Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες έχουν μετασχηματιστεί σε μία συνεχή δημοπρασία, όπου οι ψηφοφόροι καλούνται να επιλέξουν τον καλύτερο πλειοδότη. Ο κλειδοκράτορας του θησαυροφυλακίου μπορεί να μοιράζει άφθονα χρήματα, δίχως κανείς να αναρωτιέται για την προέλευση τους. Η ευημερία ιεραρχείται ψηλότερα από αξίες όπως η ελευθερία και η αλληλεγγύη.
Σε μία πρόσφατη έρευνα - δημοσκόπηση, για λογαριασμό του ΣKAΪ, το 83% των ερωτηθέντων απάντησε ότι χρειάζονται περισσότερα μέτρα οικονομικής στήριξης για να αναχαιτιστεί ο πληθωρισμός και οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιδοτήσεις και τα χρηματικά ισοδύναμα που έχουν δαπανηθεί από την αρχή της πανδημίας, είναι μεγαλύτερα από τα οικονομικά μέτρα πού εξαγγέλθηκαν στην πρώτη φάση των μνημονίων και οδήγησαν στις πλατείες των αγανακτισμένων.
Η περιφέρεια του Κεμπέκ ανακοίνωσε το Μάρτιο, επιταγή 500 δολαρίων για κάθε ενήλικο, με ετήσιο εισόδημα έως 100.000 δολάρια, ώστε να αμβλυνθεί το αυξανόμενο κόστος ζωής. Τώρα γιατί χρειάζεται βοήθημα κάποιος που έχει εισόδημα 100.000 ετησίως, δυσκολεύομαι να το καταλάβω.
Από τον πακτωλό χρημάτων που διατέθηκαν την περίοδο της πανδημίας παγκοσμίως, ένας μεγάλος αριθμός κεφαλαίων διοχετεύτηκε στα χρηματιστήρια ή μετατράπηκε σε καταθέσεις. Όταν ξεκινήσει η επιδημία των επιδοτήσεων, είναι θέμα χρόνου πότε θα περάσει από τη φειδώ στη σπατάλη
Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες έχουν μετασχηματιστεί σε μία συνεχή δημοπρασία, όπου οι ψηφοφόροι καλούνται να επιλέξουν τον καλύτερο πλειοδότη. Ο κλειδοκράτορας του θησαυροφυλακίου μπορεί να μοιράζει άφθονα χρήματα, δίχως κανείς να αναρωτιέται για την προέλευση τους.
Ο Τραμπ ήθελε σώνει και καλά, οι επιταγές με το οικονομικό βοήθημα που έστελνε στους Αμερικανούς να έχει την υπογραφή του. Λες και έδινε τα λεφτά από την περιουσία του. Και επειδή το ξεχνάμε, τα χρήματα που τυπώνονται από τις κεντρικές τράπεζες γίνονται με έκδοση χρέους το οποίο υποθηκεύει το μέλλον. Όπως και στις κληρονομιές, τα περιουσιακά στοιχεία μεταβιβάζονται μαζί με τα βάρη…
Οι δυτικές κοινωνίες επιβάλουν μια ιδιότυπη ομηρία στις κυβερνήσεις τους. Έχει καλλιεργηθεί η εντύπωση, πως ο πλούτος δεν είναι κάτι που πρέπει να παραχθεί, αλλά αγαθό που ήδη υπάρχει σε αφθονία και μπορεί να μοιραστεί άμεσα. Παράλληλα, ξεπηδούν από όλες τις κατευθύνσεις λαϊκιστές ηγέτες και κινήματα που μοιράζουν αφειδώς υποσχέσεις.
Οι μεταρρυθμίσεις θα αναβάλλονται συνεχώς, όσο προβάλλεται η βεβαιότητα της εναλλακτικής διαδρομής χωρίς κόπους, κόστος και συνέπειες. Δεν είναι τυχαίο πως βρίσκουν ανταπόκριση, συνθήματα όπως, «λεφτά υπάρχουν», «κατάργηση με ένα νόμο και ένα άρθρο», ή «να πάρουμε ξανά το έλεγχο», όπως έλεγαν στο Brexit.
Το μεγαλύτερο ελάττωμα της μεταπολεμικής δημοκρατίας, είναι ότι δημιούργησε την πεποίθηση και τη βεβαιότητα για διαρκή βελτίωση στο βιοτικό επίπεδο. Και όταν η ειρήνη και η ελευθερία είναι δεδομένες, οι άνθρωποι εφευρίσκουν ή επινοούν νέα όρια στην πραγμάτωση του προσωπικού τους ζωτικού χώρου. Η διάβρωση και η υπονόμευση των δημοκρατιών γίνεται εκ των έσω και αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο των απανταχού δικτατόρων.
Ενώ όλα τα αυταρχικά καθεστώτα, αποδύονται την κατ’ επίφαση δημοκρατία με περιφρόνηση, οι δυτικές πραγματικές δημοκρατίες, στέκουν αμήχανες σε παράλυση. Μην τυχόν και παραβιάσουν τις υπερευαίσθητες κεραίες του εκλογικού σώματος.
Βέβαια, όταν έρχεται η ώρα να δοκιμαστεί η αταλάντευτη προσήλωση στις δημοκρατικές αξίες και τα αμέτρητα δικαιώματα αυτοδιάθεσης, ξεκινούν οι προϋποθέσεις. Τελικά αποδεικνύεται ότι ισότητα και αλληλεγγύη, είναι επιλεκτικές έννοιες, χωρίς δέσμευση και αποτελούν αντικείμενο ανταποδοτικότητας.
Για αυτό, διλλήματα όπως του Ιταλού προέδρου Ντράγκι, για «κλιματιστικό ή ελευθερία», δεν πρόκειται να έχουν τύχη και κατανόηση. Οι Γάλλοι, ίσως επιλέξουν για πρόεδρο τη Λεπέν. Αλλά και να μην εκλεγεί, η ευρεία αποδοχή της από λαϊκά στρώματα προερχόμενα από αριστερά και δεξιά καταδεικνύει τη διακύβευση, τόσο του παρόντος, όσο και του μέλλοντος.
Στην κινηματογραφική μεταφορά του “Assassin’s Creed” , ο χαρακτήρας της Ellen Kaye, αποκρίνεται με κυνισμό: «oι άνθρωποι δεν νοιάζονται πλέον για τις αστικές τους ελευθερίες. Τους ενδιαφέρει μόνο να διατηρήσουν το επίπεδο της ευημερίας τους. Ο σύγχρονος κόσμος έχει ξεπεράσει έννοιες όπως η ελευθερία» !!!
Ο στόχος της ευημερίας είναι και πρέπει να είναι προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής. Δεν μπορεί να είναι όμως η μοναδική προτεραιότητα. Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες προσπαθούν μάταια να τετραγωνίσουν τον κύκλο.
Από τη μια έχουν να αντιμετωπίσουν συμπαγή σώματα κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων που διαπραγματεύονται την ψήφο τους, με αντάλλαγμα μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα. Από την άλλη, εταιρίες που ζητούν γη και ύδωρ , προκειμένου να επενδύσουν και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Ταυτόχρονα εντείνεται ο φορολογικός ανταγωνισμός με άλλες χώρες για την προσέλκυση μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, εμφανίζονται στο προσκήνιο, δύστροποι και εκκεντρικοί δισεκατομμυριούχοι που δεν περιορίζονται πλέον σε παρασκηνιακό ρόλο. Αντιθέτως έχουν μία διασταλτική ερμηνεία της δημοκρατίας και της ελευθερίας, και διαθέτουν τη λαϊκή υποστήριξη και τα μέσα για να την εφαρμόσουν.
Νομοτελειακά το μοτίβο γίνεται προκαθορισμένο και προβλέψιμο. Στην προσπάθεια να ικανοποιηθούν όλοι, στο τέλος δεν μένει κανείς ευχαριστημένος. Όταν οι προσδοκίες ξεπερνούν τα όρια του θαύματος, πρέπει να βρεθεί εκείνος που θα τις εκπληρώσει. Τη συνέχεια την ξέρουμε όλοι. Δεν στερείται η ανθρωπότητα από στόματα που έχουν την αναίδεια και το θράσος να υποσχεθούν οτιδήποτε, ούτε από χαϊδεμένα αυτιά που τεντώνονται να ακούσουν...
* Ο Νικόλαος Δ. Τσαγκανέλιας εργάζεται για πάνω από 27 χρόνια στο χρηματοοικονομικό χώρο. Από το 2015 εργάζεται στην Tavira Securities με έδρα το Λονδίνο, ως Hedge Fund Operations & Risk
