Κοινή αγορά φυσικού αερίου μέσω ενός μηχανισμού ανάλογου με εκείνου για την προμήθεια εμβολίων κατά την πανδημία, πιθανό πλαφόν στην τιμή του αερίου εφόσον η Ρωσία κλείσει εντελώς την κάνουλα, μαζί με fast track διαδικασίες για τις ΑΠΕ και διπλασιασμό της ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος έως το 2025, περιλαμβάνει το τριπλό πακέτο προτάσεων που ανακοίνωσε σήμερα η ηγεσία της ΕΕ.
Συνολικά, πρόκειται να διατεθούν για την επιτάχυνση των επενδύσεων σε ΑΠΕ, κοντά στα 300 δισ ευρώ, εκ των οποίων 72 δισ. σε επιχορηγήσεις και 225 δισ. σε δάνεια, όπως ανέφερε κατά την παρουσίαση του νέου πακέτου η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάινεν.
Στους νέους πολύ πιο φιλόδοξους στόχους, η ΕΕ αυξάνει τον στόχο του 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από 40% σε 45%, και για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια από 9% σε 13%.
Μοντέλο «εμβολίων» για κοινή αγορά αερίου
Μεσω της νέας πλατφόρμας EU Energy Platform, οι χώρες μέλη θα μπορούν να κάνουν εθελοντικά κοινές προμήθειες αερίου, LNG και υδρογόνου από τρίτες χώρες παραγωγούς. Εξετάζεται η ανάπτυξη ενός «κοινού μηχανισμού αγορών» που θα διαπραγματεύεται και θα συνάπτει συμβάσεις για αγορές αερίου για λογαριασμό των συμμετεχόντων κρατών-μελών.
Πλαφόν στην τιμή του αερίου
Τι ευρωπαϊκό πακέτο περιλαμβάνει και αναφορά για πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, παραπέμποντας στην πρόταση Μητσοτάκη ως το πιο ριζικό μέτρο αντιμετώπισης της μετακύλισης των τιμών του αερίου στην αγορά ηλεκτρισμού και στους καταναλωτές. Σύμφωνα με τις κοινοτικές προτάσεις «θα μπορούσε να υιοθετηθεί μια καθορισμένη τιμή για το φυσικό αέριο κατά την περίοδο μιας τυχόν κήρυξης κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στην ΕΕ. Σε περίπτωση πλήρους διακοπής των ρωσικών ροών, προκειμένου να αποφευχθεί η αναταραχή που θα προκύψει στις αγορές, θα μπορούσε να οριστεί μια ανώτατη τιμή για τις αγοραπωλησίες φυσικού αερίου εντός της ΕΕ.
Διάδρομοι υδρογόνου στη Μεσόγειο
Στόχος της ΕΕ είναι η οικοδόμηση μακροπρόθεσμων συνεργασιών με τρίτους προμηθευτές τόσο για το φυσικό αέριο, και το υδρογόνο, όσο και άλλες πράσινες τεχνολογίες. Στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Θάλασσα θα αναπτυχθούν μεγάλοι διάδρομοι υδρογόνου. Λόγω της επιθετικότητας της Ρωσίας, η ΕΕ θα υποστηρίξει την Ουκρανία, τη Μολδαβία, τα Δυτικά Βαλκάνια και τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, καθώς και τους πιο ευάλωτους εταίρους της. «Η ΕΕ θα συνεχίσει να εργάζεται με την Ουκρανία προκειμένου να διασφαλισθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού και ένας λειτουργικός ενεργειακός τομέας, ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο για το μελλοντικό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου, καθώς και για την ανοικοδόμηση του ενεργειακού συστήματος στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REPowerUkraine», τονίζει η Επιτροπή.
Εξοικονόμηση ενέργειας
Στο μέτωπο της εξοικονόμησης, η Κομισιόν προτείνει μέτρα μείωσης της ενεργειακής σπατάλης, προκειμένου να «προετοιμαστούμε για τις πιθανές προκλήσεις του επόμενου χειμώνα», επισημαίνοντας ότι «είναι ο ταχύτερος και φθηνότερος τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και μείωσης των λογαριασμών». Στην ουσία πρόκειται για αλλαγές καταναλωτικής συμπεριφοράς, ικανές να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου και πετρελαίου κατά 5%. Παράλληλα, συστήνεται στα κράτη-μέλη να ξεκινήσουν ειδικές επικοινωνιακές εκστρατείες με στόχο τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία.
Μείωση κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων
Η αντικατάσταση του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην βιομηχανία πρόκειται να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να ενισχύσει την ασφάλεια και ανταγωνιστικότητα. Εξοικονόμηση ενέργειας, απόδοση, υποκατάσταση καυσίμων, ηλεκτρισμός, χρήση υδρογόνου, βιοαερίου και βιομεθανίου από τη βιομηχανία, μπορούν να εξοικονομήσουν έως και 35 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου έως το 2030, πέραν αυτών που προβλέπονται στο σχέδιο «Fit for 55».
Στο μέτωπο των ΑΠΕ, προκειμένου η Ευρώπη να διατηρήσει και να ανακτήσει την τεχνολογική και βιομηχανική ηγετική της θέση σε τομείς όπως η ηλιακή ενέργεια και το υδρογόνο, προτείνει τη δημιουργία μιας συμμαχίας ηλιακής βιομηχανίας της ΕΕ (EU Solar Industry Alliance). Ακριβώς για αυτό τον σκοπό θα εντατικοποιήσει τις προσπάθειες προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών και θα εκπονήσει νομοθετική πρόταση.
Στο μέτωπο της ηλεκτροκίνησης, η Κομισιόν για να επιταχύνει τη μετάβαση προς τα οχήματα μηδενικών εκπομπών, πρόκειται να παρουσιάσει μια δέσμη μέτρων και εξετάζει την αύξηση του ποσοστού οχημάτων μηδενικών εκπομπών σε δημόσιους και εταιρικούς στόλους αυτοκινήτων πάνω από ένα συγκεκριμένο μέγεθος. Η ανακοίνωση της ΕΕ για την εξοικονόμηση ενέργειας περιλαμβάνει επίσης πολλές συστάσεις προς πόλεις, περιφέρειες και κυβερνήσεις που μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών.
Οι επενδύσεις, από που θα προέλθουν οι πόροι
Στην ουσία, οι νέοι στόχοι που θέτει η Κομισιόν είναι προφανές ότι απαιτούν πρόσθετες επενδύσεις 210 δισεκατομμυρίων ευρώ ως το 2027. Διαθέσιμα σε δάνεια είναι ήδη 225 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), με την Κομισιόν να εγκρίνει σήμερα νομοθεσία και οδηγίες προς τα κράτη μέλη για τροποποίηση των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης. Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει την αύξηση κατά 20 δισ των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης μέσω της πώλησης δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας εκπομπών ρύπων (ETS).
Στο πλαίσιο του τρέχοντος ΕΣΠΑ, θα υποστηριχθούν έργα απαλλαγής από τις εκπομπές CO2 και πράσινης μετάβασης με έως και 100 δισ. ευρώ, μέσω επενδύσεων σε ΑΠΕ, υδρογόνο και πράσινες υποδομές. Επιπλέον, θα μπορούσαν να διατεθούν ως εθελοντικές μεταφορές πόρων στο Ταμείο Ανάκαμψης, κονδύλια 26,9 δισ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής και άλλα 7,5 δις. ευρώ από την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Επίσης, η Επιτροπή θα διπλασιάσει τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για το Ταμείο Καινοτομίας κατά περίπου 3 δισ ευρώ.
