Τις τελευταίες 20 ημέρες τις πέρασα στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ όπου, ανάμεσα στα άλλα, παρακολούθησα δια ζώσης τις παρουσιάσεις πέντε προσεκτικά επιλεγμένων πανεπιστημίων προς υποψήφιους φοιτητές και τους γονείς τους. Δεν θα γράψω τα αυτονόητα σχόλια που προκύπτουν από τη σύγκριση με τα ελληνικά τεκταινόμενα, θα θέσω απλώς έναν προβληματισμό χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της Βοστώνης.
Η πόλη της Βοστώνης, με αστικό πληθυσμό 700 χιλιάδες ανθρώπους & 4,5 εκατομμύρια συνολικά ως ευρύτερη περιφέρεια, είναι έδρα για πάνω από 70 ιδιωτικά πανεπιστήμια στα οποία φοιτούν 350 χιλιάδες φοιτητές απ’ όλο τον κόσμο (ανάμεσα σε αυτά το Harvard, το ΜΙΤ, το Tufts, κλπ).
Να δούμε λίγο τι σημαίνει αυτό σε νούμερα για την Βοστώνη; Την περσινή χρονιά, τα μέσα ετήσια δίδακτρα για κάθε φοιτητή (με τη διαμονή και όλα τα παρελκόμενα) ήταν περίπου 80 χιλιάδες δολάρια. Σύμφωνα με την προσωπική μου εκτίμηση δε, το τελικό ετήσιο ποσό που πλήρωσε ο κάθε φοιτητής και η οικογένεια του (αφαιρώντας υποτροφίες κλπ) πρέπει να ήταν γύρω στα 40 χιλιάδες δολάρια. Άρα, αν πολλαπλασιάσουμε το νούμερο αυτό με τους 350 χιλιάδες φοιτητές, προκύπτει ένα ετήσιο έσοδο 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ευγενική προσφορά του παγκόσμιου φοιτητικού κινήματος στο ΑΕΠ της Βοστώνης.
Και χωρίς φυσικά να συμπεριλαμβάνονται στο παραπάνω νούμερο τα κάθε λογής έξοδα των παιδιών για βόλτες και διασκέδαση, τα πήγαινε-έλα με αεροπλάνα και τρένα και οι επισκέψεις των συγγενών. Το πιθανότερο είναι πως το ποσό που συνεισφέρει πρωτογενώς η ανώτερη εκπαίδευση κάθε χρόνο στην οικονομία της Βοστώνης ανέρχεται κάπου μεταξύ 20-25 δισεκατομμύρια δολάρια. Και μιλάμε για μια πόλη στην οποία κατοικούν αρκετά λιγότεροι άνθρωποι σε σχέση με την Αθήνα.
Και εδώ ακριβώς θέλω να θέσω τον αυτονόητο προβληματισμό: Γιατί να συρρέουν στα κορυφαία πανεπιστήμια της Βοστώνης φοιτητές από όλο τον κόσμο που θέλουν να σπουδάσουν αστροφυσική, μαθηματικά, φιλοσοφία, νομική, ιατρική και να μην έρχονται στην χώρα μας;
Γιατί κάποιος να θέλει να σπουδάσει π.χ. πολιτικές επιστήμες σε μια πόλη με ιστορία 300 ετών και όχι σε μια πόλη με ιστορία 3 χιλιάδων ετών, στη χώρα μάλιστα που (όπως μας αρέσει να λέμε!) γεννήθηκε η δημοκρατία; Γιατί να μην σπουδάζουν τα παιδιά από την Κίνα φιλοσοφία στην πόλη του Πλάτωνα, μαθηματικά στη χώρα του Πυθαγόρα, ιατρική στη χώρα του Ιπποκράτη & πολιτικές επιστήμες στα βήματα του Περικλή;
(Όποιος έχει δει τους ξένους δρομείς να κλαίνε στο Μαραθώνα από συγκίνηση την ώρα του όρκου πριν την εκκίνηση της κλασικής διαδρομής, καταλαβαίνει τι μπορεί να σημαίνει για τον κάθε Ασιάτη ή Αμερικανό το brand name «Ελλάδα», εφόσον επικοινωνηθεί σωστά).
Φυσικά το ερώτημα είναι ρητορικό και την απάντηση την γνωρίζουμε όλοι, παρόλο που επιλέγουμε να μην την συζητάμε ανοιχτά. Ποια είναι η απάντηση; Μα, ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε κορυφαία ιδιωτικά πανεπιστήμια, διότι διαφωνεί «κάθετα» η αριστερά και οι λοιπές προοδευτικές δυνάμεις.
Αλήθεια, υπάρχει κάποιος άλλος τεκμηριωμένος λόγος που μας εμποδίζει να ιδρύσουμε και στην Ελλάδα πανεπιστήμια σαν αυτά της Βοστώνης; Πανεπιστήμια που συν τω χρόνω θα εξελιχθούν σε χώρους παγκόσμιας αριστείας, δημιουργίας και έμπνευσης και παράλληλα θα συνεισφέρουν ετησίως στο ελληνικό ΑΕΠ κάποια δισεκατομμύρια ευρώ;
Αν υπάρχει και άλλος λόγος, πολύ θα ήθελα να τον ακούσω.
Αν δεν υπάρχει όμως, να πω για μια ακόμη φορά πως έθνος που δεν επιδιώκει να αποκτήσει κορυφαία εκπαίδευση, σοβαρό μέλλον δεν μπορεί να έχει.
*Ο Γιάννης Γιαννούδης είναι συνιδρυτής & διευθυντής του σχολείου για πολύ μικρά παιδιά Dorothy Snot preschool & kindergarten
