Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ένα μεγάλης κλίμακας επετειακό πρόγραμμα για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, το οποίο υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org]. Διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες συμπράττουν με τα σύνολα της ΕΛΣ σε νέες παραγωγές όπερας, μπαλέτου, μουσικού θεάτρου, συναυλίες, επιχειρώντας να θέσουν ερωτήματα και να ανοίξουν συζητήσεις αναφορικά με την Ελληνική Επανάσταση ως ένα διεθνούς εμβέλειας ιστορικό γεγονός, το οποίο συνδέεται με τις κορυφαίες επαναστάσεις που οδήγησαν στη δημιουργία των μεγάλων ανεξάρτητων εθνών-κρατών του σύγχρονου κόσμου, όπως για παράδειγμα η Γαλλική και η Αμερικανική Επανάσταση.
Σπουδαία έργα του ρεπερτορίου της όπερας, όπως ο Αντρέα Σενιέ του Τζορντάνο, οι Γάμοι του Φίγκαρο του Μότσαρτ, η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ του Σοστακόβιτς, η Τόσκα του Πουτσίνι, όπερες της Επτανησιακής Σχολής όπως η Δέσπω και η Κυρά Φροσύνη του Καρρέρ, η μπαρόκ όπερα του Βιβάλντι Ο θρίαμβος της Ιουδίθ, οι Ελληνικοί χοροί του Σκαλκώτα και ο Ζορμπάς του Θεοδωράκη από το Μπαλέτο της ΕΛΣ, αλλά και η Συμφωνία της Λεβεντιάς του Καλομοίρη, έργα κινηματογραφικής μουσικής για την Αμερικανική Επανάσταση και η όπερα για όλη την οικογένεια Τα μαγικά μαξιλάρια συνθέτουν το πολυδιάστατο επετειακό πρόγραμμα που θα παρουσιαστεί στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, στο Ηρώδειο, αλλά και σε απρόσμενους χώρους όπως, μεταξύ άλλων, το προαύλιο της Μητρόπολης Αθηνών.
Στο πλαίσιο της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης, η ΕΛΣ κάνει μια μεγάλη ρετροσπεκτίβα σε κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, διαφορετικών σχολών και ιδιωμάτων. Μέσα στο 2021 θα παρουσιαστούν σπουδαία έργα των Μανώλη Καλομοίρη, Παύλου Καρρέρ, Νίκου Σκαλκώτα, αλλά και νεότερων, όπως, μεταξύ άλλων, των Καλλιόπης Τσουπάκη, Γιώργου Δούση, Νίκου Ξυδάκη, Μάρθας Μαυροειδή, Γιώργου Τσοντάκη, Αλέξανδρου Μούζα, Δήμητρας Τρυπάνη κ.ά.
«Όταν, πριν από τρία χρόνια, σχεδιάζαμε το επετειακό πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, κανείς μας δεν μπορούσε να φανταστεί ή να προβλέψει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες το πρόγραμμα αυτό επρόκειτο να πραγματοποιηθεί το 2021» τόνισε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης κατά την παρουσίαση του προγράμματος. «Άλλωστε, όπως ο Μίλαν Κούντερα τονίζει, ‘στη ζωή προχωράμε μέσα σε ομίχλη και τα ιστορικά φαινόμενα φαντάζουν ως ξεκάθαρος ορίζοντας μόνο εκ των υστέρων’.
Μετά από σχεδόν ένα χρόνο είναι πλέον σαφές ότι αυτή τη στιγμή βιώνουμε ένα ιστορικό γεγονός, τις συνέπειες του οποίου αδυνατούμε να προβλέψουμε και ακόμα περισσότερο αδυνατούμε να προλάβουμε. Για όλους εμάς εδώ στην Εθνική Λυρική Σκηνή δεν υπήρξε ούτε μια στιγμή οπισθοχώρησης υπό το βάρος της πανδημίας. Πίσω από τις κλειστές αίθουσες και τις ακυρωμένες παραστάσεις εργαστήκαμε και εργαζόμαστε για τη δημιουργία του καλλιτεχνικού μας έργου. Από την αρχή της πανδημίας τον περασμένο Μάρτιο έως και το τέλος του 2020, η ΕΛΣ κινήθηκε παράλληλα σε δύο βασικούς άξονες: την παρουσίαση παραστάσεων με περιορισμένο κοινό σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους, όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν, και τη δημιουργία και παρουσίαση ψηφιακού περιεχομένου.
Με την ίδια αποφασιστικότητα –αλλά χωρίς βεβαιότητες και χωρίς να υποτιμούμε την κατάσταση–, ανακοινώνουμε σήμερα το πρόγραμμα του 2021 και έχουμε ελπίδα και πίστη ότι θα καταφέρουμε να το πραγματοποιήσουμε με την παρουσία κοινού στις αίθουσές μας ή μέσω της GNO TV. Φυσικά γνωρίζουμε ότι τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς δεν μπορούμε να έχουμε πολλές ελπίδες για κανονική λειτουργία, όμως, εφόσον τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία μάς επιτρέπουν έστω τις πρόβες και τη βιντεοσκόπηση, το έργο μας θα βρει τον τρόπο να φθάσει στον θεατή μέσω διαδικτύου. Και αυτό πάνω από όλα είναι το ζητούμενο, να διατηρήσουμε ζωντανή τη σχέση με το κοινό.»
Το επετειακό πρόγραμμα για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση έχει στόχο «να θέσει ερωτήματα και να ανοίξει συζητήσεις και καλλιτεχνικές ζυμώσεις γύρω από το διαχρονικό νόημα της επετείου του 1821» σύμφωνα με τον κ. Κουμεντάκη. Η δική τους οπτική «δεν βλέπει την Ελληνική Επανάσταση ως ένα τοπικό αλλά ως ένα διεθνούς εμβέλειας ιστορικό γεγονός, το οποίο συνδέεται με τις κορυφαίες επαναστάσεις που οδήγησαν στη δημιουργία των μεγάλων ανεξάρτητων εθνών-κρατών του σύγχρονου κόσμου, όπως για παράδειγμα η Γαλλική και η Αμερικανική Επανάσταση. Η επιθυμία μας είναι να δώσουμε αφορμές για σκέψη και αναστοχασμό, ακόμα και για διαφωνίες. Δεν θα αναπαραγάγουμε τα στερεότυπα των εθνικών επετείων, αλλά, μέσω του καλλιτεχνικού μας έργου, ελπίζουμε να φωτιστεί η σπουδαία αυτή στιγμή της ιστορίας μας, με τρόπο ψύχραιμο και ενωτικό.»
Ξεκινώντας από το 2021 και για τα επόμενα τρία χρόνια η Εθνική Λυρική Σκηνή θα τιμήσει το έργο του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, με την παρουσίαση μεγάλου μέρους του σπουδαίου έργου του. Στο πλαίσιο του τριετούς κύκλου Μίκης Θεοδωράκης, το 2021 θα παρουσιαστούν στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος τα έργα Άξιον Εστί, Ζορμπάς, η Δεύτερη συμφωνία: Το τραγούδι της Γης, η συναυλία Τραγούδια του Αγώνα, ενώ στην Εναλλακτική Σκηνή οι κύκλοι τραγουδιών Ασίκικο Πουλάκη και Τραγούδια για παιδάκια και παιδιά. Ο κύκλος θα συμπληρωθεί το 2021 με την παρουσίαση έργων Θεοδωράκη στα επόμενα διαδικτυακά φεστιβάλ, αλλά και από την ΕΡΤ, η οποία θα προβάλει τη συναυλία των έργων Διόνυσος και Επιτάφιος που βιντεοσκοπήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο στην Εναλλακτική.
Δύο πολύ βασικοί άξονες του επετειακού προγράμματος είναι οι αναθέσεις νέων έργων, αλλά και οι κύκλοι όπως οι Ωδές στον Βύρωνα και Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων που θα παρουσιαστούν στην Εναλλακτική Σκηνή. Από τα πλέον ουσιαστικά στοιχήματά μας είναι η ανάθεση σε μια διακεκριμένη ομάδα Τούρκων δημιουργών με επικεφαλής τον συνθέτη Καμράν Ιντζέ και τον λιμπρετίστα Ιζεντίν Τσαλισλάρ, οι οποίοι με το έργο τους Jus soli θα επιχειρήσουν να φωτίσουν την άλλη πλευρά της Επανάστασης, την πλευρά του «ηττημένου».
Παράλληλα με το επετειακό πρόγραμμα, νέες, φιλόδοξες παραγωγές που ανεστάλησαν λόγω της πανδημίας έρχονται να συναντήσουν το κοινό τους μέσα στο 2021, αλλά και ρεσιτάλ κορυφαίων ερμηνευτών, αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών και σημαντικές συμπαραγωγές συμπληρώνουν το νέο πρόγραμμα της ΕΛΣ, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος και στο Ηρώδειο. Η δεύτερη ανάθεση του πρότζεκτ The Artist on the Composer της ΕΛΣ και του ΝΕΟΝ φέρνει τη νέα δημιουργία του Γιώργου Λάνθιμου, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς παρουσιάζει τους Επτά θανάτους της Μαρίας Κάλλας, το Μπαλέτο της ΕΛΣ φέρνει τον κλασικό Δον Κιχώτη σε νέα παραγωγή, ενώ ο νέος, φιλόδοξος Ριγολέττος του Βέρντι έρχεται στο Ηρώδειο. Ο κορυφαίος τενόρος της εποχής μας Γιόνας Κάουφμαν θα παρουσιάσει γκαλά όπερας για πρώτη φορά στο Ηρώδειο, ενώ η διάσημη σοπράνο Σόνια Γιόντσεβα θα δώσει ένα μοναδικό ρεσιτάλ στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος.
Το πρόγραμμα του 2021 παρουσιάζεται αναλυτικά στο νέο microsite που δημιουργήθηκε ειδικά για αυτό: 2021.nationalopera.gr
