Λίγο πριν το κλείσιμο του χρόνου και παρά τα συνεχιζόμενα προβλήματα της πανδημίας, τα νέα από το μέτωπο της οικονομίας είναι ιδιαίτερα θετικά. Ας δούμε μερικά: Ο ρυθμός ανάκαμψης στο εννιάμηνο διαμορφώθηκε στο 9,3%, η τρίτη καλύτερη επίδοση στην Ευρωζώνη. Αρκεί μια επέκταση 6% το τέταρτο τρίμηνο του έτους για να προκύψει ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 8,5%. Δεδομένου ότι πέρυσι την εορταστική περίοδο η αγορά προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα σε lockdown, click away και ψώνια με ραντεβού, με την εστίαση ερμητικά κλειστή, επέκταση 6% το τελευταίο τρίμηνο θεωρείται απολύτως εφικτή.
Παγκόσμιοι κολοσσοί, όπως η Microsoft, η Amazon, η Pfizer, η CISCO, η Digital Realty και τόσοι άλλοι επέλεξαν να επενδύσουν στη χώρα μας και να δημιουργήσουν πολλές νέες καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας. Ήδη ξεκίνησαν 73 νέα στρατηγικά σχέδια και έργα συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, αξίας σχεδόν 10 δισεκατομμυρίων.
Το 2021 ήταν μια χρονιά νέων ρεκόρ για την ολοένα αναπτυσσόμενη ελληνική startup σκηνή, ενώ φαίνεται ότι δημιουργείται ένα νέο κύμα νεοφυών επιχειρήσεων που θα ξεχωρίσουν και θα αφήσουν το στίγμα τους το 2022.
Οι εξαγωγές και η βιομηχανική παραγωγή κατέγραψαν πρόσφατα ιστορικό ρεκόρ για την τελευταία δεκαετία.
Το αγροτικό ισοζύγιο έγινε πλεονασματικό για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του ’80, όπως και η συρρίκνωση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά 4,3%.
Τέλος, οι κρίσιμες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη μετά το PEPP εποχή, διασφαλίζουν πλήρη προστασία της Ελλάδας έως την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, κάλυψη της εκδοτικής δραστηριότητας του ελληνικού Δημοσίου, και συνέχιση της φθηνής χρηματοδότησης και στήριξης των ελληνικών τραπεζών. Το σήμα που έδωσαν η Κριστίν Λαγκάρντ και το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρείται θετικό από τους οίκους αξιολόγησης, καθώς «μεταφράζεται» σε συνέχιση των ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης για την Ελλάδα.
Με λίγα λόγια, η Ελλάδα, στο τέλος του 2021 και στην αρχή του 2022 έχει διαμορφώσει ένα αναπτυξιακό αφήγημα και είναι αυτό το αφήγημα που προσελκύει τους διεθνείς και εγχώριους επενδυτές. Το οικονομικό-επιχειρηματικό κλίμα είναι σήμερα ευνοϊκό. Θα είναι πάντα; Μάλλον απίθανο.
Η πανδημία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, η αβεβαιότητα λόγω Όμικρον μεγαλώνει και ουδείς μπορεί να υπολογίσει πότε θα ελεγχθεί. Ο πρώτος παράγοντας αβεβαιότητας αφορά την πανδημία. Ο δεύτερος τον πληθωρισμό.
Η ακρίβεια εγκυμονεί τον κίνδυνο να εκτροχιάσει την ιδιωτική κατανάλωση, ακόμη και τις επενδύσεις, λόγω αύξησης του κόστους πρώτων υλών. Προγραμματισμένες για το 2022 επενδύσεις κινδυνεύουν να «παγώσουν» προσωρινά. Ο πληθωρισμός θα φέρει αναπόφευκτα κάποια στιγμή μέσα στη χρονιά αύξηση επιτοκίων διεθνώς.
Ήδη, έχουμε ένα ελαφρύ, αλλά ορατό αντίκτυπο στις αποδόσεις των ομολόγων.Σήμερα το ελληνικό 10ετές βρίσκεται στο 1,18% και το 5ετές είναι στο 0,348%, από μηδέν που ήταν προ καιρού. Αν ο πληθωρισμός οδηγήσει πιο γρήγορα σε αύξηση επιτοκίων, οι παραπάνω απειλές θα αρχίσουν να επηρεάζουν τις αγορές και τότε προφανώς, θα επηρεαστεί και το ελληνικό αφήγημα.
Το μοναδικό «εμβόλιο αντισωμάτων» απέναντι στις αρνητικές επιδράσεις του πληθωρισμού και της αβεβαιότητας είναι οι μεταρρυθμίσεις.
Μεταρρυθμίσεις σημαίνει γρήγορη απονομή δικαιοσύνης, δικαστές που αξιολογούνται για το έργο τους, δημόσια διοίκηση χωρίς γραφειοκρατία και περιττές διαδικασίες, εκπαιδευτικό σύστημα που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς και δίνει τη δυνατότητα στα πανεπιστήμια να διαμορφώσουν εξωστρεφείς στρατηγικές και εργαζόμενους που αποκτούν συνεχώς νέες δεξιότητες που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της νέας ψηφιακής εποχής. Πολιτική βούληση υπάρχει. Ο χρόνος όμως τελειώνει. Είναι άμεση ανάγκη να ενταθούν οι μεταρρυθμίσεις τώρα, όσο το κλίμα είναι καλό.
* Ο Παναγιώτης Λιαργκόβας είναι Πρόεδρος του ΚΕΠΕ και του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
