Την ύπαρξη ενός δακτυλίου γύρω από τον εξωτικό νάνο πλανήτη Χαουμέια, που βρίσκεται πέρα από τον Ποσειδώνα, ανακάλυψαν οι αστρονόμοι, μεταξύ των οποίων έξι Έλληνες.
Από τους τέσσερις νάνους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος (Πλούτωνας, Έρις, Μακεμάκε, Χαουμέια), οι οποίοι έχουν τροχιές γύρω από τον Ήλιο σε μεγαλύτερη απόσταση από ό,τι ο Ποσειδώνας, η τελευταία, που είχε ανακαλυφθεί το 2004, είναι το λιγότερο γνωστό αλλά το πιο ασυνήθιστο ουράνιο σώμα.
Έχει άκρως ελλειπτική τροχιά γύρω από τον Ήλιο (το έτος της διαρκεί 284 χρόνια) και περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της με πολύ μεγάλη ταχύτητα (με διάρκεια μέρας μόνο 3,9 ώρες, είναι το ταχύτερο περιστρεφόμενο μεγάλο σώμα στο ηλιακό μας σύστημα). Έχει επίσης πολύ επίμηκες σχήμα -η μία διάμετρός της είναι τουλάχιστον διπλάσια από την άλλη- πράγμα που την κάνει να μοιάζει μάλλον με βότσαλο ή μπάλα του ράγκμπι παρά με πλανήτη.
Αντίθετα με άλλους νάνους πλανήτες, οι επιστήμονες δεν είχαν έως τώρα ακόμη κατανοήσει καλά το μέγεθος, το σχήμα, την ανακλαστικότητα και την πυκνότητά της. Τώρα, οι αστρονόμοι επιτέλους έμαθαν περισσότερα γι'' αυτήν.
Μετά τον μεγάλο αστεροειδή Χαρικλώ, διαμέτρου 302 χιλιομέτρων, που ήταν το πρώτο σώμα το οποίο βρέθηκε το 2013 να έχει δακτύλιο χωρίς να είναι πλανήτης, η Χαουμέια ανακαλύπτεται τώρα ότι έχει και αυτή ένα στενό και πυκνό δακτύλιο από παγωμένα σωματίδια.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ισπανό Jose Luis Ortiz του Ινστιτούτου Αστροφυσικής της Ανδαλουσίας στη Γρανάδα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", πραγματοποίησαν στην αρχή του 2017 -από 12 διαφορετικά τηλεσκόπια σε διάφορα μέρη του κόσμου- παρατηρήσεις της Χαουμέια, καθώς αυτή περνούσε μπροστά από ένα μακρινό άστρο.
Οι παρατηρήσεις αποκάλυψαν ότι η Χαουμέια έχει πυκνότητα έως 1.885 κιλών ανά κυβικό μέτρο (μικρότερη από τις προηγούμενες εκτιμήσεις), ανακλαστικότητα (albedo) 0,51 και καμία ατμόσφαιρα αζώτου ή μεθανίου. Ακόμη ο μεγάλος άξονάς της έχει μήκος περίπου 2.320 χλμ. (σχεδόν όσο και ο Πλούτωνας) και είναι κατά 17% μεγαλύτερος από τις έως τώρα εκτιμήσεις.
Ο δακτύλιος της βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τον ισημερινό της και με την τροχιά του δορυφόρου της Χιιάκα (η Χαουμέια έχει άλλον ένα δορυφόρο, τη Ναμάκα). Ο δακτύλιος, σε απόσταση 1.000 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του πλανήτη, έχει πλάτος 70 χιλιομέτρων και περιστρέφεται τρεις φορές πιο αργά σε σχέση με την ταχύτητα περιστροφής της Χαουμέια γύρω από τον άξονά.
Δύο είναι οι πιθανές αιτίες δημιουργίας του δακτυλίου: είτε δημιουργήθηκε μετά τη σύγκρουση της Χαουμέια με ένα άλλο σώμα και την εκτίναξη υλικών στο διάστημα, είτε προέκυψε σταδιακά με τη συνεχή διαρροή υλικών από την επιφάνειά της στο διάστημα, εξαιτίας της μεγάλης ταχύτητας περιστροφής της γύρω από τον εαυτό της.
Στην έρευνα συμμετείχαν οι Β.Χαρμανδάρης και Γ.Αλικάκος του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κ.Γαζέας και Λ.Τζουγανάτος του Τομέα Αστροφυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ν.Πασχάλης του ερασιτεχνικού αστεροσκοπείου Nunki στη Σκιάθο και Β.Τσάμης του αστεροσκοπείου της Ελληνογερμανικής Αγωγής.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
