Με νέες προτάσεις για το θέμα των S-400, με προβολή της περιφερειακής ισχύος και επιρροής της Τουρκίας, του ρόλου της σε περιφερειακές κρίσεις αλλά και του «θετικού» ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει στην επίλυση διαφορών με την Ελλάδα αλλά και στο κυπριακό, ο Τ. Ερντογάν θα επιχειρήσει να ξεπεράσει τα ανυπέρβλητα όπως σήμερα εμφανίζονται, εμπόδια για μια συνεννόηση με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο Τζ. Μπάιντεν.
Η συνάντηση αυτή εξελίσσεται στην πιο καθοριστική των τελευταίων δεκαετιών για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, αλλά και για την ίδια την Τουρκία, καθώς ενδεχόμενη ρήξη μεταξύ των δυο πλευρών την επόμενη Δευτέρα, θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη απομάκρυνση της Άγκυρας από την Δύση, περισσότερο αυτόνομο και ανεξέλεγκτο ρόλο σε σειρά περιφερειακών κρίσεων και μεγαλύτερη πρόσδεση σε Ρωσία και Κίνα.
Κυρίως όμως θα δοθεί η ευκαιρία στον Τ. Ερντογάν να συνεχίσει απερίσπαστος το πολιτικό εγχείρημα για απόλυτο έλεγχο της πολιτικής ζωής της Τουρκίας και εμπέδωση ενός αυταρχικού μεσανατολικού τύπου καθεστώτος, που θα αλλάξει εντελώς τον προσανατολισμό και την φυσιογνωμία της Τουρκίας.
Οι S-400 παραμένουν κορυφαίο (και σημειολογικά) ζήτημα στην ατζέντα της συνάντησης, καθώς πλέον είναι και θέμα γοήτρου τόσο για την Ουάσιγκτον όσο και για τον Τ. Ερντογάν.
Την στιγμή που οι ΗΠΑ απαιτούν από τους συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες και αυτές να κατευθύνονται στην πολεμική βιομηχανία των χωρών της Συμμαχίας και όταν θέτουν ως πρώτη απειλή την Κίνα και την Ρωσία, θα αποτελούσε σοβαρό πλήγμα για τον κ. Μπάιντεν να κάνει το ντεμπούτο του στο ΝΑΤΟ με μια υποχώρηση στις απαιτήσεις και στους εκβιασμούς του Τ. Ερντογάν.
Όμως και ο Τούρκος ηγέτης είναι σε δεινή θέση καθώς έχει αυτοεγκλωβισθεί στο θέμα των ρωσικών πυραύλων. Οι ΗΠΑ δεν υποχώρησαν στον αρχικό εκβιασμό του, όταν ζητούσε τους Patriot με μεταφορά όμως της τεχνολογίας στην Τουρκία και συνέχισε τον εκβιασμό με την παραγγελία των ρωσικών πυραύλων. Η ολοένα και μεγαλύτερη πρόσδεση στον ρώσο πρόεδρο Πούτιν, οδήγησε τελικά στην αγοράς των πυραύλων κίνηση που οδήγησε σε κρίση τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Η τελευταία πρόταση Τσαβούσογλου για να επιστρέψουν στην Ρωσία οι ρώσοι τεχνικοί σύμβουλοι και εμπειρογνώμονες που έφθασαν στην Τουρκία για την εγκατάσταση και λειτουργία των S-400, ώστε να έχει τον έλεγχο η Τουρκία στο πυραυλικό σύστημα απορρίφθηκαν από τις ΗΠΑ, αλλά και από την Ρωσία.
Η ιδέα να μεταφερθούν στο Κατάρ, όπου η Τουρκία διατηρεί στρατιωτική δύναμη δεν μπορεί να προχωρήσει καθώς θα υπάρξει επίσης σοβαρό πρόβλημα για την «αποκρυπτογράφηση» των F35 των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από το ρωσικό σύστημα, ενώ θα απειλήσεις μια νέα σοβαρή κρίση μεταξύ Σ. Αραβίας, ΗΑΕ, Αιγύπτου από την μια και Κατάρ,Τουρκίας από την άλλη πλευρά.
Η ιστοσελίδα Al Monitor σε δημοσίευμα της υποστηρίζει ότι η νέα πρόταση την οποία θα παρουσιάσει στον Τ. Μπάιντεν ο τούρκος πρόεδρος είναι η μεταφορά των S-400 στην βάση του Ιντσιρλίκ όπου ο έλεγχός θα ανήκεις στην Τουρκία αλλά οι Αμερικανοί θα έχουν κατά κάποιο τρόπο την «εποπτεία» του συστήματος.
Καθώς πάντως το θέμα των S-400 έχει ξεφύγει από το απλό αμυντικό πλαίσιο και είναι πλέον βαθύτατα πολιτικό και θέμα γοήτρου για τις ΗΠΑ και με δεδομένες τις πιέσεις των δυο αμερικανικών νομοθετικών Σωμάτων και αυτή η φόρμουλα θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει αποδεκτή.
Ο κ. Ερντογάν βεβαίως στο ανατολίτικο παζάρι με τον Τ. Μπάιντεν θα επιστρατεύσει τον ρόλο που έχει κερδίσει η Τουρκία σε κρίσεις από το Αφγανιστάν, τον Καύκασο, την Μαύρη Θάλασσα, την Μ. Ανατολή, την Β. Αφρική, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο προκειμένου να προβάλει τα οφέλη που θα αποφέρει για τις ΗΠΑ μια νέα στρατηγική σχέση με την Άγκυρα αλλά και το σοβαρό κόστος από μια ανοικτή ρήξη των δυο μεγαλύτερων στρατιωτικών δυνάμεων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Βεβαίως ορισμένες από τις παρεμβάσεις της Τουρκίας σε περιοχές κρίσεων δεν λειτουργούν υπέρ της σταθερότητας και είναι σε αντίθεση με στρατηγικές επιλογές της Ουάσιγκτον ιδίως στο Ιράκ, στην Συρία, στην Γάζα, στην Β. Αφρική αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σοβαρό ερωτηματικό βεβαίως παραμένει κατά πόσον ο Τ. Μπάιντεν θα μείνει συνεπής στις επί χρόνια δηλώσεις και εξαγγελίες για την ανάγκη προάσπισης της Δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ασκήσει πιέσεις στα «ευαίσθητα» αυτά ζητήματα στον κ. Ερντογάν, θέματα στα οποία η Τουρκία δεν μπορεί να κάνει πίσω, καθώς αυτό θα σήμαινε και στραπατσάρισμα της δημόσιας εικόνας που καλλιεργεί ο Τ. Ερντογάν, αλλά και υπονόμευση του καθεστώτος σε μια στιγμή που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σοβαρή υποχώρηση και του κυβερνητικού συνασπισμού ΑΚΡ-ΜΗΡ και προσωπικά του ίδιου του Τ. Ερντογάν.
Η Ουάσιγκτον παρά την δραματική επιδείνωση της εικόνας της Τουρκίας στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στην απόλυτη έλλειψη εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του Τ. Ερντογάν δεν είναι έτοιμη ούτε επιθυμεί να «χάσει» την Τουρκία. Αλλά είναι προφανές ότι ο Τ. Μπάιντεν επιδιώκει να αποκαταστήσει τις σχέσεις σε ένα νέο πλαίσιο, τους όρους του οποίου όμως θα θέσουν οι ΗΠΑ και όχι οι Ερντογάν και Μπαχτσελί.
Σε αυτό το δύσκολο παζλ το οποίο θα επιχειρηθεί να μπουν τα διάσπαρτα τώρα κομμάτια του, την επόμενη Δευτέρα στην κρίσιμη συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν, ξεχωριστή θέση έχουν βεβαίως και τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό ως κρίσιμα κομμάτια για την σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και για την παραμονή σε ευρωπαϊκή τροχιά της Τουρκίας.
Και προφανώς οι απανωτές παρεμβάσεις της Ουάσιγκτον των τελευταίων ημερών με επιστολές, τηλεφωνικές επικοινωνίες και δηλώσεις στήριξης της Ελλάδας και της Κύπρου, δεν είναι άσχετες με την συνολικότερη εικόνα που θα διαμορφωθεί την Δευτέρα μετά την συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν, αλλά και του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη με τον τούρκο Πρόεδρο.
