Photo by Reuters/Nacho Doce
Πώς κατάφερε η Βραζιλία να μετατραπεί από “χώρα του μέλλοντος” σε μια χώρα όπου η πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση χειροτερεύει όλο και πιο πολύ; Το 2009, ο Economist παρουσίαζε τη Βραζιλία ως το επόμενο οικονομικό θαύμα, έτοιμο να απογειώσει τις αγορές, ενώ το 2012 ο Der Spiegel δημοσίευσε άρθρο με τίτλο “Πώς η καλή διακυβέρνηση καθιστά τη Βραζιλία κράτος πρότυπο”.
Η Βραζιλία, παρά τις προσδοκίες, δεν κατάφερε να “καθίσει στο τραπέζι με τους μεγάλους”: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας υποχώρησε περίπου 4 -7 φορές πιο χαμηλά από τις ΗΠΑ, ενώ διανύει μια από τις πιο σοβαρές πολιτικές κρίσεις παγκοσμίως. Το 2015, η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε κατά 3,8%, καταγράφοντας τη χειρότερη ετήσια επίδοση από το 1981. Η απάντηση στο γιατί δεν κατάφερε να γίνει όντως ένα κράτος πρότυπο έχει να κάνει με τις αντιθέσεις της χώρας τόσο σε ιστορικό όσο και οικονομικό επίπεδο.
Η κρίση της Βραζιλίας ωστόσο άρχισε να αποτυπώνεται μετά τη δεύτερη εκλογή της Dilma Rousseff στην προεδρία τον Οκτώβριο του 2014. Η βαθιά ύφεση σε συνδυασμό με το σκάνδαλο της πετρελαϊκής Petrobras προκάλεσε κοινωνική δυσαρέσκεια απέναντι σε μια χώρα βυθισμένη στη διαφθορά. Η καθαίρεση της Rousseff βασίστηκε σε κατηγορίες που έκαναν λόγο για καταπάτηση των δημοσιονομικών νόμων για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό κατά τη διάρκεια της θητείας της. Η ίδια η Rousseff έκανε λόγο για “κοινοβουλευτικό πραξικόπημα”.
Photo by Reuters/Ricardo Moraes
Ως προς την ιστορία, η Βραζιλία είχε ένα μείγμα δικτατορίας και μεγάλης αποκέντρωσης. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, την εξουσία αναλάμβανε μια σειρά αυταρχικών ηγετών χωρίς όμως να καταφέρουν να διαχειριστούν τις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Ουσιαστικά, η διακυβέρνηση βασίστηκε σε ένα αποικιακό μοντέλο, με έναν αυταρχικό ηγέτη ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο και παράλληλα υπήρχε κι ένα αυτόνομο μπλοκ εξουσίας στις περιφέρειες. Εν τέλει, ήταν ένα σύστημα το οποίο κάποτε κάλυπτε τις ανάγκες της εποχής, αλλά πλέον αδυνατεί να συνεχίσει να το κάνει.
Οι οικονομικοί παράγοντες που απομάκρυναν τη Βραζιλία από την πορεία της εκρηκτικής ανάπτυξης, είναι μεταξύ άλλων, η πτώση στις τιμές των εμπορευμάτων, καθώς η τιμή των δύο μεγάλων εξαγώγιμων προϊόντων της Βραζιλίας, της ζάχαρης και του καφέ, έχει μειωθεί κατά 34% και 25% αντίστοιχα σε σχέση με πέρυσι. Επιπλέον, οι τιμές του πετρελαίου έχουν σημειώσει μεγάλη πτώση από το περασμένο έτος.
Παράλληλα, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Βραζιλίας, η Κίνα, καταγράφει επιβράδυνση στην ανάπτυξη της οικονομίας της, έχει υποτιμήσει το νόμισμά της και προσπαθεί να διαχειριστεί την αστάθεια στις αγορές της.
Το μέλλον της Βραζιλίας
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών της BMI Research, οι προσπάθειες του προέδρου Michel Temer για μεταρρυθμίσεις θα επωφεληθούν από την αδυναμία της αντιπολίτευσης μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου, όπου το κόμμα της Rousseff, υπέστη τη μεγαλύτερη εδώ και 20 χρόνια εκλογική ήττα του, την υποχώρηση των αριστερών σχηματισμών και την επέλαση της δεξιάς πτέρυγας. Παράλληλα, μικρότερα κόμματα της βραζιλιάνικης βουλής σημείωσαν άνοδο, σηματοδοτώντας μια τάση πολιτικής αλλαγής στη βραζιλιάνικη κοινωνία.
Το Partido dos Trabalhadores (PT) της Dilma Rousseff δύσκολα θ'' αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο στις δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζει ο βραζιλιάνος πρόεδρος ούτε θα καταφέρει να επηρεάσει σημαντικά την κοινή γνώμη, καθώς έχει χάσει το κοινωνικό του έρεισμα. Το 2018 η Βραζιλία έχει εκλογές και οι συσχετισμοί θα ''χουν αλλάξει και νέες συνεργασίες θα ''χουν δημιουργηθεί, ωστόσο μέχρι τότε είναι βέβαιο πως η πολιτική αστάθεια θα συνεχιστεί.
