Πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας, ετοιμάζονται να βαδίσουν στον δρόμο του εκσυγχρονισμού, με τη μετατροπή τους σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει έτοιμο το σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο ελέγχεται τώρα από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Βουλής. Μόλις ολοκληρωθεί αυτό το βήμα, το νομοσχέδιο θα αναρτηθεί για δημόσια διαβούλευση και κατόπιν θα εισαχθεί για ψηφοφορία. Κάποιοι όμως βιάζονται να πάρουν αρνητική θέση.
Δεν είναι άλλοι από τους συνδικαλιστές κάποιων κλάδων και τους υπαλλήλους που αισθάνονται ότι μπορεί και να θιγούν τα «κεκτημένα» τους από μια τέτοια μετατροπή. Θα αντιδράσουν, λοιπόν, καθώς το τελευταίο που τους ενδιαφέρει είναι ότι τα μουσεία στη χώρα μας πρέπει να ανανεωθούν και να περάσουν στον 21ο αιώνα. Έχουν μοναδικά εκθέματα, μοναδικές συλλογές, έχουν, όμως, και μοναδικά προβλήματα.
Τα πέντε μουσεία είναι τα: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (στην Αθήνα), και Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (στη Θεσσαλονίκη). Εξαρχής τονίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας τους, επειδή, σε αυτό το σημείο θα γίνει μεγάλη σπέκουλα.
«Τα Μουσεία συνιστούν μορφές οργάνωσης της κρατικής μέριμνας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Χώρας, δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα και απολαμβάνουν όλων των διοικητικών και δικαστικών ατελειών, καθώς και των δικονομικών και ουσιαστικών προνομίων του Δημοσίου» σημειώνεται σε κάποιο σχέδιο του νομοσχεδίου, το οποίο διαθέτει το liberal.gr.
Με βάση τη φιλοδοξία για «πέταγμα» στον 21ο αιώνα, τα μουσεία ΝΠΔΔ θα πρέπει να έχουν συνεργασίες και ανταλλαγές με φορείς και ιδρύματα παρόμοιου σκοπού ή παρόμοιας επιστημονικής φροντίδας. Να έχουν εξωστρέφεια, με δυο λόγια, η οποία θα περνά μέσα από την ψηφιακή εποχή και από τους διαδικτυακούς τόπους τους, που θα πρέπει να στοχεύουν στο παγκόσμιο κοινό, και θα φτάνει μακριά. Πόσο μακριά; Έως και τη δυνατότητα ίδρυσης παραρτημάτων σε άλλες πόλεις ή σε άλλες χώρες (πάντοτε με την έγκριση του υπουργείου).
Ενθαρρύνεται η ίδρυση φορέων φίλων, όπως και η εθελοντική προσφορά «για τη διάδοση, υποστήριξη και συνεπικουρία των δράσεων του Μουσείου». Προβλέπονται χορηγίες, πρόσοδοι από εισιτήρια, ξεναγήσεις, εκδηλώσεις και γενικά κάθε πρόσοδος από δραστηριότητες συμβατές προς τη φύση και τους σκοπούς του Μουσείου. Όπως ισχύει και στο μουσείο της Ακρόπολης, θα είναι δυνατή η πώληση αντιγράφων κάθε μουσείου και τα έσοδα θα πηγαίνουν σε αυτό (εκτός από τα έσοδα του πρώην Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, που θα παραμείνουν σε εκείνο).
Η κρατική επιχορήγηση θα είναι σημαντική, αλλά στόχος θα είναι να εξευρεθούν και άλλοι πόροι. Επί παραδείγματι, εισπράξεις από πολιτιστικές εκδηλώσεις πέραν του προκαθορισμένου ωραρίου λειτουργίας.
όργανα διοίκηση για κάθε ένα από τα πέντε, θα είναι το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Γενικός Διευθυντής. Το συμβούλιο θα είναι επταμελές και τα μέλη του διορίζονται για τετραετή θητεία, που μπορεί να ανανεώνεται ισόχρονα για δύο θητείες, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού. Με την ίδια απόφαση ορίζονται ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος του Δ.Σ.. Η θητεία των μελών του Δ.Σ. παρατείνεται μέχρι τον ορισμό και τη συγκρότηση νέου Δ.Σ..
Σε έκαστο Μουσείο συνιστάται θέση Γενικού Διευθυντή, ο οποίος σχεδιάζει τον επιστημονικό, ερευνητικό και διοικητικό προγραμματισμό του Μουσείου και μεριμνά, για την υλοποίησή του, σύμφωνα με τους σκοπούς και την πολιτιστική και οικονομική πολιτική αυτού, στο πλαίσιο της δημόσιας πολιτικής της Χώρας ως προς την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία χαράσσεται αποκλειστικά από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ο γενικός διευθυντής ορίζεται από τον υπουργό, κατόπιν ειδικά αιτιολογημένου πρακτικού της Ειδικής Επιτροπής Αξιολόγησης και Επιλογής κατόπιν δημόσιας ή δημόσιας διεθνούς πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, στην οποία προβαίνει το Δ.Σ. του Μουσείου, μετά από έγκρισή της από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η θητεία του θα είναι τριετής, και μπορεί να ανανεωθεί έως δύο φορές.
Πρέπει να έχει άριστη γνώση της Ελληνικής γλώσσας και δημοσιεύσεις αναγνωρισμένων και έγκριτων επιστημονικών εργασιών στην Ελλάδα ή διεθνώς στην Ελληνική γλώσσα και άριστη γνώση μιας δεύτερης γλώσσας κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο διευθυντής υποβάλλει προς έγκριση από το ΔΣ προγράμματα, εκθέσεις και εκδηλώσεις, όπως και προγράμματα επιδοτήσεων, χρηματοδοτήσεων και άλλων τρόπων και μέσων προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης του Μουσείου. Συντάσσει τριετές σχέδιο δράσης. Εχει την εποπτεία και συντονισμό της λειτουργίας των υπηρεσιών του Μουσείου και τη μέριμνα για τη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας αυτών, με την υποβολή προτάσεων οργανωτικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα προς το Δ.Σ.
Επίσης, στα καθήκοντά του έχει την κατανομή και τοποθέτηση του προσωπικού στις διευθύνσεις και τα τμήματα του Μουσείου, ύστερα από γνώμη του αρμόδιου, κατά περίπτωση, Προϊσταμένου Διεύθυνσης, αλλά και τις προσλήψεις. Τέλος, πολύ σημαντικό, ελέγχει όλες τις υπηρεσίες και υποβάλλει έκθεση. Τυχόν ανανέωση της θητείας του, συνεκτιμάται με την επίδοση του Μουσείου στην επίτευξη των ειδικότερων στόχων που τέθηκαν.
Κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου, ο Γενικός Διευθυντής εκάστου Μουσείου διορίζεται, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού που εκδίδεται εντός ενός μηνός από τη δημοσίευση του νόμου, χωρίς αξιολόγηση από επιτροπή, με θητεία έως το διορισμό του Γενικού Διευθυντή του Μουσείου που δεν μπορεί να υπερβεί τα τρία έτη.
Από τη δημοσίευση του νόμου και έως τη δημοσίευση του Οργανισμού του, έκαστο των Μουσείων λειτουργεί κατά τη διάρθρωση και τις αρμοδιότητες των οργανικών μονάδων της αντίστοιχης Ειδικής Περιφερειακής Υπηρεσίας
Κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου, τα μέλη του πρώτου Δ.Σ. εκάστου Μουσείου διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού που εκδίδεται εντός ενός μηνός από τη δημοσίευση του νόμου. Οι οργανικές θέσεις του προσωπικού που απασχολείται, κατά τη δημοσίευση του νόμου, στις Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες παραμένουν στη Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, όπου ήταν κατανεμημένες και ανακατανέμονται σε άλλες υπηρεσίες αυτής.
Το προσωπικό των οργανικών αυτών θέσεων εξακολουθεί να παρέχει υπηρεσία ασκώντας τα καθήκοντα που ασκούσε, κατά τη δημοσίευση του νόμου, στο πλαίσιο της εξακολούθησης της λειτουργίας του Μουσείου κατά τη διάρθρωση και τις αρμοδιότητες οργανικών μονάδων, θεωρούμενο αυτοδίκαια αποσπασμένο δυνάμει του νόμου.
Το αργότερο εντός ενός μηνός από το διορισμό του, ο Γενικός Διευθυντής εκάστου Μουσείου απευθύνει προς το μόνιμο και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικό έκαστης των Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την υπηρεσιακή στελέχωση του Μουσείου και καθορίζει την προθεσμία ανταπόκρισης, η οποία εγκρίνεται από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού και δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δύο μήνες από τη δημοσίευση της πρόσκλησης.
Η πρόσκληση απευθύνεται και προς το μόνιμο και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, των εποπτευόμενων από αυτό φορέων, των υπουργείων, των δημόσιων υπηρεσιών, των ανεξάρτητων αρχών, των Ο.Τ.Α. Α’ και Β’ βαθμού, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου του δημόσιου τομέα.
Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται εντός οκτώ (8) μηνών από το διορισμό του πρώτου Δ.Σ. εκάστου Μουσείου, κατόπιν εισήγησης του Δ.Σ. αυτού και πρότασης του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, θεσπίζεται ο Οργανισμός του Μουσείου, με τον οποίο καθορίζεται η οργανωτική διάρθρωση και στελέχωση των υπηρεσιών του, οι τυχόν επιπρόσθετες αρμοδιότητες των οργάνων διοίκησης, οι θέσεις, η εν γένει υπηρεσιακή κατάσταση και τα προσόντα του προσωπικού.
