«Φως» σε μια από τις πλέον πολυσυζητημένες και αμφιλεγόμενες υποθέσεις που απασχόλησε τη Δικαιοσύνη και συντάραξε την ελληνική κοινωνία στα τέλη της δεκαετίας του '60 επιχειρεί να ρίξει το νέο βιβλίο του δικηγόρου και πρώην εισαγγελέα Κωνσταντίνου Λογοθέτη, με τίτλο: «Παγκρατίδης : Εις θάνατον τετράκις...».
Θύτης ή θύμα δικαστική πλάνης; Ήταν, πράγματι, ο Αριστείδης Παγκρατίδης ο διαβόητος «Δράκος του Σέιχ Σου»; Ο στυγερός serial killer, ο οποίος, αρχής γενομένης από το 1959, διέπραξε σειρά δολοφονικών επιθέσεων με πέτρες σε βάρος ανυπεράσπιστων ζευγαριών και γυναικών, αυτός ο οποίος πραγματοποίησε ληστείες, βιασμούς και φόνους, σκορπίζοντας τον τρόμο και τον πανικό στην κοινωνία της εποχής;
«Ο ίδιος ο Παγκρατίδης, στην ανάκρισή του από την αστυνομία, το ομολόγησε ...πέντε φορές! Τόσες ήταν συνολικά οι απολογίες του, μια για κάθε φορά που η αστυνομία άλλαζε ή προσέθετε κάτι στο σενάριο για τον τρόπο τέλεσης των εγκλημάτων», ανέφερε, σκωπτικά, ο συγγραφέας του βιβλίου Κωνσταντίνος Λογοθέτης, σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM».
Ο συγγραφέας υπογράμμισε ότι μέσα από το βιβλίο επιχειρείται η προσέγγιση και, τελικώς, η «αποκάλυψη» μιας επί δεκαετίες «θαμμένης συνταρακτικής αλήθειας» για την υπόθεση Παγκρατίδη, που ερευνάται για πρώτη φορά, από την αμιγώς δικαστική της σκοπιά.
«Όλα τα σχετικά βιβλία που έχουν κατά καιρούς κυκλοφορήσει, είδαν το πρόβλημα από την κοινωνική του πλευρά», ανέφερε ο κ. Λογοθέτης και πρόσθεσε: «Το απροστάτευτο φτωχόπαιδο, ο Παγκρατίδης, που εύκολα έγινε το εξιλαστήριο θύμα και πλήρωσε με τη ζωή του την ανάγκη σύλληψης του "δράκου".
Εγώ σκέφτηκα μια διαφορετική προσέγγιση, γιατί αυτό το παιδί στάλθηκε στο απόσπασμα, όχι από την κοινωνία, αλλά από τη Δικαιοσύνη. Η καταδίκη του έγινε από μια λειτουργία που υποτίθεται πως ελέγχει τα αποδεικτικά στοιχεία, αποδέχεται τα αληθινά και απορρίπτει τα προκλητικώς ψευδή».
Μία από τις τελευταίες εκτελέσεις
Ο γρίφος παρέμενε άλυτος για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι και έπειτα από τη «λύση» η οποία δόθηκε από το Πενταμελές Εφετείο, με την «αμφιλεγόμενη» απόφαση ενοχής του Αριστείδη Παγκρατίδη, τον Φεβρουάριο του 1966 και, τελικώς, την εκτέλεσή του, τον Φεβρουάριο του 1968.
Ήταν μια από τις τελευταίες εκτελέσεις καταδικασθέντων σε θάνατο, πριν από την κατάργηση της θανατικής ποινής. Όπως επισημαίνει ο συγγραφέας δεν είναι δυνατό να αγνοηθεί και η χρονική περίοδος κατά την οποία διεξήχθη η δίκη και το «φοβικό» κλίμα της εποχής, η εκτέλεση του δύο χρόνια μετά, μέσα στη δικτατορία, αλλά και η ανάγκη να καθησυχαστεί η κοινή γνώμη, ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης, που ήταν τρομοκρατημένη και αναστατωμένη από τα ειδεχθή εγκλήματα.
Το ερώτημα ακόμη και σήμερα αιωρείται ή έχει απαντηθεί ήδη κοινή γνώμη; Πάντως, ένα είναι σίγουρο. Πως ό,τι έχει ειπωθεί και γραφτεί έως τώρα, δεν στάθηκε αρκετό για να καλύψει όλα τα κρίσιμα ερωτηματικά, που ανέκυψαν κατά την προσπάθεια εξιχνίασης της υπόθεσης.
Ο κ. Λογοθέτης επιχειρεί μια απάντηση σε αυτά, αμιγώς, μέσα από τη δίκη, τα πρακτικά της, το πλήθος αδημοσίευτων αρχείων, φωτογραφιών, ντοκουμέντων, τα οποία παρουσιάζονται στις σελίδες του βιβλίου και τα οποία, σύμφωνα με τον συγγραφέα, «αποδεικνύουν» ότι η ενοχοποίηση του Αριστείδη Παγκρατίδη συντελέστηκε μέσα από σωρεία «πράξεων και παραλείψεων» των οργάνων επιβολής του νόμου, εκείνη την εποχή, για «προφανείς» σκοπιμότητες.
Ο συγγραφέας παραθέτει αυτούσια και με φωτογραφική απεικόνιση στο βιβλίο, άγνωστα έγγραφα και στοιχεία από την προδικασία, αλλά και την ίδια τη δίκη, στα οποία ενδεικτικά περιλαμβάνονται, όπως επισημαίνει, η «πλήρης δικαστική αδιαφορία για την κακοποίηση του υπόπτου», η «ύποπτη» συμφωνία αστυνομικών με τη μοναδική αυτόπτη μάρτυρα που αναγνώρισε τον «δράκο», οι «στημένες αναπαραστάσεις» με την παρουσία μάλιστα εισαγγελέων, η απροθυμία του δικαστηρίου να δεχθεί απαλλακτικά στοιχεία, ή να ακούσει επιχειρήματα των υπερασπιστών, αλλά και «οι (επίσης άγνωστες), μετά τη δίκη, εκδικητικές διώξεις των ίδιων των συνηγόρων».
Η καταδίκη δεν ήταν ομόφωνη
Επίσης, παρατίθεται αυτούσιο, το μέχρι σήμερα «εξαφανισμένο» πρακτικό μειοψηφίας, με το οποίο, όπως ανέφερε ο κ. Λογοθέτης, ανατρέπεται «ολόκληρο το αστυνομικό και δικαστικό οικοδόμημα», που «στήθηκε» σε βάρος του Παγκρατίδη.
«Πράγματι, μετά τόσες δεκαετίες, στο συλλογικό υποσυνείδητο είναι καταγεγραμμένη ως μία απίστευτη αδικία και ως η εκτέλεση ενός αθώου», τόνισε στο «Πρακτορείο 104,9 FM» ο κ. Λογοθέτης και συνέχισε: «Και αναλογιστείτε, ότι επί δεκαετίες αποκρύπτεται το συγκλονιστικότερο στοιχείο:
Η καταδικαστική απόφαση δεν ήταν ομόφωνη. Ένας δικαστής της σύνθεσης, με ένα πολυσέλιδο σκεπτικό, πλήρως κονιορτοποίησε ολόκληρο το αστυνομικό και δικαστικό οικοδόμημα που στήθηκε στις πλάτες του άτυχου "Αρίστου" για να ικανοποιηθούν πρόσκαιρες πολιτικές και αστυνομικές στοχεύσεις, έναντι των οποίων, η ζωή ενός ανυπεράσπιστου φτωχόπαιδου δεν είχε καμία αξία».
Αξίζει να σημειωθεί, ότι κατά τη διάρκεια της δίκης στη Θεσσαλονίκη, ο πρώην εισαγγελέας και συγγραφέας του βιβλίου δεν υπηρετούσε ακόμα στο δικαστικό σώμα, στο οποίο εισήλθε το 1981, αλλά ο πατέρας του ήταν δικηγόρος, ο θείος του εφέτης -όχι σε αυτήν τη σύνθεση- και ο ίδιος, ως νεότερος δικηγόρος, είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει την υπόθεση, που από τότε τον είχε συνταράξει, όπως λέει.
Όταν πολύ αργότερα ξεκίνησε την έρευνα και τη συλλογή στοιχείων για τη συγγραφή του βιβλίου δεν πίστευε στα μάτια του, από όσα ανακάλυπτε, με πολύ κόπο, σε παλιούς σκονισμένους φακέλους… Μια πληθώρα από δικόγραφα, ομολογίες και καταθέσεις της πολύκροτης δίκης, όλα όσα συνθέτουν ένα «μοναδικό αποδεικτικό υλικό» για όσα είχαν διαδραματιστεί τότε στη δικαστική αίθουσα.
Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι αποκαλυπτικό της απόγνωσης που ένιωσε ο Αριστείδης Παγκρατίδης, στο άκουσμα της καταδικαστικής απόφασης από το δικαστήριο. Η ιστορική φωτογραφία της εποχής τον εμφανίζει να κρύβει το πρόσωπό του με τις παλάμες, όταν ακούει από τα χείλη των δικαστών τις φράσεις: «Εις θάνατον τετράκις».
Αποκατάσταση της μνήμης του
«Έπειτα από πενήντα πέντε χρόνια, σήμερα, αυτό το κρυμμένο πρόσωπο, απογυμνώνει όλο το σύστημα της εποχής που τον καταδίκασε», ανέφερε ο κ. Λογοθέτης.
Όπως ανέφερε στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Λογοθέτης, από τη μία, στόχος του είναι η προσέγγιση, η αποκάλυψη στο κοινό, της άγνωστης έως τώρα δικαστικής διαδικασίας. Από την άλλη, όπως είπε, το βιβλίο αφορά και σε μια «ιδιότυπη αποκατάσταση της μνήμης ενός ανθρώπου, που άρχισε τη ζωή του σαν χαμίνι του δρόμου, αλλά δεν έπαυσε να είναι άνθρωπος, που ίσως να τού άξιζε ένα διαφορετικό τέλος από μια άδικη εκτέλεση».
Απαντήσεις μέσα από το βιβλίο επιχειρούνται να δοθούν επίσης και στις πολυθρύλητες διαδόσεις που συνόδευσαν την υπόθεση του «Δράκου του Σέιχ Σου» μετά την εκτέλεση του Παγκρατίδη.
Φήμες, που έφτασαν μέχρι τις μέρες μας και κάνουν λόγο για μια «χαλκευμένη δίκη, με στόχο τη συγκάλυψη του πραγματικού δολοφόνου, ενός ισχυρού οικονομικού παράγοντα της Θεσσαλονίκης». Διαδόσεις υπάρχουν και για άλλα πρόσωπα, τα οποία εμφανίστηκαν κατά καιρούς στον Τύπο, ως «ένοχοι», χωρίς να αποδειχθεί το παραμικρό.
Ο συγγραφέας απορρίπτει την πρώτη εκδοχή «περί ενοχής ενός μεγαλόσχημου επιχειρηματία» και μέσα από την ανίχνευση των στοιχείων «υποδεικνύει» σε ποια κατεύθυνση θα έπρεπε να είχε κινηθεί τότε η έρευνα, καθώς εμφανίζονται μέσα από τα αρχεία πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για συγκεκριμένο πρόσωπο, με προηγούμενη παραβατική συμπεριφορά και με βεβαρυμμένο ποινικό μητρώο, το οποίο μάλιστα ήταν γνωστό στις τότε αρχές για τη δράση του και το οποίο δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή.
