Με αφορμή την πρόσφατη διαρροή της ετυμηγορίας του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ σχετικά με τις αμβλώσεις, θα μπορούσα να σας κουράσω αναφερόμενος στο μακρύ ιστορικό αυτού του ζητήματος και στις περίπλοκες προβλέψεις του αμερικανικού θεσμικού συστήματος με προεξάρχουσα τη διαρκή και συχνά επεισοδιακή διαμάχη ανάμεσα στο κεντρικό ομοσπονδιακό κράτος, τις επιμέρους πολιτείες και τη δικαστική εξουσία.
Σίγουρα αυτές οι πληροφορίες έχουν την αξία τους, γιατί παρέχουν το πλαίσιο εντός του οποίου μπορεί κανείς να κατανοήσει τι συμβαίνει σήμερα στις ΗΠΑ. Όμως, κατά τη γνώμη μου, υπάρχει μια άλλη διάσταση του ζητήματος με ακόμη μεγαλύτερη σημασία: το καθήκον της κοινωνίας των πολιτών.
Η συντηρητική στροφή της αμερικανικής κοινωνίας μπορεί να καταδείχθηκε με τον πλέον ηχηρό τρόπο κατά τη διακυβέρνηση Τραμπ, όμως σε μεγάλο βαθμό είναι μια διαδικασία που ακόμη εξελίσσεται. Και μάλιστα, αυτή η στροφή δεν περιορίζεται στην αμερικανική ήπειρο. Τα παραδείγματα της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, εταίρων μας στην ΕΕ είναι αποκαλυπτικά.
Πλέον, δεν μιλάμε για περιθωριακές ακραίες πολιτικές ομάδες - εξάλλου, για ποιο περιθώριο μπορούμε να μιλάμε όταν η εγκληματική Χρυσή Αυγή πρόσφατα στην πατρίδα μας κατέγραφε διψήφια ποσοστά - αλλά για πολιτικές δυνάμεις που πλέον εκφράζουν μεγάλο μέρος του κύριου κοινωνικού ρεύματος και αμφισβητούν ανοιχτά πυλώνες της φιλελεύθερης δημοκρατίας: Τη διάκριση των εξουσιών και την ιδιωτική σφαίρα των ελευθεριών, όπως την ελευθερία του λόγου, της συνείδησης και του συνεταιρίζεσθαι.
Και βεβαίως, μια τέτοια συντηρητική στροφή υποδαυλίζεται από τις διεθνείς εξελίξεις και ιδιαίτερα από το διαφαινόμενο κλείσιμο του πλανήτη και την επιστροφή σε μια νέα ψυχροπολεμική πραγματικότητα. Ο ιστορικός αναθεωρητισμός και οι επεκτατικοί πόλεμοι, η επιστροφή του οικονομικού προστατευτισμού, η προπαγανδιστική προβολή ανελεύθερων και αυταρχικών εναλλακτικών για την οργάνωση των πολιτικών μας κοινωνιών, τα συχνά άτσαλα βήματα της Δύσης στην προσπάθεια να ανακτήσει μια δυναμική παρουσία που θα πατά γερά πάνω στις αρχές της είναι όλα τεκμήρια αυτής της δύσκολης πραγματικότητας.
Σ’ αυτή λοιπόν τη συνθήκη, όπου η φιλελεύθερη δημοκρατία δέχεται επιθέσεις τόσο έξωθεν, όσο και από το εσωτερικό της, δεν μπορούμε και δεν πρέπει να περιμένουμε από τα δικαστήρια ή από τις κυβερνήσεις να αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος της ελευθερίας.
Όπως πρόσφατα άκουσα σοφά να λέει ο φιλελεύθερος πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας, καθηγητής Λέζεκ Μπαλσερόβιτς, ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να παραπονιόμαστε και να αρχίσουμε να οργανωνόμαστε.
Η υπεράσπιση όσων εκτιμάμε και βλέπουμε να κινδυνεύουν, αλλά και η περαιτέρω προώθηση της ελευθερίας στις κοινωνίες μας, έχει ως αναγκαία προϋπόθεση την οικοδόμηση ενός ισχυρού ρεύματος υπέρ της φιλελεύθερης δημοκρατίας συνολικά, και των επιμέρους αναπόσπαστων συστατικών της.
Άλλωστε, ως επικεφαλής μιας δεξαμενής σκέψης, πιστεύω βαθιά ότι η κοινωνική αλλαγή έρχεται, και πολύ περισσότερο ριζώνει, μόνο όταν το αίτημα γι’ αυτήν έχει ωριμάσει μεταξύ των πολιτών.
Οφείλουμε λοιπόν να δώσουμε με αυτοπεποίθηση τις μάχες που θα κρίνουν τον χαρακτήρα του κόσμου μας για τις επόμενες δεκαετίες. Η υπόθεση των αμβλώσεων αποδεικνύει ότι κανείς μας δεν μπορεί να θεωρεί ως δεδομένο ότι η πορεία των κοινωνιών μας - ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ευρώπη, ούτε στις ΗΠΑ - θα είναι γραμμική. Όπως βεβαίως, τίποτε δεν εγγυάται πως και η πορεία των κοινωνιών που σήμερα υφίστανται τον αυταρχισμό και την ανελευθερία θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση. Την ιστορία τη γράφουν οι άνθρωποι, όχι τα υπόγεια ρεύματα, οι απρόσωπες τάσεις και οι μάζες. Και αυτό είναι το δικό μας καθήκον ως μέλη της κοινωνίας των πολιτών.
Σε ό,τι αφορά το καθαυτό ζήτημα των αμβλώσεων, επιτρέψτε μου απλώς να αναπαράγω ένα από τα ισχυρότερα κατά τη γνώμη μου επιχειρήματα των ακτιβιστριών: Ένας νόμος κατά των αμβλώσεων, ούτε απαγορεύει, ούτε δυσκολεύει τις αμβλώσεις. Αυτό που κάνει είναι να απαγορεύει ή να δυσκολεύει τις ασφαλείς αμβλώσεις. Να λοιπόν ένα επιχείρημα που μπορεί να πείσει όσους δεν έχουν ήδη κλείσει ερμητικά τα αυτιά τους. Γιατί οι μάχες που έχουμε μπροστά μας είναι πρωτίστως μάχες επιχειρημάτων.
