Πώς ο Φεβρουάριος και ειδικά ο Μάρτιος μετατράπηκαν από μήνες ελπίδας για μείωση του ρυθμού αύξησης των κρουσμάτων σε μήνες αιχμής της πανδημίας; Τι είναι αυτό που άλλαξε σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα όπου οι άνθρωποι επίσης χρησιμοποιούσαν, για παράδειγμα, τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και επίσης, κακά τα ψέματα, παρέκαμπταν τα περιοριστικά μέτρα είτε με συνάξεις είτε με συγχρωτισμούς; Χωρίς να είναι ο μοναδικός παράγοντας και με δεδομένη την εμφάνιση της βρετανικής, με μεγαλύτερο βαθμό μεταδοτικότητας, μετάλλαξης το στοιχείο που καταγράφεται είναι αυτό των δεκάδων συλλαλητηρίων. Τι λένε στο Liberal δύο ειδικοί.
Όταν ο Αλέξης Τσίπρας δήλωνε «δέχομαι το ρίσκο» απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το ενδεχόμενο να κολλήσουν κάποιοι άνθρωποι σε συγκεντρώσεις ήταν 9 Φεβρουαρίου και ήδη οι συγκεντρώσεις και τα συλλαλητήρια είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνιση τους με αυξητικό ρυθμό, ανάλογο με αυτόν που έκανε την εμφάνισή της η βρετανική μετάλλαξη η μετάδοση της οποίας γίνεται ταχύτερα και ευκολότερα. Τα όσα έχουν ακολουθήσει με τα κρούσματα γνωστά. Οδήγησαν στο lockdown του Μαρτίου και σε πολλαπλασιασμό κρουσμάτων.
Ουδείς υποστηρίζει πως είναι μοναδικός παράγοντας της αύξησης του ρυθμού μετάδοσης τα συλλαλητήρια. Η κόπωση των πολιτών, η μη συμμόρφωση με τα περιοριστικά μέτρα και οι συγχρωτισμοί σε σπίτια, πλατείες και δρόμους επιβάρυναν την κατάσταση. Όμως, τα στοιχεία και οι αριθμοί παραμένουν αμείλικτοι μάρτυρες μιας εξελικτικής πορείας που δεν γίνεται να περνά απαρατήρητη.
Ο… Κουφοντίνας μετατράπηκε σε σημαία αντίδρασης ακόμη και από κόμματα του δημοκρατικού τόξου που έφτασαν να στηρίζουν όχι μόνο τα ακραία αιτήματά του και να κατηγορούν το κράτος δικαίου αλλά και να υποκινούν ή και να συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις με μοναδικό γνώμονα την πρόκληση έντασης με στόχο ένα κύμα νεοαγανακτισμένων σε βάρος της επιδημιολογικής εικόνας της χώρας.
Μάλιστα ο ΣΥΡΙΖΑ είχε και άλλους λόγους αφού ο ίδιος ο Τσίπρας στην ίδια συνέντευξη της 9ης Φεβρουαρίου δήλωνε με σαφήνεια «βεβαίως, δέχομαι το ρίσκο και γι' αυτό θεωρώ ότι το ορθό θα ήταν η κυβέρνηση να μη φέρει τέτοια νομοσχέδια που εγείρουν σημαντικές κοινωνικές αντιδράσεις μέσα σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, μέσα στην πανδημία» ζητώντας από την κυβέρνηση να μη νομοθετεί και από τη βουλή να αναστείλει τις εργασίες της και μαζί και τις διαδικασίες που αφορούσαν τον έλεγχο της δικογραφίας για τον Νίκο Παππά.
Το δίμηνο των διαδηλώσεων
Τα δεδομένα, όμως, παραμένουν και είναι σαφή. Όταν στις 6 Νοεμβρίου ξεκίνησε το lockdown για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος, τα κρούσματα στην χώρα ήταν 2.917 και οι διασωληνωμένοι 187. Αμέσως μετά το τέλος της εορταστικής περιόδου και της υψηλής κινητικότητας στην αγορά, στις 8 Ιανουαρίου, ο Δημήτρης Κουφοντίνας ξεκίνησε απεργία πείνας. Εκείνη την ημέρα τα κρούσματα είχαν πέσει σε 721, με τους διασωληνωμένους να ανέρχονται σε 386, λόγω του επιδημιολογικού φορτίου του περασμένου διαστήματος.
Στις 8 Φεβρουαρίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε νέο σκληρό lockdown για έναν μήνα στην Αττική με μήνυμα του προς τους πολίτες. Ένα lockdown που ουσιαστικά δεν χαλάρωσε ούτε τον Μάρτιο. Αντί, όμως, να περιοριστούν τα κρούσματα και οι διασωληνωμένοι, αυξήθηκαν σε βαθμό που η πληρότητα στις ΜΕΘ να αγγίζει πλέον το 100%. Χθες τα κρούσματα που ανακοινώθηκαν ήταν 3.232, οι διασωληνωμένοι 755 και οι νεκροί 70, ενώ τις προηγούμενες μέρες τα κρούσματα ξεπέρασαν τις 4.000.
Ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος ήταν το δίμηνο των εκατοντάδων διαδηλώσεων. Σύμφωνα με τις δηλώσεις που έκανε πρόσφατα ο υπουργός Προστασίας Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, στο διάστημα από 1η Φεβρουαρίου μέχρι 19 Μαρτίου έγιναν 632 συναθροίσεις σε όλη τη χώρα, με 25 εξ’ αυτών να είναι επεισοδιακές.
Κατά μέσο όρο, δηλαδή, επί 50 μέρες γίνονταν 13 διαδηλώσεις ημερησίως σε όλη την Επικράτεια. Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοχοϊδη, οι μισές απ’ αυτές τις διαδηλώσεις, τουλάχιστον 300 συγκεντρώσεις δηλαδή, έγιναν για τον Κουφοντίνα.
Από τις 632 διαδηλώσεις, οι 189 έγιναν στην Αθήνα και οι 14 ήταν επεισοδιακές.
Ο ρόλος στην επιδημιολογική επιβάρυνση
Σε ένα δίμηνο σκληρού lockdown, μια από τις «νέες» παραμέτρους που προστέθηκαν στην εξίσωση της επιδημιολογικής εικόνας της χώρας ήταν ασφαλώς οι δεκάδες διαδηλώσεις επί καθημερινής βάσης και με την μαζικότητα να αυξάνεται όσο τα νέα για την υγεία του Κουφοντίνα, που από κάποια στιγμή άρχισε και απεργία δίψας, ήταν δυσοίωνα.
Οι διαδηλώσεις μπορεί να μην είναι ο μοναδικός λόγος της «βαριάς» επιδημιολογικής εικόνας που παρουσίασε η χώρα τον Μάρτιο, με τα κρούσματα να φτάνουν στις 3.500-4.000 και τις ΜΕΘ της Αττικής να έχουν πλέον πληρότητα 100%, όμως είναι ένας πολύ σημαντικός λόγος, αν όχι ο σημαντικότερος. Μάλιστα, οι εκατοντάδες συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, με αποκορύφωμα τα άγρια επεισόδια στη Νέα Σμύρνη στις 9 Μαρτίου, συνέπεσαν με το διάστημα που άρχισε να κυριαρχεί η πιο μεταδοτική βρετανική μετάλλαξη.
Κάπως έτσι εν μέσω σκληρού lockdown, και με τις περισσότερες δραστηριότητες συγχρωτισμού (εστίαση, λιανεμπόριο, σχολεία) να παραμένουν κλειστά, με ταυτόχρονη αύξηση της τηλεργασίας, τα κρούσματα αυξήθηκαν και οι εισαγωγές στις ΜΕΘ τριπλασιάστηκαν. Από τους 248 διασωληνωμένους την 1η Φεβρουαρίου, έφτασαν την 1η Απριλίου στους 755.
Τι λένε Βατόπουλος και Τούντας στο Liberal
Το Liberal επικοινώνησε με τον καθηγητή και μέλος της επιτροπής των λοιμωξιολόγων Αλκιβιάδης Βατόπουλος, ο οποίος είπε:
«Οποιαδήποτε συγκέντρωση κόσμου αυξάνει την πιθανότητα μετάδοσης και, μάλιστα, υπερμετάδοσης κι εν δυνάμει μπορεί να επιβαρύνει την επιδημιολογική εικόνα. Ειδικά αν σε μια διαδήλωση μπορεί να υπάρξουν και, λόγω έντασης, να υπάρξουν επαφές. Να σημειώσω, πάντως, ότι το δικαίωμα στη διαδήλωση είναι κατοχυρωμένο συνταγματικά».
Ο Γιάννης Τούντας, Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ και μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της διαΝΕΟσις, τόνισε από την πλευρά του: «Κάθε επαφή που πραγματοποιούμε με άτομα εκτός οικείας μας, ενέχει τον κίνδυνο μόλυνσης κι εξάπλωσης της επιδημίας. Ο κίνδυνος αυτός υφίσταται, σε μικρότερο βαθμό, ακόμα κι όταν τηρούμε τις αποστάσεις και φοράμε τη μάσκα. Στις διαδηλώσεις κυρίως, αλλά και στις οποιεσδήποτε συναθροίσεις, μαζεύονται πολλά άτομα, που εκ των πραγμάτων δεν τηρούνται οι αποστάσεις και η χρήση της μάσκας δεν είναι καθολική, ο κίνδυνος αυτός πολλαπλασιάζεται. Ως εκ τούτου οι διαδηλώσεις αποτελούν σημαντική αιτία ανάφλεξης της πανδημίας. Πολύ περισσότερο όταν πραγματοποιούνται σε σχεδόν καθημερινή βάση».
Martin Lange: Υγειονομικές βόμβες οι διαδηλώσεις, έκρηξη κορονοϊού προκαλούν οι βιαιότητες
Με την άποψη των δυο Ελλήνων επιστημόνων φαίνεται να συμφωνεί και ο Γερμανός ερευνητής δρ. Martin Lange, από το Κέντρο Ευρωπαϊκής Οικονομικής Έρευνας του Μάνχαϊμ. Σε έρευνά του είχε διαπιστώσει ότι «δύο μόνο διαδηλώσεις ήταν αρκετές για να προκληθούν περίπου 20.000 νέα κρούσματα, στη Γερμανία».
Μιλώντας στο Liberal, στις 13 Μαρτίου, ο κ. Lange είχε πει ότι «στις διαδηλώσεις στην Αττική δεν φαίνεται να τηρούνται αποστάσεις», τονίζοντας ότι «συνεχόμενες πορείες αυξάνουν τον κίνδυνο μολύνσεων». Ο Δρ. Lange αναφέρθηκε και σε έναν άλλον σημαντικό παράγοντα, που καθιστά διαδηλώσεις δυνητικές υγειονομικές βόμβες: Το σημείο στο οποίο πραγματοποιούνται μαζικές συγκεντρώσεις, που στην περίπτωση της Αττικής αφορούν το κέντρο της πόλης, μακράν το πιο «κόκκινο» επιδημολογικά στο Λεκανοπέδιο. «Σε περιοχές όπου υπάρχουν πολλές μολύνσεις, αυξάνεται ο κίνδυνος να βρίσκονται ανάμεσα στους διαδηλωτές αρκετοί θετικοί στον ιό», τονίζει με νόημα ο Γερμανός ερευνητής.
Ο δείκτης διαδηλώσεων στο κέντρο της Αθήνας
Οι διαδηλώσεις που έγιναν στην Αθήνα τους τελευταίους μήνες ήταν:
- Δεκέμβριος 36 πορείες, επεισόδια σε 3
- Ιανουάριος 30 πορείες, επεισόδια σε καμία (έναρξη απεργίας πείνας Κουφοντίνα)
- Φεβρουάριος 63, επεισόδια σε 6
- Μάρτιος 119, επεισόδια σε 5
Ο χάρτης των σημαντικότερων διαδηλώσεων στην υπόλοιπη χώρα
- 28 Φεβρουαρίου: Πορείες σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο και Χανιά.
- 1 Μαρτίου: Πορείες Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Καρδίτσα και άλλες πόλεις.
- 4 Μαρτίου: Κινητοποιήσεις σε Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Πάτρα, Καβάλα, Αγρίνιο, Κέρκυρα, Χανιά, Ηράκλειο κ.α.
- 6 Μαρτίου: Πορεία στον Βόλο
Το τέλος της απεργίας Κουφοντίνα
Στις 14 Μαρτίου ο Δημήτρης Κουφοντίνας αποφάσισε να λήξει την απεργία πείνας και δίψας που έκανε, με συνέπεια οι πορείες να μειωθούν σταδιακά για το επόμενο διάστημα.
Στο διάστημα 22-28 Μαρτίου 2021, στο κέντρο της Αθήνας έγιναν 26 πορείες, εκ των οποίων μια με επεισόδια.
Το κακό είχε γίνει…
Ωστόσο, το κακό είχε ήδη γίνει, με τα κρούσματα να εκτοξεύονται και τις ΜΕΘ να ασφυκτιούν.
Στις 29 Μαρτίου, δηλαδή σχεδόν τρεις εβδομάδες μετά την επεισοδιακή νύχτα, διάστημα ικανό σύμφωνα με τους επιστήμονες ώστε να φανεί ο αντίκτυπος εκείνης της βραδιάς έντασης, ο δήμος Νέας Σμύρνης ανακοίνωνε:
«Κατακόρυφη αύξηση κρουσμάτων στο δήμο μας
Ραγδαία είναι η αύξηση των κρουσμάτων κορονοϊού στην πόλη μας τις τελευταίες ημέρες. Την προηγούμενη Δευτέρα και σύμφωνα με την Πολιτική Προστασία, τα κρούσματα στην πόλη μας ανέρχονταν σε 138, από τα οποία τα 39 νοσηλεύονταν σε νοσοκομείο και τα 99 κατ' οίκον. Σήμερα, η ενημέρωση από την Πολιτική Προστασία αναφέρει 176 κρούσματα από τα οποία τα 45 νοσηλεύονται σε νοσοκομείο και τα 131 κατ' οίκον.
Εφιστούμε την προσοχή στους πολίτες μας: να μην συνωστίζονται στο Άλσος, τα πάρκα και τις πλατείες, να κρατούν αποστάσεις δύο μέτρων ο ένας από τον άλλον και να φορούν μάσκα».
Ο δείκτης R
Στις 16 Νοεμβρίου, όταν η χώρα έμπαινε ξανά στη μάχη κατά του κορονοϊού, ο δείκτης R είχε πια ξεπεράσει το 1 «και πάει προς το 2», όπως τόνισε τότε η πρόεδρος των νοσοκομειακών ιατρών Αθήνας-Πειραιά, Ματίνα Παγώνη.
Στις 2 Απριλίου ο δείκτης είχε εκτιναχθεί πια στο 6,8 με 27.000 ενεργά κρούσματα να εκτιμάται πως υπάρχουν συνολικά στην επικράτεια, όπως ανέφερε η παιδίατρος - λοιμωξιολόγος Βάνα Παπαευαγγέλου κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα. Ο συνολικός αριθμός των διαγνωσμένων κρουσμάτων στην επικράτεια είναι 27.000 κρούσματα περίπου και τα μισά αφορούν την Αττική.
Θεσσαλονίκη και Πάτρα
Εκτός από την επιβάρυνση της Αττικής, ας δούμε την επιδημιολογική εικόνα και σε δυο από τις πόλεις όπου έγιναν πολλές διαδηλώσεις για τον Κουφοντίνα, την Θεσσαλονίκη και την Πάτρα.
Την 1η Φεβρουαρίου τα κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμό ήταν στην Θεσσαλονίκη 3,51, την 1η Μαρτίου ο δείκτης ανέβηκε στο 10 και μέχρι χθες είχε εκτιναχθεί στο 34,59, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ.
Εξάλλου, την 1η Φεβρουαρίου τα κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμό ήταν 13,8 στο νομό Αχαϊας, την 1η Μαρτίου 26,1 και χθες 3 Απριλίου είχαν εκτιναχθεί στο 34,8%, με συνέπεια να σημάνει συναγερμός στις υγειονομικές και κυβερνητικές αρχές.
Θα έμοιαζε ίσως υπερβολικό να ισχυριζόταν κάποιος ότι η έκρηξη των κρουσμάτων στην χώρα μας οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στις διαδηλώσεις. Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι οι συνεχόμενες διαδηλώσεις, εν μέσω τρίτου κύματος, «ακύρωσαν» σε σημαντικό βαθμό τα οφέλη που όλοι περίμεναν από το μακρύ lockdown. Το επιβεβαιώνουν επιστήμονες, αλλά και η κοινή λογική.
Όσο για τους ισχυρισμούς των διοργανωτών και υποκινητών διαδηλώσεων ακόμα και 5.000-10.000 ατόμων, ότι «τηρούνταν τα μέτρα», οι εικόνες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι αδιάψευστοι μάρτυρες τόσο ως προς τον συγχρωτισμό όσο και σε ό,τι αφορά γενικότερα τη χρήση αλλά και τον τρόπο χρήσης της μάσκας.
Σε κάθε περίπτωση αν κάποιος θέλει να τηρήσει τα μέτρα, τα τηρεί όπως και οι υπόλοιποι και όχι a la carte. Σεβόμενος τους συνανθρώπους του και τα όρια της ελευθερίας του καθενός σε σχέση με τους υπόλοιπους…
