Photo by Reuters/Enrique de la Osa
“Τα έθνη δεν έχουν αιώνιους φίλους ή εχθρούς, έχουν μόνο αιώνια συμφέροντα”, έλεγε ο βρετανός πολιτικός Palmerston πριν από μερικούς αιώνες. Εδώ και 50 χρόνια οι διπλωματικές σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με την Κούβα ήταν ανύπαρκτες, μετά την επιβολή ενός από τα πιο εξοντωτικά εμπάργκο της σύγχρονης ιστορίας. Μάλιστα, πριν από τρία χρόνια ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας είχε αναφέρει σε συνέλευση του ΟΗΕ πως “το οικονομικό κόστος μετά από μισό αιώνα αποκλεισμού αγγίζει τα 1,126 τρισ. δολάρια”.
Πέντε δεκαετίες αργότερα, οι πρώτες κινήσεις προσέγγισης του Προέδρου των ΗΠΑ, Barack Obama, έγιναν το 2009 με μια άρση των περιορισμών για τα ταξίδια και την παροχή υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας και δορυφορικών καλύψεων στην Κούβα (για τους αμερικάνους υπήκοους).
Στις 17 Δεκεμβρίου του 2014, ο Barack Obama και ο Raul Castro ανακοίνωσαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κούβα επιδιώκουν για πρώτη φορά σε περισσότερο από πενήντα χρόνια την πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων.
Η επίσκεψη του B. Obama στην Αβάνα τον Μάρτιο του 2016 ήταν η πρώτη επίσκεψη αμερικάνου προέδρου στο νησί μετά τον Calvin Coolidge το 1928. Ακριβώς γι'' αυτό όλα τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν πάνω στους δύο ηγέτες, με τον κουβανικό λαό ν'' αγωνιά για το μέλλον της συμφωνίας. Ο Obama είχε δηλώσει πως “ακόμα και αν αρθεί το εμπάργκο την επόμενη μέρα, οι Κουβανοί δεν θα αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους, χωρίς την απαιτούμενη αλλαγή εδώ στην Κούβα”.
Από τον Ιανουάριο του 2015, οι Ηνωμένες Πολιτείες έθεσαν νέους κανονισμούς για τα ταξίδια και το εμπόριο που επιτρέπουν στους ταξιδιώτες από τις ΗΠΑ που θέλουν να μεταβούν στην Κούβα για συγκεκριμένο λόγο, να μπορούν να ταξιδέψουν χωρίς να χρειάζονται άδεια από την κυβέρνηση. Επίσης, τους έδωσε τη δυνατότητα των χρηματικών συναλλαγών.
Τον Αύγουστο του 2016 οι αεροπορικές εταιρείες καθιέρωσαν γραμμές που συνδέουν τις ΗΠΑμε την Κούβα για πρώτη φορά εδώ και πάνω από από πενήντα χρόνια. Μεταξύ άλλων, οι νέοι κανόνες απέσυραν διατάξεις του εμπάργκο και επέτρεψαν:
- Οι ταξιδιώτες να χρησιμοποιούν αμερικάνικες πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες
- Οι αμερικάνικες ασφαλιστικές εταιρείες να καλύπτουν τους πελάτες τους που ζουν ή επισκέπτονται την Κούβα
- Οι τράπεζες να διευκολύνουν τις εξουσιοδοτημένες συναλλαγές
- Οι αμερικάνικες εταιρείες να επενδύσουν σε μικρές επιχειρήσεις στην Κούβα
- Την αποστολή οικοδομικών υλικών σε ιδιωτικές εταιρείες της Κούβας
Με τη σειρά της η Κούβα προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις μεταξύ των οποίων σημαντικές αποκρατικοποιήσεις, ενώ διευκόλυνε τα ταξίδια στο εξωτερικό για τους Κουβανούς. Ειδικότερα, ο Raul Castro προχώρησε στην αποκέντρωση του γεωργικού τομέα, στη χαλάρωση των περιορισμών για τις μικρές επιχειρήσεις, στην απελευθέρωση της αγοράς ακινήτων και στην επέκταση της πρόσβασης σε καταναλωτικά αγαθά.
Παρά το εμπάργκο, οι ΗΠΑ έχουν γίνει ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κούβας από το 2007, καθώς ο Πρόεδρος George W. Bush αποφάσισε το 2003 να επιτρέψει την εξαγωγή γεωργικών πρϊόντων στο νησί.
Σύμφωνα με το Council of Foreign Relations, η συνάντηση Castro – Obama ήταν κομβικής σημασίας και αυτό αποτυπώθηκε στη δήλωση του κουβανού ηγέτη πως ο αμερικάνος Πρόεδρος ήταν “ειλικρινής”. Κάποιοι αναλυτές μάλιστα, υποστηρίζουν πως οι ΗΠΑ θα εμβαθύνουν ακόμη περισσότερο τις διπλωματικές σχέσεις τους με την Κούβα και θα προχωρήσουν σε πλήρη άρση του εμπάργκο.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως πρόκειται για δύσκολο εγχείρημα που θα βρει μπροστά του το αμερικάνικο Κονγκρέσο, ειδικά μετά την εκλογή του D. Trump. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ απείλησε προεκλογικά να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία που υπέγραψε ο B. Obama, αν δεν εκπληρωθούν τα αμερικάνικά αιτήματα. Παρά τις δηλώσεις Trump, ο επειχειρηματικός κόσμος παραμένει σχετικά ήσυχος, καθώς εκτιμά πως ανάμεσα στο εθνικό στοιχείο που διακατέχει τον D. Trump και στο επιχειρηματικό πνεύμα που τον έχει κάνει αυτό που είναι, κατά πάσα πιθανότητα θα επικρατήσει το δεύτερο.
