Μικρή αυξητική τάση παρουσιάζει το ιικό φορτίο του SARS-CoV-2 στα λύματα της Θεσσαλονίκης, το οποίο εδώ και μία εβδομάδα μετράται πλέον σε καθημερινή βάση από τη διεπιστημονική ομάδα επιδημιολογίας λυμάτων του ΑΠΘ σε συνεργασία με την ΕΥΑΘ. Η στενή επιδημιολογική επιτήρηση στα αστικά υγρά απόβλητα αποσκοπεί στην πιο έγκαιρη ανίχνευση της διασποράς του ιού στην κοινότητα, αλλά επίσης αυξάνει το επίπεδο ακρίβειας των υπολογισμών. Έτσι, η ημερήσια διακύμανση του ιικού φορτίου της τελευταίας εβδομάδας, μετά τον απαραίτητο περιβαλλοντικό εξορθολογισμό των μετρήσεων, επιβεβαιώνει το νέο επίπεδο επιδημιολογικού συναγερμού στην πόλη από τις αρχές του Φεβρουαρίου, αλλά μέχρι τώρα καταδεικνύει μόνο μικρή αύξηση.
Συγκεκριμένα, η μέση τιμή των μετρήσεων της Τετάρτης 10/2 και της Πέμπτης 11/2 είναι αυξημένη κατά περίπου 15% σε σύγκριση με τη μέση τιμή της Δευτέρας 8/2 και Τρίτης 9/2 και όπως φαίνεται στο διάγραμμα που παρουσιάζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ το ιικό φορτίο είναι στα επίπεδα που βρισκόταν μεταξύ 26 και 28 Οκτωβρίου, πριν τη μεγάλη επιδημιολογική έξαρση.
"Η τάση είναι μεν αυξητική, αλλά παρατηρούμε πως από τη μία μέρα στην επόμενη αποτυπώνεται προς το παρόν ήπια. Ωστόσο, ακόμη κι αν δεν υπήρχε αυτή η μικρή αύξηση θα χρειαζόμασταν τις μετρήσεις ολόκληρης της επόμενης εβδομάδας πριν μιλήσουμε για τάση σταθεροποίησης", δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος της ερευνητικής ομάδας καθ. Νίκος Παπαϊωάννου, εξηγώντας πως "επειδή η πανδημία -λόγω των μεταλλαγμένων στελεχών του ιού και σειράς άλλων παραμέτρων- είναι σε πορεία έξαρσης, με την καθημερινή επιτήρηση στα λύματα στοχεύουμε να ανιχνεύσουμε έγκαιρα ενδεχόμενη έντονα αυξητική τάση, πριν αυτή γίνει εκθετική, ώστε να εξασφαλιστεί πολύτιμος χρόνος στην Πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς, που λαμβάνουν τις αποφάσεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης".
"Είναι πολύ κρίσιμη αυτή η περίοδος, μέχρι να βελτιωθούν οι καιρικές συνθήκες και να προχωρήσει το πρόγραμμα εμβολιασμών, που θα θωρακίσει το δημόσιο σύστημα υγείας. Γι' αυτό τώρα χρειαζόμαστε περισσότερη πληροφορία, περισσότερες μετρήσεις", πρόσθεσε ο πρύτανης του ΑΠΘ.
Τη μεγιστοποίηση της ακρίβειας των καθημερινών μετρήσεων εξασφαλίζει ένας πολύ εξελιγμένος πολυαισθητήρας, που μετρά ευαίσθητες φυσικοχημικές παραμέτρους των εισερχομένων αστικών λυμάτων στην έξοδο του Κεντρικού Αποχετευτικού Αγωγού Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για εξειδικευμένο όργανο που βοηθά στην όλη διαδικασία της δειγματοληψίας, μεταδίδοντας πληροφορία με τηλεμετρία στα εργαστήρια της ΕΥΑΘ και του ΑΠΘ, πριν οποιαδήποτε παράμετρος του δείγματος αλλοιωθεί --από τη στιγμή της λήψης του και στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τη μεταφορά του στο εργαστήριο. Το σύστημα προμηθεύτηκε η ΕΥΑΘ, που από την στιγμή που ξεκίνησε το ερευνητικό έργο, τον Μάρτιο του 2020, συνδράμει και υποστηρίζει επιστημονικά και υλικοτεχνικά την ομάδα του ΑΠΘ.
"Εμβαθύνοντας τη συνεργασία με το ΑΠΘ στο θέμα της ανίχνευσης του SARS-CoV-2 προχωρήσαμε στην απόφαση να προμηθευτούμε αυτό το πολύ εξελιγμένο όργανο. Παράλληλα αποφασίσαμε να επιταχύνουμε τη διαδικασία εγκατάστασης δειγματοληπτών και σε επιμέρους σημεία του πολεοδομικού συγκροτήματος, έτσι ώστε να μπορούμε να προσδιορίσουμε χωρικά, σε επιμέρους περιοχές της πόλης, το ύψος του ιικού φορτίου", δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Μηχανολόγων Μηχανικών ΑΠΘ και πρόεδρος της ΕΥΑΘ 'Αγις Παπαδόπουλος, προσθέτοντας ότι "είμαστε σε συνεχή επαγρύπνηση σε ό,τι να κάνει με την πανδημία και έχουμε εντείνει τα μέτρα ασφαλείας για το προσωπικό μας και τους συναλλασσόμενους καταναλωτές".
Απ. Τζιτζικώστας: Η στενή επιτήρηση των επιδημιολογικών δεδομένων εργαλείο πρόληψης
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων ιικού φορτίου στα λύματα παρακολουθεί και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ώστε να έχει πληρέστερη εικόνα για την επιδημιολογική κατάσταση στη Θεσσαλονίκη.
"Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το ΑΠΘ και η ΕΥΑΘ ένωσαν από την πρώτη στιγμή της πανδημίας του κορονοϊού τις δυνάμεις τους, ώστε μέσα από την πρωτοπόρο δράση της συστηματικής παρακολούθησης της συγκέντρωσης του γονιδιώματος του ιού στα αστικά υγρά απόβλητα να αποκτήσουμε στην Κεντρική Μακεδονία ένα ισχυρό όπλο παρακολούθησης, πρόληψης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πανδημίας", δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας, προσθέτοντας πως "η πρωτοποριακή αυτή μέθοδος αποδείχτηκε εξαιρετικά αποτελεσματική και έχει ήδη υιοθετηθεί εντός και εκτός χώρας, δίνοντας τη δυνατότητα χάραξης στοχευμένων πολιτικών και παρεμβάσεων προστασίας των πολιτών από την πανδημία του κορονοϊού".
Σχετικά με τις καθημερινές δειγματοληψίες επισήμανε ότι "η Περιφέρεια στηρίζει την αναβάθμιση της μεθόδου, που δίνει τη δυνατότητα καθημερινής παρακολούθησης των δεδομένων και παρέχει στους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας τη δυνατότητα άμεσης και έγκαιρης ενημέρωσης για την εξέλιξη της πανδημίας σε τοπικό επίπεδο και στη συνέχεια λήψης αποφάσεων για να προληφθούν πιθανές εξάρσεις στη διασπορά και στη νοσηλεία".
"Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα όχι μόνο να εντοπίζουμε πιθανές προβληματικές εστίες, αλλά να επεμβαίνουμε με τα κατάλληλα μέτρα άμεσα. Κυρίως όμως να έχουμε καθημερινά δεδομένα για την εξέλιξη της πανδημίας στην κοινότητα. Η συνεργασία των τριών φορέων αποδίδει καρπούς και αναβαθμίζεται, καθώς η στενή επιτήρηση των επιδημιολογικών δεδομένων και της εξέλιξης της πανδημίας αποτελεί σε αυτή την κρίσιμη στιγμή ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο πρόληψης και λήψης των αναγκαίων αποφάσεων, ώστε να προστατεύσουμε τους συμπολίτες μας, να περιορίσουμε τη διασπορά του κορονοϊού και να απαλλαχτούμε το ταχύτερο από τον εφιάλτη της πανδημίας", ανέφερε ο κ. Τζιτζικώστας.
Π. Αρκουμανέας: Πολύτιμο εργαλείο η επιδημιολογία λυμάτων σε καταστάσεις πανδημίας
Η διεπιστημονική ομάδα του ΑΠΘ συμμετέχει στο Εθνικό Δίκτυο Επιδημιολογίας Λυμάτων, τη δημιουργία του οποίου ανακοίνωσε την Πέμπτη 11/2 ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), με στόχο την ανίχνευση και ποσοτικοποίηση του ιού SARS-CoV-2 στα αστικά λύματα πόλεων στις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Πελοποννήσου και Κρήτης.
Στο Εθνικό Δίκτυο, το οποίο συντονίζει ο ΕΟΔΥ υπόψιν, συμμετέχουν εκτός από τη διεπιστημονική ομάδα του ΑΠΘ το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ, το Εργαστήριο Υγιεινής του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών, τα Περιφερειακά Εργαστήρια Δημόσια Υγείας του ΕΟΔΥ στη Θεσσαλία και την Κρήτη καθώς και το Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (ΚΕΔΥ) του ΕΟΔΥ.
"Η επιδημιολογία των λυμάτων αποτελεί πλέον διεθνώς ένα πολύτιμο εργαλείο έγκαιρης διάγνωσης και παρακολούθησης της διασποράς του ιού σε καταστάσεις πανδημίας", ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Παναγιώτης Αρκουμανέας, εξηγώντας ότι "η γεωγραφική κατανομή των Εργαστηρίων του Δικτύου θα διασφαλίσει την εργαστηριακή επιτήρηση στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας αλλά ταυτόχρονα θα υπάρχει η δυνατότητα για διενέργεια ελέγχων σε οποιοδήποτε σημείο της Επικράτειας παρατηρείται έξαρση κρουσμάτων".
"Τα αποτελέσματα των μετρήσεων θα αποτελέσουν σημαντικούς δείκτες του μεγέθους του ιικού φορτίου στην κοινότητα, ενώ οι μεταβολές στις συγκεντρώσεις του ιού SARS-CoV-2 που θα καταγράφονται, θα λειτουργούν ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την άμεση και στοχευμένη λήψη αποφάσεων από τις Αρχές Δημόσιας Υγείας", υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, προσθέτοντας ότι μετά το πέρας της πανδημίας COVID-19 "το δίκτυο θα επεκτείνει τις δράσεις του στην παρακολούθηση άλλων λοιμωδών παραγόντων, γονιδίων ανθεκτικότητας σε χημειοθεραπευτικά σχήματα (π.χ. αντιβιοτικά), επικίνδυνων χημικών, ναρκωτικών και άλλων φαρμακευτικών ουσιών".
"Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι η Πολιτεία προχώρησε σε αυτό το βήμα, δείχνοντας εμπράκτως ότι αξιολογεί σοβαρά τα αποτελέσματα που θέτει από την αρχή της πανδημίας στη διάθεσή της η ερευνητική κοινότητα της επιδημιολογίας λυμάτων. Από την περασμένη 'Ανοιξη είχαμε επισημάνει την αναγκαιότητα και σκοπιμότητα της δημιουργίας μιας τέτοιας εθνικής υποδομής. Για την ομάδα του Αριστοτελείου είναι τιμή η συνεργασία με συναδέλφους ερευνητές και από άλλα Πανεπιστήμια και φορείς, ώστε όλοι μαζί να συνδράμουμε στην τεκμηρίωση των αποφάσεων που λαμβάνονται, παρέχοντας αξιόπιστα επιστημονικά δεδομένα", τόνισε από την πλευρά του ο πρύτανης του ΑΠΘ.
