Ας μην υπάρχουν ψευδαισθήσεις. Στο διάστημα προς τις εκλογές θα ζήσουμε ένα κρεσέντο λαϊκισμού. Η απάντηση πρέπει να είναι με την προώθηση πολιτικών που αφαιρούν οξυγόνο από τον λαϊκισμό, που πείθουν ότι κανείς Έλληνας δεν θα μείνει απροστάτευτος, που δεν θα επιτρέπουν σε ζαλισμένους και σε κατάσταση αδυναμίας πολίτες να αναζητήσουν λύση σε «μεσσίες», για τους οποίους δύσκολα ξεχωρίζει κανείς την πολιτική τους προέλευση.
Από τη μια οι δυνάμεις της λογικής και του ορθολογισμού και από την άλλη οι δυνάμεις του λαϊκισμού, της καταγγελιομανίας, των ανεύθυνων υποσχέσεων και του διχαστικού λόγου. Καθ' οδόν προς τις εκλογές, ο ΑλέξηςΤσίπρας θα βαδίσει ως ηγέτης ενός κόμματος που αυτοχαρακτηρίζεται ως αριστερό, αλλά ο ίδιος φλερτάρει και με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.
Ενός κόμματος που κοιτάει προς τη Δύση αλλά κλείνει το μάτι και στους φιλοπουτινικούς. Ως δύναμη που δήθεν βοήθησε την προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η πανδημία αλλά διέθετε και στελέχη που εξέφραζαν τον αντιεμβολιαστικό παραλογισμό.
Σε αυτά, πρέπει να προστεθεί και ολίγον από ρητορική Τραμπ και Λεπέν για τις ελίτ που μας κυβερνούν και δεν «πονάνε τον λαό» μαζί με μια γενικόλογη καταγγελία του συστήματος, των ΜΜΕ και ασφαλώς του νεοφιλελευθερισμού που είναι υπεύθυνος δια πάσα νόσον.
Είναι το παζλ ενός κόμματος που αδυνατεί να κάνει την υπέρβαση και θα «γκαζώσει» λαϊκίστικα, ανορθολογικά και παράλογα. Άλλωστε ο ίδιος ο αρχηγός του δείχνει να ελπίζει πως δεν μπορεί, κάποια καταστροφή θα γίνει, και πρέπει να είναι έτοιμος ώστε να μην είναι μέχρι του χρόνου ο μακράν μακροβιότερος αρχηγός κόμματος που θα έχει σημειώσει πέντε αλλεπάλληλες εκλογικές ήττες μέσα σε τέσσερα χρόνια και πιθανά έξι ήττες σε πέντε χρόνια.
Αυτό ακριβώς το έργο παρακολουθούμε στη μετά-συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ εποχή. Στην αρχή ήταν η φοβερή αποκάλυψη της ερευνητικής δημοσιογραφίας της ΕΦ.ΣΥΝ με την ευγενική στήριξη της «ΑΥΓΗΣ» ότι ο Κ. Μητσοτάκης θα μας έφερνε στα καλά καθούμενα τον τέως και θα μας γύριζε στη Βασιλεία!
Θα μπορούσε να είναι μια απλή πρωτοβουλία εφημερίδας και δημοσιογράφων που δεν διστάζουν να γράψουν οτιδήποτε ακόμα και στα όρια της ψυχογενούς φαντασιοπληξίας. Ωστόσο, όταν αυτό το στηρίζει το κομματικό δημοσιογραφικό όργανο και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε η αστειότητα δεν μπορεί να περνάει απαρατήρητη.
Ήταν δε τόσο απροκάλυπτη, ώστε έφτασαν να πουν ότι αυτές τις δύσκολες ώρες για τον λαό δεν πρέπει και καλά να διατεθούν πόροι για την ανακαίνιση των ανακτόρων και τη συνολική ανάπλαση του χώρου στο Τατόι.
Μ΄ αυτό το σκεπτικό, όσο θα κρατάει η κρίση δεν θα πρέπει να υλοποιείται κανένα έργο σε καμία περιοχή της Ελλάδας όσο θα διαρκεί η κρίση, ακόμα και αν υπάρχουν δεσμευμένοι πόροι από κοινοτικά και άλλα προγράμματα. Πρώτο δείγμα της αντιπολιτευτικής τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ μετά το Συνέδριο, πρώτο αυτογκόλ. Πάλι καλά που δεν είδαμε και καμία διαδήλωση κατά της Βασιλείας.
Είχε προηγηθεί και όλος αυτός ο διάχυτος και αποκαλυπτικός σκεπτικισμός για την εκλογή Μακρόν στη Γαλλία, ο οποίος καλύφτηκε από την αυτονόητη μινιμαλιστική θέση «να μην εκλεγεί η Λεπέν», θέση που είχε εκφράσει και ο Μελανσόν. Ως γνωστό αυτή θέση οδήγησε περίπου το 20% των ψηφοφόρων του να ψηφίσουν με αριστερή υπερηφάνεια τη Λεπέν και κοντά στο 40% να απέχει.
Ήταν φανερό ότι ακροδεξιά και ακροαριστερά ακροατήρια είχαν αρκετές γέφυρες και κοινά σημεία το μίσος τον λαϊκισμό στην «αλαζονεία», «τις ελίτ» και βεβαίως τον νεοφιλελευθερισμό σε μια χώρα που οι κρατικές δαπάνες φτάνουν το 60%, ώστε να εμποδίζεται μια καθαρή θέση υπέρ του Μελανσόν.
Υπήρχε βέβαια και η επίθεση του Ε. Τσακαλώτου κατά του Ν. Ανδρουλάκη, αλλά σε αυτό το περιστατικό το περίεργο δεν ήταν τόσο η επίθεση, όσο η «ενοχική απάντηση» του ΚΙΝΑΛ («Τον Μακρόν τον συγχαρήκαμε για τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες του. Μόνο;). Ευτυχώς, που με την παρέμβασή της η Άννα Διαμαντοπούλου εξέφρασε ζωντανές πολιτικές δυνάμεις που αυτοπροσδιορίζονται ως Κεντρώοι και Κεντροαριστεροί, ως μεταρρυθμιστικές και αντιλαϊκιστές.
Η πολιτική ζάλη και το άγχος οδηγούν από το ένα λάθος σε άλλο. Σε μια προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να φανεί φιλολαϊκός και να παίξει επικοινωνιακά ως η μόνη ευαίσθητη πολιτική δύναμη της χώρας, κατήγγειλε τις αποφάσεις για τη διακοπή ρεύματος σε κάποια νοικοκυριά. Δεν φρόντισε βέβαια να ελέγξει αν όλοι αυτοί αδυνατούσαν πραγματικά να πληρώσουν.
Απλά πέταξε μια «κροτίδα», που του έσκασε στα χέρια. Γιατί όταν ως Κυβέρνηση είσαι ο πρωταθλητής των διακοπών ρεύματος την τελευταία δεκαετία και μάλιστα με τα δύο πρώτα ρεκόρ (2017, 2018) μάλλον είναι δύσκολο να πείσεις για την ευαισθησία σου. Οφείλεις εν ολίγοις να είσαι πιο προσεκτικός, γιατί πολλοί πολίτες μπορεί να είναι απελπισμένοι από το ύψος των τιμολογίων ενέργειας, αλλά δεν πείθονται εύκολα τουλάχιστον από δυνάμεις που κυβέρνησαν και πρώτευσαν τουλάχιστον σε διακοπές και φόρους.
Ακολούθησε η γνωστή παραίνεση Α. Τσίπρα για την αναζήτηση δικαστικής δικαίωσης για την μη πληρωμή της ρήτρας αναπροσαρμογής. Μοιάζει σαν να μην πέρασε μια μέρα από το 2011 οπότε και ο νεαρός τότε Α. Τσίπρας καλούσε σε ανυπακοή στον Ισθμό της Κορίνθου και για μη πληρωμή διοδίων. Ίδιες σκηνές έγιναν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, με «ηρωικούς αγωνιστές» να σηκώνουν τις μπάρες και να περνάνε χωρίς να πληρώνουν πιστεύοντας τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ.
Η κατάληξη αυτού του τιμημένου Κινήματος; Πληρωμή των λογαριασμών και των προστίμων που επιβλήθηκαν, σε κάποιες περιπτώσεις οι καταδικαστικές δικαστικές αποφάσεις και η κριτική στον Α.Τσίπρα που ως Πρωθυπουργός δεν έκανε τίποτα για να προστατεύσει όσους τον πίστεψαν.
Άλλωστε είχε πετύχει. Το κύμα λαϊκισμού τον είχε φέρει στην εξουσία και δεν ήταν και τίποτα να πληρώσουν κάποιοι εύπιστοι. Οι αγώνες έχουν και θύματα. Η κίνηση λοιπόν αυτή για την μη πληρωμή της ρήτρας αναπροσαρμογής μοιάζει σαν κακόγουστη αντιγραφή της σεισάχθειας, του Κινήματος «ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ», των αγωνιστών του «δεν πληρώνω ΕΝΦΙΑ» που τον πλήρωναν και των μαχητών στις μπάρες, ακόμα και με ολίγον από το «μην πληρώνετε καμία δημόσια οφειλή» του Α. Σώρα.
Πρόκειται για μια πολιτικά ανήθικη στάση και παραίνεση που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την αγωνία του μέσου νοικοκυριού παριστάνοντας ότι δεν γνωρίζει πως αν κάποιοι τον πιστέψουν και πάλι, θα πληρώσουν πολύ πιο ακριβά όσα δεν πλήρωσαν όταν θα τελειώνουν οι δικαστικές εκκρεμότητες.
Διότι στο μεσοδιάστημα θα τους έχει διακοπεί το ρεύμα μιας και αθετούσαν τις υποχρεώσεις τους. Ξεχνώντας ότι επί πέντε χρόνια ως Κυβέρνηση γνώριζε την ύπαρξη της ρήτρας αναπροσαρμογής πολύ καλά και απ΄ότι φαίνεται δεν την θεωρούσε παράνομη αφού δεν την κατάργησε.
Το ίδιο όμως δεν κάνει και με τη Χρηματιστηριακή Αγορά Ενέργειας για την οποία καταγγέλλει τον σημερινό πρωθυπουργό ότι διευκολύνει την αισχροκέρδεια, όταν υπερηφάνως η δική του Κυβέρνηση ψήφιζε και εγκαινίαζε τη λειτουργία της; Το ίδιο δεν συμβαίνει όταν προβάλλει την Ελλάδα ως τη χώρα με τις υψηλότερες τιμές ενέργειας στην Ευρώπη, ενώ οι χώρες της Ιβηρικής που επικαλείται (όχι μόνο αυτός), έχουν ψηλότερες τιμές λιανικής από την Ελλάδα;
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να παίξει τυχοδιωκτικά με τον πόνο των πολιτών και μας θυμίζει μετά και την πρόσφατη εμπειρία στη Γαλλία, ότι ο λαϊκισμός ήρθε για να μείνει τροφοδοτούμενος από τις συνεχείς κρίσεις και τα κοινωνικά ρήγματα που μπορεί να δημιουργήσουν. Εμφανίζει ως «τοπικά», μεγάλα προβλήματα που έχουν διεθνή διάσταση και προέλευση και απαιτούν ευρωπαϊκές παρεμβάσεις και γενναίες επιλογές από την Ε.Ε. Όταν μιλάει για «ακρίβεια Μητσοτάκη» σε μια περίοδο που όλος ο πλανήτης συγκλονίζεται από την ενεργειακή και οικονομική κρίση δεν κάνει απλά μια φτηνή πολιτική, κάνει ζημιά στη λογική.
Ο διπολισμός στην πολιτική ζωή του τόπου είναι πιο ορατός από ποτέ. Σε αυτή τη νέα διαχωριστική γραμμή που υπερβαίνει πια τη διαχωριστική κλασική γραμμή Αριστερά - Δεξιά, ο καθένας οφείλει να πάρει θέση. Η ευθύνη θα είναι μία απέναντι στη χώρα: Να μην επιστρέψουμε πίσω σε μια προβληματική δεκαετία που αλίμονο να ξαναζήσουμε.
*Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι Πολιτικός Αναλυτής και Υπεύθυνος Ερευνών της Opinion Poll
