Μέχρι το 2020 οι εφοδιαστικές αλυσίδες ήταν πλήρως παγκοσμιοποιημένες και ενοποιημένες, οι δρόμοι του εμπορίου ανοιχτοί και τα φθηνά χέρια της Ασίας με αντάλλαγμα την τεχνογνωσία της Δύσης εξασφάλιζαν χαμηλές τιμές και ισχυρούς δείκτες κατανάλωσης στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Η πανδημία της Covid-19 και εν συνεχεία ο πόλεμος στην Ουκρανία, ανέδειξαν τα τρωτά σημεία και τις ευπάθειες κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού, ενώ αυξάνεται ολοένα και περισσότερο ο προβληματισμός για την εξάρτηση της Δύσης από χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα σε κρίσιμους τομείς όπως αυτοί της ενέργειας, των πρώτων υλών και των ημιαγωγών, αλλά και για την εξάρτηση πολλών χωρών του αναπτυσσόμενου κόσμου από την Κίνα μέσω μη βιώσιμων και αδιαφανών πρακτικών δανεισμού.
Τα πρόσφατα γεγονότα στη Ταιβάν, μια χώρα πολύτιμη για όλη την υφήλιο καθώς εκεί κατασκευάζεται η πλειονότητα των ημιαγωγών κάτω των 10 νανόμετρων, οι οποίοι χρησιμοποιούνται σχεδόν σε όλα τα προϊόντα τεχνολογίας αιχμής–περισσότερα για τη σημασία της Ταιβάν μπορείτε να διαβάσετε εδώ - μεγάλωσαν το άγχος της Δύσης για τυχόν «τιμωρητικές» πρακτικές της Κίνας, που μπορούν να θέσουν σε ομηρία την ασφάλεια του εφοδιασμού της.
Βλέπετε, η Κίνα σχεδιάζει να μετατραπεί σε μια τεράστια μονάδα παραγωγής τσιπ και σε περίπτωση που η Ταϊβάν περιέλθει στον έλεγχο της, οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας παγκοσμίως καθώς και η αυτοκινητοβιομηχανία θα εξαρτώνται πλέον από το Πεκίνο.
Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο περιπλέκεται η κατάσταση εξαιτίας του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, δύο χώρες που εξάγουν δύο εκ των σημαντικότερων πρώτων υλών για την κατασκευή των ημιαγωγών, το παλλάδιο και το νέον.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη αναπτύσσουν αντανακλαστικά προκειμένου να αποσπάσουν τον έλεγχο της παραγωγής ημιαγωγών από την Ασία και να απεξαρτηθούν από τις εισαγωγές τσιπ.
Για τον σκοπό αυτό προετοιμάζονται προϋπολογισμοί δισεκατομμυρίων τόσο από την Ευρώπη όσο και από τις ΗΠΑ, προκειμένου να καλυφθεί το χαμένο έδαφος και να ανακτήσουν το μερίδιο τους στην αγορά κατασκευής ημιαγωγών, που μειώθηκε από περίπου 20% και 40% αντίστοιχα τη δεκαετία του 1990 σε κάτω από 10% και 15% σήμερα.
Ζήτημα ανάπτυξης για την Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη από την φετινή άνοιξη παρουσίασε μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων όχι μόνο για την επίτευξη της ασφάλειας του εφοδιασμού, αλλά και της τεχνολογικής υπεροχής της ΕΕ σε τεχνολογίες και εφαρμογές ημιαγωγών, με « στόχο η Ευρώπη να γίνει ηγέτης στην παγκόσμια παραγωγή ημιαγωγών και να επικεντρωθεί στα ανεκτίμητα περιουσιακά στοιχεία στον ταραγμένο κόσμο που ζούμε» όπως προλόγισε η Φον Ντε Λάιεν .
Είναι σημαντικό ότι η Ευρώπη δεν στοχεύει απλά στο 20% της παγκόσμιας παραγωγής μικροτσίπ στην Ευρώπη έως το 2030.-πρόκειται για διπλασιασμό του μεριδίου της, σε μια αγορά που πρόκειται να διπλασιαστεί την επόμενη δεκαετία- αλλά φιλοδοξεί να σπάσει το φράγμα των 3 νανόμετρων στον τεχνολογικό κόμβο, δημιουργώντας ενεργειακά αποδοτικούς ημιαγωγούς και αναπτύσσοντας νέες τεχνολογίες και εφαρμογές, που «το μυαλό μας δεν μπορεί καν να συλλάβει σήμερα».
Συνολικά, περισσότερα από 48 δισεκατομμύρια ευρώ δημόσιες επενδύσεις μέχρι το 2030, τόσο ευρωπαϊκές όσο και εθνικές, θα υποστηρίξουν τους στόχους της ΕΕ, περιλαμβάνοντας ένα μεγάλο δίκτυο ερευνητικών ινστιτούτων, πρωτοτύπων, δοκιμών και προηγμένων εγκαταστάσεων παραγωγής και συσκευασίας, παντού στην ήπειρο.
Κάτω από αυτό το πρίσμα κατανοούμε τη σημασία που έχει για την Ευρώπη η απόφαση της Intel, η οποία πέραν της δημιουργίας νέων εργοστασίων στην Αριζόνα και το Οχάιο των ΗΠΑ, αποκάλυψε στα μέσα Μαρτίου τα σχέδιά της για ένα νέο γιγάντιο εργοστάσιο κατασκευής ημιαγωγών, αξίας 17 δισεκατομμυρίων ευρώ στο Μαγδεμβούργο της ανατολικής Γερμανίας.
Πρόκειται για ένα επιχειρησιακό σχέδιο που θα φτάσει τα 80 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας και αφορά ολόκληρη την αλυσίδα αξίας ημιαγωγών, από την έρευνα και ανάπτυξη έως την κατασκευή και την προηγμένη συσκευασία.
Ζήτημα εθνικής ασφάλειας για τις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ πήραν την σκυτάλη από την Ευρώπη στοχεύοντας να διαθέσουν 52 δισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να στηρίξουν την εγχώρια βιομηχανία των ημιαγωγών.
Μάλιστα τη Δευτέρα που μας πέρασε, οι μεγαλύτεροι Αμερικανοί κατασκευαστές chip όπως η GlobalFoundries και η Αpplied Materials και αυτοκινητοβιομηχανιών όπως η Ford και η General Motors, συναντήθηκαν σύμφωνα με πληροφορίες από το Reuters μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας με κυβερνητικούς αξιωματούχους, όπως με τον Διευθυντή του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου του Λευκού Οίκου Μπράιαν Ντις, τον υφυπουργό Άμυνας για εξαγορές Γουίλιαμ Λα Πλάντε και τον αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Ταρούν Τσάμπρα.
Η ατζέντα της συνάντησης ήταν τα σχέδια του Λευκού Οίκου για τον επαναπατρισμό των εφοδιαστικών αλυσίδων στον κλάδο των ημιαγωγών, επιταχύνοντας την κατασκευή ημιαγωγών σε αμερικανικό έδαφος και ενισχύοντας τη βιομηχανία με επιδοτήσεις και έμφαση στην έρευνα, ώστε να εξασφαλίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες την εθνική τους ασφάλεια και φυσικά να γίνουν πιο ανταγωνιστικές από την Κίνα.
Αυτή τη στιγμή, χιλιάδες αυτοκίνητα και φορτηγά παραμένουν σταθμευμένα στο νοτιοανατολικό Μίσιγκαν αναμένοντας τα σχετικά εξαρτήματα ημιαγωγών από την Ασία. Αυτές τις εικόνες θέλουν να αποφύγουν πάση θυσία οι ΗΠΑ στο μέλλον.
Το νομοσχέδιο που ετοιμάζεται πέραν από επιδοτήσεις 52 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή τσιπ και την έρευνα, περιλαμβάνει επίσης πίστωση φόρου επένδυσης για εργοστάσια τσιπ που εκτιμάται ότι ανέρχεται πέριξ των 24 δις δολαρίων.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε και μια εξαιρετικά σημαντική λεπτομέρεια: Η TSMC προσπαθώντας να ανταποκριθεί στην ανησυχία των αυτοκινητοβιομηχανιών εξαιτίας της έλλειψης τσιπ, σκοπεύει να δημιουργήσει ένα νέο εργοστάσιο στην Αριζόνα των ΗΠΑ ενώ εξετάζει τη δημιουργία μιας δεύτερης μονάδας στη Γερμανία.
Την ίδια στιγμή η TSMC, σε συνεργασία με τη Sony Group και την Denso Corp σχεδιάζει ένα νέο εργοστάσιο αξίας 7 δις δολαρίων στην Ιαπωνία, η οποία επίσης υπόσχεται κρατική βοήθεια προκειμένου να ενισχυθεί η παραγωγή ημιαγωγών επί του εδάφους της.
Μάλιστα το Τόκιο και η Ουάσινγκτον συμφώνησαν πρόσφατα να ιδρύσουν ένα νέο κοινό ερευνητικό κέντρο για ημιαγωγούς επόμενης γενιάς. Το κέντρο αυτό θα εγκατασταθεί στην Ιαπωνία μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους για την έρευνα τσιπ ημιαγωγών 2 νανομέτρων. Θα περιλαμβάνει μια πρωτότυπη γραμμή παραγωγής και θα αρχίσει να παράγει ημιαγωγούς έως το 2025,
Ταυτόχρονα οι δύο χώρες συμφώνησαν να χτίσουν μια ισχυρή αλυσίδα εφοδιασμού μπαταριών για να ηγηθούν της συνεργασίας «μεταξύ των χωρών που έχουν το ίδιο πνεύμα», μια φράση που θα ακούμε ολοένα και περισσότερο αυτή την περίοδο που ο κόσμος μας θα χωριστεί σε διάφορα εμπορικά μπλοκ.
Βέβαια στον χορό των δις δεν είναι μόνο η Ευρώπη, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Άλλη μια χώρα που επενδύει μεγάλα ποσά είναι η Νότια Κορέα, η οποία θέλει επίσης να γίνει ο μεγαλύτερος παραγωγός τσιπ στον κόσμο.
Η Κίνα, από την πλευρά της, θα επενδύσει ποσά που ενδέχεται να αγγίξουν τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030 προκειμένου να καλύψει την υστέρησή της όσον αφορά την τεχνογνωσία στα τσιπ κάτω των 10 νανομέτρων.
Ένας πολύπλοκος κόσμος αναδύεται
Ένας μεγάλος κίνδυνος που ενδέχεται να περιπλέξει ακόμα περισσότερο τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες των ημιαγωγών είναι ότι οι πολιτικές δεσμεύσεις που συνδέονται με τις επιδοτήσεις, ενδεχομένως να δημιουργήσουν νέες επιπλοκές στις σχέσεις μεταξύ των εμπορικών εταίρων/συμμάχων.
Βλέπετε, ακόμα και οι χώρες «παρόμοιας νοοτροπίας» που θα έχουν συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, πολλές φορές θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να εξασφαλίσουν πρώτες ύλες, παρέχοντας παράλληλα προστασία και κάλυψη στην εγχώρια βιομηχανία .
Γίνεται κατανοητό ότι οι ισορροπίες δεν θα είναι εύκολο να διατηρηθούν όταν οι πρώτες ύλες -συμπεριλαμβανομένου του καθαρού νερού που είναι απαραίτητο για τη συγκεκριμένη βιομηχανία – δεν θα είναι εξίσου προσβάσιμες από όλους.
Καθώς χωρίζεται ο κόσμος μας σε διάφορα εμπορικά μπλοκ αφήνοντας πίσω του την παλιά εποχή της παγκοσμιοποίησης, γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος. Προφανώς το παγκόσμιο χωριό δεν είχε μόνο μειονεκτήματα. Είχε και τα προτερήματα του.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.