Διάσκεψη των υπουργών Εσωτερικών και Μετανάστευσης των πέντε μεσογειακών χωρών πρώτης γραμμής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ιταλίας, Ισπανίας, Μάλτας, Κύπρου και Ελλάδας) θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή 19 και το Σάββατο 20 Μαρτίου στην Αθήνα, με πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς και με τη συμμετοχή του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά, και του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
Στόχος της διάσκεψης είναι, όπως επισήμανε ο υπουργός Μετανάστευσης, Νότης Μηταράκης, σε σχετική διαδικτυακή συνέντευξη τύπου, είναι «η περαιτέρω διαμόρφωση των κοινών θέσεων και προτάσεων των πέντε χωρών, καθώς και η συστηματική προώθησή τους στον εν εξελίξει διάλογο στους κόλπους της ΕΕ για το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο».
Στη διάσκεψη των Med5, που θα φιλοξενηθεί σε ξενοδοχείο των νοτίων προαστίων, θα συμμετέχουν οι υπουργοί Εσωτερικών της Ισπανίας, Φερνάντο Γκράντε Μαρλάσκα Γκόμεζ, της Ιταλίας, Λουτσιάνα Λαμορτζέζε, της Κύπρου, Νίκος Νουρής, και της Μάλτας, Μπάιρον Καμιλέρι, ενώ το Σάββατο οι υπουργοί θα συναντηθούν το πρωί με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά, και το μεσημέρι με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Οι πέντε χώρες, παρατήρησε ο κ. Μηταράκης έχουν «ταύτιση απόψεων στις βασικές αρχές των συζητήσεων για το νέο Σύμφωνο και αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό». Οι κοινές θέσεις τους συνοψίζονται μεταξύ άλλων στην ανάγκη για αποτελεσματική προστασία των εξωτερικών συνόρων, στην ανάγκη δημιουργίας κοινού ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών όσων δεν δικαιούνται διεθνή προστασία, που θα λειτουργεί με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και με την παροχή κινήτρων και αντικινήτρων στις χώρες προέλευσης, καθώς και στην ανάγκη ουσιαστικής και έμπρακτης αλληλεγγύης όλων των εταίρων στην ΕΕ ώστε να μην καταλήγουν οι μεσογειακές χώρες πρώτης υποδοχής να σηκώνουν όλο το βάρος διαχείρισης των ροών.
Επίσης, οι πέντε χώρες, σύμφωνα με τον κ. Μηταράκη, αναγνωρίζουν ως εξαιρετικής σημασίας την αποτελεσματική και αποδοτική συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας στον τομέα της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών και ζητούν την απαρέγκλιτη εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, «που είναι σήμερα το μόνο λειτουργικό εργαλείο».
Ο υπουργός Μετανάστευσης ζήτησε να υπάρξουν «βασικές βελτιώσεις» σε σχέση με τις αρχικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ενώ ανέφερε ότι «υπάρχουν πολλά εκκρεμή ερωτήματα από τα κράτη μέλη προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη νομική υπηρεσία της, που πρέπει να δώσουν διευκρινίσεις», σχετικά με το σχέδιο του Συμφώνου που έχει παρουσιαστεί.
Ένα από τα σημεία του υπό διαμόρφωση Συμφώνου που έχει συζητηθεί πολύ είναι η διαδικασία του ελέγχου στα σύνορα (screening), για την οποία ο υπουργός Μετανάστευσης διευκρίνισε ότι έχει υπάρξει παρερμηνεία ότι δημιουργεί γκρίζες περιοχές, ενώ στην πραγματικότητα «θέτει ειδικούς περιορισμούς ως προς τα δικαιώματα των παράτυπα εισελθόντων στο ευρωπαϊκό έδαφος μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία του screening].
Σχετικά με το ρόλο της Frontex, για την οποία σημερινό δημοσίευμα του EU Observer κάνει λόγο για σχέδιο οπλισμού των συνοριοφυλάκων μέχρι το καλοκαίρι στην Ελλάδα, ο κ. Μηταράκης απάντησε ότι «υπάρχει ευρωπαϊκός κανονισμός για το ρόλο της Frontex και είναι πλέον το ένοπλο σώμα ασφαλείας το οποίο προστατεύει τα ευρωπαϊκά σύνορα» και πρόσθεσε ότι «κατά συνέπεια είναι δεδομένο και έχει δικαίωμα η Frontex να φέρει όπλα». Η
Αθήνα, όπως και τα άλλα κράτη-μέλη, συνέχισε ο υπουργός, «δεν έχουμε καμία αντίρρηση, γι’ αυτό έγινε και ο κανονισμός για να μπορεί η Frontex να εκτελεί την αποστολή της που δεν είναι άλλη από την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και η ουσιαστική συμβολή στην επιστροφή όσων δεν δικαιούνται ευρωπαϊκής προστασίας».
Τέλος, σε ερώτηση για την εξέλιξη των νέων κλειστών κέντρων στα νησιά ο υπουργός Μετανάστευσης εκτίμησε ότι το δεύτερο τρίμηνο του έτους θα λειτουργήσει το ΚΥΤ στη Σάμο, ένα τρίμηνο μετά τα ΚΥΤ σε Κω και Λέρο, ωστόσο για Λέσβο και Χίο, όπου «δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η διαδικασία εξέτασης του αιτήματος χρηματοδότησης στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», ο κ. Μηταράκης παρατήρησε ότι «ο Σεπτέμβριος δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή να είναι ο χρόνος υλοποίησης» και εξέφρασε την ελπίδα μέσα στον Απρίλιο να υπογραφεί η σύμβαση χρηματοδότησής τους, ώστε να προχωρήσει ο διαγωνισμός για τον ορισμό αναδόχων.
