Για πάνω από μισό αιώνα, τα Θερμικά Ηλιακά Συστήματα (ΘΗΣ) αποτελούν τη μοναδική τεχνολογία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) που παράγεται στην Ελλάδα με τον ηλιακό θερμοσίφωνα να είναι η πιο διαδεδομένη εφαρμογή.
Πια όμως, η ηλιοθερμία έχει πολύ περισσότερες εφαρμογές από τον απλό ηλιακό θερμοσίφωνα, όπως ηλιακή θέρμανση, τηλεθέρμανση , εφαρμογές στην βιομηχανία και την αγροτική παραγωγή.
Υπάρχει όμως και η ηλιακή ψύξη ή διαφορετικά ηλιακός κλιματισμός, μια εφαρμογή που δύσκολα μπορεί να περάσει από το μυαλό του μη ειδικού. Βασίζεται στους νόμους της φυσικής και στο φαινόμενο ότι η εξάτμιση ενός υγρού προκαλεί πτώση της θερμοκρασίας. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό, αν ρίξει κανείς λίγο οινόπνευμα στο χέρι του και αισθανθεί τον δροσισμό που προκαλεί η εξάτμιση του.
Στην περίπτωση της ηλιακής ψύξης η θερμική ενέργεια που παράγεται από τον ήλιο αναλαμβάνει τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για να πραγματοποιηθεί η εξάτμιση.
Στην Ελλάδα λειτουργεί ήδη από το 1999 ένα σχεδιασμένο και κατασκευασμένο από ελληνική εταιρία σύστημα ηλιακής ψύξης στις εγκαταστάσεις της εταιρίας καλλυντικών ΣΑΡΑΝΤΗΣ στα Οινόφυτα Βοιωτίας, το οποίο έκανε απόσβεση της επένδυσης σε λιγότερο από 5 έτη.
Η ηλιακή ψύξη αποτελεί έναν από τους πλέον βιώσιμους τρόπους για την κάλυψη θερμικών αναγκών (θέρμανσης / ψύξης) με ένα ευρύ πεδίο εφαρμογής (όπως ξενοδοχειακές μονάδες, νοσοκομεία, αποθήκευση αγροτικών προϊόντων και φαρμάκων, κτίρια γραφείων, κτλ.) υποκαθιστώντας την ηλεκτρική ενέργεια που συνήθως χρησιμοποιείται σε αυτές τις εφαρμογές.
Κατά αυτόν τον τρόπο μειώνονται οι ανάγκες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και απελευθερώνονται τα δίκτυα διανομής ηλεκτρισμού, ενισχύοντας τη διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, διευκολύνοντας τη διείσδυση του ηλεκτρισμού σε νέους τομείς, όπως αυτόν της ηλεκτροκίνησης και ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας που είναι κρίσιμης σημασίας όπως αποδεικνύει η παρούσα συγκυρία.
Δυστυχώς όλα τα προηγούμενα έτη, στον εθνικό σχεδιασμό για την πράσινη μετάβαση δεν περιλαμβανόταν καμία πρόβλεψη για την αξιοποίηση της ηλιακής ψύξης όπως και καμίας άλλης ηλιοθερμικής τεχνολογίας, πλην του ηλιακού θερμοσίφωνα. Ακόμα και αν το σχέδιο μετάβασης στην μεταλιγνιτική εποχή υλοποιηθεί επιτυχώς θα έχουμε χάσει ως χώρα την ευκαιρία να δημιουργήσουμε προστιθέμενη αξία για την εθνική οικονομία, δηλαδή το πραγματικό ζητούμενο της πράσινης ανάπτυξης.
Ως χώρα θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε τους πρωτοφανείς διαθέσιμους πόρους και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζοντας πολιτικές και προγράμματα ενίσχυσης με βάση τα κριτήρια βιωσιμότητας ESG και- γιατί όχι;- υπό το πρίσμα ενός οικονομικού πατριωτισμού.
Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του σχεδίου RePowerEU και της στρατηγικής για την ηλιακή ενέργεια έχει θέσει ως στόχο τον υπερτριπλασιασμό της εγκατεστημένης ηλιακής θερμικής ισχύος μέχρι το 2030.
Η Ελλάδα διαθέτοντας μια από τις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανίες παραγωγής θερμικών ηλιακών μπορεί να πρωτοστατήσει στην επίτευξη αυτού του στόχου και με την κατάλληλη υποστήριξη της Πολιτείας να κάνει το επόμενο βήμα και να καταστεί ο κυρίαρχος πάροχος ολοκληρωμένων λύσεων ηλιοθερμίας με αιχμή τον ηλιακό κλιματισμό (σχεδιασμός, παραγωγή, εγκατάσταση και διαχείριση) στην λεκάνη της Μεσογείου συμβάλλοντας στην δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την εθνική οικονομία.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, για κάθε ένα ευρώ που επενδύεται σε τεχνολογίες ηλιοθερμίας στην Ελλάδα παράγεται σχεδόν άλλο ένα ευρώ υπεραξίας για την εθνική οικονομία.
Αν μέχρι σήμερα, μόνο οι εγκατεστημένοι ηλιακοί θερμοσίφωνες προσφέρουν ετήσια εξοικονόμηση 500.000.000 € στα ελληνικά νοικοκυριά και εξοικονομούν ετησίως περισσότερους από 3.2 εκ. τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η περεταίρω αξιοποίηση των θερμικών ηλιακών συστημάτων, όπως σε εφαρμογές ηλιακής ψύξης, αναμένεται να έχει πολλαπλάσια οφέλη για την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία.
* Χρήστος Κώνστας, Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός, Ενεργειακός Σύμβουλος, Εκτελεστικός Γραμματέας Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας (ΕΒΗΕ)
