Η επέλαση της κακοκαιρίας «Ελπίς» άφησε εμφανή σημάδια πίσω της, με τα μεγάλα προβλήματα που προκάλεσε στις μετακινήσεις, καθώς μπλόκαραν για πάρα πολλές ώρες βασικές οδικές αρτηρίες της Αττικής, εγκλωβίζοντας χιλιάδες οχήματα με οδηγούς κι επιβάτες μέσα στα χιόνια, αλλά και με τις διακοπές ηλεκτροδότησης, που καταγράφηκαν σε πολλές περιοχές του λεκανοπεδίου. Πέρα από αυτά τα σημάδια, η «Ελπίς», η «Μήδεια» και κάθε χιονιάς έχουν παράπλευρες απώλειες στην υγεία, προκαλώντας επιβάρυνση της καρδιακής λειτουργίας από το κρύο και το στρες των ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά και σοβαρά κατάγματα και κακώσεις από πτώσεις, κατά τη διάρκεια των ημερών του παγετού.
Η πληθυσμιακή ομάδα που κινδυνεύει περισσότερο είναι οι ευπαθείς πολίτες, που είναι και περισσότερο ευάλωτοι μπροστά στην πανδημία του κορονοϊού. Οι ηλικιωμένοι, οι καρδιοπαθείς και οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, άτομα με άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, χρόνια βρογχίτιδα, καρκίνο του πνεύμονα, οι συστηματικοί καπνιστές και όσοι νόσησαν βαριά με τη λοίμωξη covid ή ταλαιπωρούνται από την long covid νόσο ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου καθώς η καρδιά, το καρδιαγγειακό σύστημα και οι πνεύμονες αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία.
Μια βλάβη, μια χρόνια κατάσταση, μια επιβάρυνση του ενός οργάνου οδηγεί στην επιβάρυνση του άλλου και η απότομη έκθεση στο κρύο στρεσάρει την καρδιά και δυσχεραίνει το έργο της. Οι άνθρωποι που πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα, δεν πρέπει να κουράζονται ειδικά σε αυτές τις θερμοκρασίες και κυρίως να μην υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους, όπως επισημαίνει ο καρδιολόγος Δημήτρης Ρίχτερ, Διευθυντής της Β’ Καρδιολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής.
Η απότομη έκθεση στο κρύο, μαζί με παραπάνω σωματική δραστηριότητα έξω σε ακραίες καιρικές συνθήκες συνθέτουν ένα επικίνδυνο μίγμα για τη λειτουργία της καρδιάς, και επίσης είναι πολύ σημαντικό αυτές τις δύσκολες ημέρες οι ευπαθείς και οι ηλικιωμένοι να μη μένουν μόνοι τους. Στην πατρίδα μας έχουμε περίπου 500.000 μοναχικούς ηλικιωμένους, που δεν πρέπει να μένουν στο περιθώριο της ζωής και κυρίως δεν πρέπει να χάνουν την επαφή με τον γιατρό τους.
Όσο κρατούν οι δύσκολες συνθήκες φροντίζουμε να διατηρούμε στενή επαφή (έστω και μέσω της τεχνολογίας) με τους ηλικιωμένους συγγενείς μας, ενώ προγράμματα όπως το e-φροντίδα υγείας, της Οργάνωσης «Νοσηλεία», παρέχει ιατροφαρμακευτική και ψυχολογική στήριξη σε ανθρώπους με χρόνια νοσήματα που μπορούν να δέχονται ιατρικές υπηρεσίες κατ’ οίκον.
Εκτός από την καρδιολογική επιβάρυνση από το κρύο, υπάρχει και η επιπλέον επιβάρυνση από το στρες, ειδικά όταν έχουμε ακραία καιρικά φαινόμενα, οπότε νιώθουμε πως χάνουμε οποιοδήποτε έλεγχο θα μπορούσαμε να έχουμε στη ζωή μας. Το στρες και ο φόβος δοκιμάζουν τις αντοχές της καρδιάς και μπορούν να προκαλέσουν ισχαιμικό επεισόδιο και έμφραγμα.
Επειδή τα καρδιολογικά και αναπνευστικά υπολείμματα μετά τη βαριά νόσηση με νόσο covid 19 ταλαιπωρούν πολλούς ασθενείς - ακόμα και 9 έως12 μήνες μετά την ανάρρωση, με τη μορφή της post covid ασθένειας - οι άνθρωποι που νόσησαν με τη λοίμωξη του κορονοϊού έχουν μεγαλύτερη ευπάθεια από τον αποδεδειγμένο κίνδυνο εμφράγματος, που απειλεί ανθρώπους οι οποίοι νόσησαν με γρίπη.
Μετά το καρδιολογικό σύστημα που δέχεται την ισχυρή επίδραση μιας ακραίας κακοκαιρίας, σειρά παίρνει το μυοσκελετικό σύστημα. Οι βόλτες στα χιόνια και τον παγετό, οι μετακινήσεις με βιασύνη ή απόσπαση προσοχής όταν υπάρχει ανωτέρα βία, μπορούν πάρα πολύ εύκολα να οδηγήσουν σε κατάγματα από πτώσεις. Οι πτώσεις είναι τα συχνότερα ατυχήματα κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών και αρκεί ένα στραβοπάτημα ή ένα ασταθές βήμα στον παγετό για να βρεθούμε με κάταγμα στο πόδι, το χέρι ή το ισχίο και στη χειρότερη περίπτωση με κάκωση στο κεφάλι.
Ο μεσήλικος και ηλικιωμένος πληθυσμός στη χώρα μας πάσχει και από οστεοπενία ή οστεοπόρωση, με τις έρευνες να δείχνουν ότι το 52% των γυναικών ηλικίας κοντά στα 50 έτη στην πατρίδα μας έχουν οστεοπενία και την οστεοπόρωση να παρουσιάζεται με υψηλότερη συχνότητα όσο μεγαλώνει η ηλικία. Παρ' ότι ο αστικός διαδεδομένος μύθος θέλει την οστεοπόρωση να είναι «γυναικεία» ασθένεια, ο ομότιμος καθηγητής ορθοπαιδικής Γιώργος Λυρίτης εξηγεί πως οστεοπόρωση παθαίνουν και οι άνδρες, ειδικά οι άνδρες που νοσούν από ογκολογικά νοσήματα όπως ο καρκίνος του προστάτη και λαμβάνουν ορμονοθεραπεία.
Ένα κάταγμα στο πόδι ή ένα κάταγμα στο ισχίο μπορεί να προκαλέσει μια προοδευτική φθορά της υγείας, ενώ μια και βρισκόμαστε ακόμα στον κλοιό της covid 19, που προκαλεί εκτεταμένες θρομβώσεις σε πληθώρα ιστών, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα κατάγματα έχουν και θρομβωτική επίδραση.
Τις ημέρες με παγετό που επακολουθούν της χιονόπτωσης οι ηλικιωμένοι και οι ευπαθείς, τα άτομα με καρδιολογικά και αναπνευστικά νοσήματα, τα άτομα με μυοσκελετικές παθήσεις και τα άτομα με αστάθεια ή πρόβλημα στον κινητικό συντονισμό (πχ. ασθενείς με νόσο Πάρκινσον κι άλλες νευρολογικές βλάβες) καλό είναι να αποφύγουν τις μετακινήσεις ειδικά νωρίς το πρωί και μετά το μεσημέρι που το στρωμένο χιόνι μετατρέπεται σε πίστα παγοδρομίου. Αν χρειαστεί να μετακινηθούν με τα πόδια, πρέπει να έχουν συνοδεία από νεότερο άτομο, να είναι σωστά ντυμένα (για τις καιρικές συνθήκες), όχι με υπερβολικά μακριά ρούχα ή κασκόλ που μπορεί να μπλεχτούν στις κινήσεις τους και να φορούν οπωσδήποτε τα κατάλληλα υποδήματα με αντιολισθητική σόλα.
Ο φυσικοθεραπευτής Τάσος Τερζόπουλος θυμίζει πως τα σωστά υποδήματα είναι με αντιολισθητική σόλα, με αύλακες -όχι αθλητικά που γλιστρούν πολύ στο χιόνι- και πως ο ενδεικνυόμενος τρόπος ένδυσης είναι αυτό που αποκαλούμε στην αργκό «ντύσιμο κρεμμύδι», δηλαδή όχι ένα χοντρό ρούχο, αλλά περισσότερα πιο λεπτά, σε στρώσεις, που δεν εμποδίζουν και τις κινήσεις, ενώ είναι προτιμότερο να είναι fleece και αντιανεμικής ύφανσης ώστε να μην αφήνουν το κρύο να περνάει.
