Και θάλασσα θα (ξανα)αποκτήσει η αρχαία Έφεσος! Παρά τις απολύτως δικαιολογημένες διαμαρτυρίες, ξεκίνησε το έργο διάνοιξης καναλιού από τις ακτές του Αιγαίου στην πόλη, η οποία κάποτε ήταν παραθαλάσσια, όμως δεν είναι πλέον. Ο ποταμός Μαίανδρος και οι παραπόταμοί του γέμισαν τη θάλασσα φερτά υλικά, με αποτέλεσμα η στεριά να επεκταθεί.
Εδώ και τέσσερα χρόνια έχει ανακοινωθεί το έργο, το οποίο θα έχει πολύ σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σύντομα θα υπάρξουν και αρχαιολογικές, καθώς τα μνημεία εδώ και αιώνες δεν βρίσκονται πλέον δίπλα σε θάλασσα, ενώ με το κανάλι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν πάλι υγρασία και άλατα.
Ήδη ξεκίνησε η διαμόρφωση του λιμανιού, στην ακτή Pamucak. Η είσοδος του καναλιού θα έχει πλάτος 600μ. με χώρο για γιοτ, γέφυρα πεζών και κυματοθραύστη. Η μαρίνα θα έχει πλάτος 100 και μήκος 250 μέτρων, ενώ το βάθος θα είναι μέχρι 21 μ. Οι επιπτώσεις στο χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον ήδη γίνονται αντιληπτές. Θα τις κατανοήσουμε καλύτερα όμως, εάν συνυπολογίσουμε πως το πλάτος του καναλιού θα είναι 30 μέτρα και το μήκος πάνω από έξι χιλιόμετρα. Εκτός από την αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής, θα υπάρξουν επιπτώσεις στις καλλιέργειες, στη ζωή των κατοίκων, αλλά, όπως είπαμε, και στις ίδιες τις αρχαιότητες. Επιπτώσεις προφανώς θα υπάρξουν και στην πόλη του Κουσάντασι όπου δένουν σήμερα τα κρουαζιερόπλοια για την Έφεσο.
Η Έφεσος ήταν αρχαία ελληνική πόλη, μία από τις δώδεκα πόλεις της Ιωνίας κατά την κλασική ελληνική περίοδο. Είχε συμπεριληφθεί στον Προσωρινό Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1994 και καταχωρήθηκε ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 2015. Απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη αίγλη από εκείνη που είχε όταν ανεγέρθηκε ο ναός της Εφεσίας Αρτέμιδος, ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Κατά τον 4ο αι π.Χ. το λιμάνι γέμισε από την ιλύ και τα φερτά υλικά του Μαιάνδρου και το εμπόριο μειώθηκε. Ο αυτοκράτορας Αδριανός έδωσε πολλές φορές εντολή να γίνουν καθαρισμοί, αλλά κάποιους αιώνες μετά, η κατάσταση δεν ήταν πλέον αντιμετωπίσιμη και η Εφεσος απομακρύνθηκε από τη θάλασσα. Τότε, αυτή η κύρια πύλη μεταξύ Ανατολής και Δύσης έπαψε να παίζει πλέον αυτό το ρόλο.
Τα ερείπιά της απλώνονται σε έκταση 8 χιλιομέτρων και τα επισκέπτονται περί τους 1.500.000 ανθρώπους ετησίως. Οι ντόπιοι περιμένουν διπλασιασμό ή και τριπλασιασμό των επισκεπτών με το νέο έργο. Η πρώτη σύμβαση είχε προϋπολογισμό 35 εκατ. τουρκικές λίρες, αλλά τέσσερα χρόνια μετά ουδείς γνωρίζει το ακριβές ποσό.
Η αντιπολίτευση αντιτίθεται στο έργο, όπως και η Αυστριακή Αρχαιολογική Σχολή που ανέσκαπτε εκεί εδώ και 120 χρόνια. Οι Αυστριακοί αρχαιολόγοι έχουν επισημάνει πως στην περιοχή δημιουργίας του καναλιού υπάρχουν πολλά αρχαία ναυάγια και ότι η ρύπανση από τα καύσιμα και τα απόβλητα θα είναι μεγάλη.
Σε απάντηση, απομακρύνθηκαν από την αρχαία πόλη πριν τελειώσουν την ανασκαφική περίοδο και δεν πήραν καμία ανανέωση έκτοτε. Έτσι, ελλείψει της αυστηρής φύλαξης που ήταν επί Αυστριακών, υπάρχουν καταγγελίες πως ο χώρος έχει γίνει ξέφραγο αμπέλι και γίνονται ακόμα και τελετές γάμου εκεί, ενώ ετοιμάζεται και αεροδρόμιο μικρών σκαφών! Ο χώρος του ναού της Αρτέμιδος έχει μετατραπεί σε βάλτο λόγω παραμέλησης ενώ έχουν σταματήσει και οι αναστηλώσεις και συντηρήσεις, απαραίτητες για την προστασία των αρχαίων καταλοίπων.
