Την προστασία των πληροφοριοδοτών μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) εκτός ποινικών υποθέσεων αφορά το νομοσχέδιο του Υπουργείο Δικαιοσύνης το οποίο κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή. Μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο αφορά στους πληροφοριοδότες μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος που καταγγέλλουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας των μεταφορών και των τροφίμων, των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ άλλων.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, με το νομοσχέδιο ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία Ευρωπαϊκή οδηγία (2019/1937) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης που θίγουν τομείς, όπως ενδεικτικά, τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ασφάλεια των τροφίμων και των μεταφορών, την προστασία του περιβάλλοντος, τη δημόσια υγεία και την ιδιωτική ζωή.
Διευκρινίζεται, ότι η προστασία των whistleblowers δεν σχετίζεται με την προστασία των προστατευομένων μαρτύρων στις ποινικές υποθέσεις, όπως ήταν για παράδειγμα στην υπόθεση του σκανδάλου της Novartis.
Η Ευρωπαϊκή οδηγία 2019/1937 περιλαμβάνει «ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με τους πληροφοριοδότες- μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) και έρχεται να καλύψει ένα νομοθετικό κενό, καθώς η μόνη ανάλογη διαδικασία που υφίσταται στο εγχώριο δίκαιο αφορά αποκλειστικά στην ποινική διαδικασία και τον θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων».
Με το νομοσχέδιο, «καταστρώνεται ένα σύστημα διαύλων (εσωτερικών και εξωτερικών) για την υποβολή και τη διαχείριση των αναφορών, ενώ παρέχονται διασφαλίσεις για τα προσωπικά δεδομένα» και παράλληλα λαμβάνονται μέτρα προστασίας για τους whistleblowers και ειδικά εντός των εργασιακών χώρων.
Αναλυτικότερα, «απαγορεύονται τα κάθε μορφής αντίποινα και ενέργειες αντεκδίκησης σε βάρος τού αναφέροντος, είτε αυτά προέρχονται από τον εργοδότη είτε από τρίτα πρόσωπα. Εκτός των αντιποίνων που αφορούν τους γενικούς και ειδικούς όρους εργασίας, απαγορεύεται επιπλέον και κάθε άλλη βλαπτική ενέργεια σε βάρος τού αναφέροντος στο επαγγελματικό αλλά και στο κοινωνικό του περιβάλλον, που σχετίζεται με την αναφορά. Ενδεικτικά απαγορεύονται η παύση και η απόλυση, ο υποβιβασμός, η παράλειψη και η στέρηση προαγωγής, η αφαίρεση καθηκόντων, αλλαγή τόπου εργασίας, η μείωση μισθού, μεταβολή ωραρίου εργασίας».
Ακόμη, «τυποποιούνται ποινικά η παρεμπόδιση ή η απόπειρα παρεμπόδισης υποβολής αναφοράς, η διενέργεια αντιποίνων και η αποκάλυψη στοιχείων ταυτότητας των αναφερόντων που υπάγονται σε καθεστώς εμπιστευτικότητας».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
