Ενεργειακή μετάβαση, απανθρακοποίηση, εμπόριο ρύπων, χονδρική τιμή ρεύματος, εργαλειοθήκη, γεωπολιτική εξάρτηση… Ο απλός πολίτης έχει βομβαρδιστεί το τελευταίο διάστημα με έννοιες τις οποίες αδυνατεί να αποκωδικοποιήσει. Το μόνο αντικειμενικό σημείο αναφοράς του είναι ο λογαριασμός του ρεύματος. Και εκεί, αυτό που αντικρίζει κάθε μήνα είναι τρομαχτικό. Σοκ και δέος. Και είναι λογικό να αναρωτιέται: Τι έχει γίνει λάθος;
Το τελευταίο διάστημα ακούμε από μερικές πλευρές τη ρητορική ότι βασικό αίτιο του προβλήματος είναι δήθεν η πράσινη ατζέντα της Ευρώπης και της χώρας μας, ότι πάμε «αλόγιστα γρήγορα» στην ενεργειακή μετάβαση και, πάνω - κάτω, ότι για όλα φταίνε κάποιοι πράσινοι ταλιμπάν και οι ιδεοληψίες τους. Φθάσαμε να ακούμε μέχρι πριν λίγους μήνες από «ειδικούς» των ορυκτών καυσίμων ότι, αν δεν επιβραδυνθεί η ενεργειακή μετάβαση θα βιώσουμε τεράστιες αυξήσεις τιμών και ενεργειακή φτώχεια.
Φθάνεις να απορείς και εσύ ο ίδιος που είσαι πλέον τόσα χρόνια σε αυτό τον κλάδο, μήπως πάμε τόσο γρήγορα με τις Α.Π.Ε. και δεν το έχουμε αντιληφθεί; Όμως, όποιος έχει ασχοληθεί με ανεμογεννήτριες στη χώρα μας ξέρει ότι ο χρόνος αδειοδότησης ενός αιολικού σταθμού φθάνει και ξεπερνάει τα δέκα έτη. Αυτό είναι αποδεκτό να μη το γνωρίζουν οι απλοί πολίτες, αλλά δεν είναι λογικό να μην το ξέρουν οι σχετικοί με την αγορά.
Όπως λέει ο σοφός λαός, ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό, ξεκινάει και ένας πόλεμος από τον οποίο νιώθεις πλέον στο πετσί σου τι σημαίνει εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Τα σενάρια τρόμου που μιλούσαν για τιμές χονδρικής που θα ξεπεράσουν τα 500€/MWh αν υπάρξει πολεμική εμπλοκή στην Ουκρανία δεν είναι πλέον σενάρια. Και τώρα όλοι ψάχνονται για το πώς θα απεξαρτηθούμε από το αέριο και το πετρέλαιο του Ρώσου εισβολέα. Οι μεγάλες κρίσεις έχουν όμως και ένα καλό. Τερματίζουν τους μύθους και αφυπνίζουν τις κοινωνίες.
Εδώ και καιρό λέμε ότι η εκτόξευση των τιμών ηλεκτρισμού οφείλεται στις πολύ αυξημένες τιμές των ορυκτών καυσίμων και ιδίως του φυσικού αερίου. Αντίθετα, τα αιολικά πάρκα και τα φωτοβολταϊκά παράγουν τον πιο φθηνό ηλεκτρισμό, 3-4 φορές φθηνότερα από τα ορυκτά καύσιμα, και δεν είναι εκτεθειμένα στις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων και τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Το οικονομικό όφελος είναι διπλό:
Πρώτον, μειώνουν την τιμή στη χονδρική αγορά αφού εκτοπίζουν τις ακριβότερες συμβατικές μονάδες παραγωγής. Η ΕΛΕΤΑΕΝ τεκμηρίωσε και ποσοτικοποίησε τη μείωση της τιμής στη χονδρική αγορά για το 2021 με σχετική μελέτη από την οποία προκύπτει ότι χάρη στις Α.Π.Ε., η συνολική εξοικονόμηση καταβολών από τους προμηθευτές προς τη χονδρική είναι 2,5 δις ευρώ, με τη θεώρηση ότι η ενέργεια που δεν θα είχε παραχθεί από τις Α.Π.Ε. θα είχε καλυφθεί από φυσικό αέριο.
Κατά δεύτερο, δημιουργούν οικονομικό πλεόνασμα το οποίο επιτρέπει τη μεταφορά πόρων στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης μέσω του οποίου επιδοτεί η κυβέρνηση τους λογαριασμούς των καταναλωτών. Το πλεόνασμα οφείλεται στη διαφορά της υψηλής, εξαιτίας των ορυκτών καυσίμων, τιμής στη χονδρική αγορά από τη σταθερή και χαμηλή αμοιβή που εισπράττουν μέσω μακροχρονίων συμβολαίων με τον ΔΑΠΕΕΠ.
Στις μεγάλες αυξήσεις των λογαριασμών ρεύματος που βιώνουν οι καταναλωτές συμβάλλει η αργοπορία να πάμε σε ένα απανθρακοποιημένο ηλεκτρικό σύστημα με Α.Π.Ε., διεθνείς και εγχώριες διασυνδέσεις, αποθήκευση και εξοικονόμηση, όχι το ανάποδο! Οφείλουμε λοιπόν να επιταχύνουμε την προσπάθεια. Αν είχαμε δράσει νωρίτερα, θα ήμασταν πιο θωρακισμένοι στη σημερινή κρίση, που από ενεργειακή εξελίσσεται σε γεωπολιτική και κρίση ασφάλειας στην περιοχή. Και όλοι αυτοί που κοιτάνε μέχρι την πίσω αυλή τους ήρθε η ώρα να σηκώσουν λίγο πιο ψηλά το βλέμμα και να αντικρίσουν τη μεγάλη εικόνα. Ο κόσμος της ενέργειας δεν θα είναι ποτέ ο ίδιος ύστερα από την παρούσα κρίση.
* Ο Παναγιώτης Λαδακάκος είναι Πρόεδρος ΔΣ ΕΛΕΤΑΕΝ
