Του Παναγιώτη Στάθη
Το σχήμα ήταν οξύμωρο. Βαρυποινίτες «επιβραβεύονταν» με μεταγωγή σε αγροτικές φυλακές. Σε συνθήκες δηλαδή πιο «ανοιχτής» διαβίωσης, με προφανώς καλύτερες συνθήκες. Μέχρι που ήρθε η πραγματικότητα να «καταπλακώσει» κι αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία, αφού οι αποδράσεις κρατουμένων χτύπησαν καμπανάκι.
Έτσι η κυβέρνηση ετοιμάζει, σύμφωνα με πληροφορίες, αλλαγές στη νομοθεσία σχετικά με τη δυνατότητα βαρυποινιτών κρατουμένων, ακόμα και ισοβιτών ή πολυϊσοβιτών, όπως π.χ. ο Δημήτρης Κουφοντίνας, να κρατούνται σε αγροτικές φυλακές. Η αλλαγή θα προβλέπει πως δεν θα είναι δυνατή η μεταγωγή βαρυποινιτών και κρατουμένων που έχουν καταδικαστεί για «βαριά» εγκλήματα σε αγροτικές φυλακές. Είναι πιθανό οι αλλαγές να ολοκληρωθούν άμεσα, με τροπολογίες που θα συμπεριληφθούν σε νομοσχέδιο που θα κατατεθεί τις επόμενες μέρες προς ψήφιση στη Βουλή.
Αποδράσεις
Από το 2015 έως σήμερα, 16 κρατούμενοι π.χ. των αγροτικών φυλακών Κασσάνδρας απέδρασαν και άλλοι 63 δεν επέστρεψαν από την τακτική άδεια. Ο νόμος, δυνάμει του οποίου κρατούμενοι με πολυετείς καθείρξεις μετάγονται σε αγροτικές φυλακές, ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2015 και σε νομοσχέδιο με τίτλο «Σύμφωνο συμβίωσης, άσκηση δικαιωμάτων, ποινικές και άλλες διατάξεις».
Το άρθρο 41 αφορά την ενίσχυση των αγροτικών φυλακών και προβλέπει ότι όσοι έχουν καταδικαστεί σε ποινές κάθειρξης άνω των δέκα ετών, έχουν εκτίσει το ένα πέμπτo της ποινής τους και τους έχει χορηγηθεί τουλάχιστον μία τακτική άδεια, δύνανται να μεταχθούν στα αγροτικά καταστήματα κράτησης. Το ίδιο και οι ισοβίτες που έχουν εκτίσει οκτώ έτη και τους έχει χορηγηθεί τουλάχιστον μία άδεια, τους όρους της οποίας έχουν τηρήσει.
Στην τελευταία κατηγορία εμπίπτει, μεταξύ άλλων, ο καταδικασθείς για συμμετοχή στη «17 Νοέμβρη» Δημήτρης Κουφοντίνας. Ο 61 ετών πολυϊσοβίτης μετήχθη τον Αύγουστο του 2018 στις αγροτικές φυλακές Κασσαβέτειας Βόλου, όπου παραμένει μέχρι σήμερα. Το θέμα ήρθε στη δημοσιότητα όταν μέσα σε ένα 48ωρο και συγκεκριμένα το διήμερο 15-16 Αυγούστου, ένας λογοτιμήτης αλβανικής καταγωγής απέδρασε και ένας ακόμη κρατούμενος ομοεθνής του δεν επέστρεψαν ποτέ από την άδεια που είχαν λάβει από τις φυλακές Κασσάνδρας.
Ο πρώτος εξέτιε ποινή δεκαετούς κάθειρξης και παραβίασε εξαήμερη τακτική άδεια. Είχε συλληφθεί στις αρχές του 2017 για ένοπλη ληστεία και ένα χρόνο αργότερα, τον Ιανουάριο του 2018, το δικαστήριο τον έκρινε ένοχο, επιβάλλοντάς του ποινή κάθειρξης δέκα ετών.
Ενα εικοσιτετράωρο αργότερα απέδρασε ένας ακόμη βαρυποινίτης, υπήκοος Αλβανίας, που κρατούνταν σε καθεστώς ημιελεύθερης διαβίωσης στις φυλακές Κασσάνδρας. Είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση και το 2018 μετήχθη από το σωφρονιστικό κατάστημα Λάρισας στις αγροτικές φυλακές Κασσάνδρας, χρησιμοποιώντας και αυτός το «παράθυρο» στον νόμο για το σύμφωνο συμβίωσης.
Ο παράδεισος των βαρυποινιτών
Συχνό φαινόμενο τα τελευταία χρόνια αποτελούν οι παραβιάσεις των όρων κράτησης στις αγροτικές φυλακές Κασσάνδρας, όπου σήμερα κρατούνται περίπου 250 άτομα. Την τελευταία πενταετία έχουν καταφέρει να αποδράσουν 17 άτομα και 68 κρατούμενοι δεν έχουν επιστρέψει από άδεια, παραβιάζοντας τους όρους κράτησης.
Πιο αναλυτικά, το 2014 καταγράφηκαν μία απόδραση και πέντε παραβιάσεις, το 2015 καταγράφηκαν δύο αποδράσεις και επτά παραβιάσεις, το 2016 καταγράφηκαν μία απόδραση και 12 παραβιάσεις, το 2017 καταγράφηκαν επτά αποδράσεις και 22 παραβιάσεις, το 2018 καταγράφηκαν τρεις αποδράσεις και 12 παραβιάσεις και το 2019 μέχρι σήμερα καταγράφηκαν τρεις αποδράσεις και 10 παραβιάσεις.
Το ίδιο χρονικό διάστημα στις αγροτικές φυλακές της Αγιάς Χανίων δεν έχει αποδράσει κανένας κατάδικος και μόλις 13 έχουν παραβιάσει τους όρους κράτησής τους. Υπό το ειδικό αυτό καθεστώς διαμένουν κατάδικοι σε μη φυλασσόμενα οικήματα στην περιοχή των φυλακών, οι οποίοι δίνουν το «παρών» σε προσκλητήριο κρατουμένων κάθε απόγευμα και τον λόγο της τιμής τους πως δεν θα αποδράσουν.
Τι προβλέπει ο νόμος
Το πνεύμα του θεσμού της ημιελεύθερης διαβίωσης συνίσταται στην ανάπτυξη της κοινωνικής ευθύνης και σταδιακή επάνοδο των κρατουμένων σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας μέσα από τις εξόδους από τα καταστήματα κράτησης για επαγγελματικούς, οικογενειακούς και κοινωνικούς λόγους ή για την παροχή κοινωνικής προσφοράς.
Σύμφωνα με το άρθρο 58 του Σωφρονιστικού Κώδικα, η άδεια για ημιελεύθερη διαβίωση χορηγείται σε καταδίκους οι οποίοι:
α) επιθυμούν να προσφέρουν κοινωφελή εργασία ή να συνεχίσουν την προηγούμενη επαγγελματική απασχόλησή τους ή για τους οποίους έχει εξευρεθεί εργασία έξω από το κατάστημα κράτησης, ή
β) έχουν σοβαρές οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις για τη φροντίδα ανήλικων τέκνων ή υπερηλίκων γονέων ή ατόμων με αναπηρία 67% και άνω.
* Αναδημοσίευση από τον «Φιλελεύθερο» της 26.8.2019.
