε ευρώ, αρκεί να μην την εξουσιοδοτήσει - χωρίς να εξηγεί πως θα γίνει αυτό - να ανοίξει και δεύτερο λογαριασμό σε ρούβλια, όπως απαιτεί η Μόσχα, για να μεταφέρει εκεί το κατατεθέν ποσό. Αυτό όμως είναι και η βασική προϋπόθεση σύμφωνα με το ρωσικό εκβιασμό, προκειμένου να γίνονται από εδώ και στο εξής οι αγορές φυσικού αερίου.
Σε άλλο μάλιστα σημείο, συστήνει στις εταιρείες της ΕΕ, προτού προβούν σε πληρωμές, να προβαίνουν σε ξεκάθαρη δήλωση πως θεωρούν ότι οι υποχρεώσεις τους εκπληρώνονται όταν καταθέτουν ευρώ ή δολάρια στη Gazprombank- και όχι αργότερα, μετά τη μετατροπή της πληρωμής σε ρούβλια.
Αποτέλεσμα της θολής αυτής εικόνας, σε συνδυασμό με τα διαφορετικά συμφέροντα των χωρών-μελών και την απουσίας σαφούς στρατηγικής από τις Βρυξέλλες είναι ακόμη ότι και μεγάλοι ευρωπαϊκοί ενεργειακοί όμιλοι έχουν ανοίξει ή ετοιμάζονται να ανοίξουν λογαριασμούς για να πληρώσουν σε ρούβλια. Η στάση που αποκάλυψαν οι FT ότι ακολουθούν μεγάλα ενεργειακά ονόματα, όπως η αυστριακή OMV, η γερμανική Uniper και η ιταλική EΝΙ, δείχνει την εικόνα διχασμού που παρουσιάζει η ΕΕ μπροστά στην ενεργειακή κρίση και τον ρωσικό εκβιασμό, σε μια στιγμή που η γραμμή θα έπρεπε να είναι ενιαία.
«Όλες οι χώρες της ΕΕ συμφωνούν πως δεν θα πληρώσουν τη Ρωσία απευθείας σε ρούβλια για τις αγορές φυσικού αερίου», ήταν η σημερινή απάντηση αξιωματούχων της ΕΕ, η οποία προσπαθεί να διατηρήσει αρραγές το ευρωπαϊκό μέτωπο απέναντι στην Μόσχα.
Το επόμενο επεισόδιο του θρίλερ με το αέριο είναι αύριο, οπότε και έρχεται η σειρά της Γερμανίας να πληρώσει. Η επόμενη πληρωμή του Βερολίνου στην Gazprom λήγει τη Παρασκευή και η επιλογή της κυβέρνησης Σολτς που μέχρι σήμερα αρνείται οποιαδήποτε συμμόρφωση με το ρωσικό αίτημα, εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ως «οδηγός» για τις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η επίσημη μέχρι σήμερα γερμανική θέση είναι ότι το διάταγμα Πούτιν θα αποτελούσε παραβίαση των όρων των συμβολαίων που έχουν υπογράψει οι δύο πλευρές.
Συνέχεια τη Δευτέρα, όπου μέσω του έκτακτου Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, η ΕΕ θα προσπαθήσει να στείλει ένα πιο σαφές μήνυμα μαζί με πιο ξεκάθαρες οδηγίες προς τις ενεργειακές εταιρείες για το θέμα της πληρωμής σε ρούβλια.
