Όταν σαν γιατρός συνταγογραφείς ένα φάρμακο στον ασθενή σου, δεν ξέρεις αν αυτό κυκλοφορεί ή όχι στα φαρμακεία. Ειδικά για φάρμακα που δεν είναι καθημερινής χρήσης πάντα σκέφτεσαι ότι μπορεί να μην υπάρχει. Θα σου γυρίσει πίσω ο ασθενής, ή θα σε πάρει τηλέφωνο να σου πει ότι είναι στο φαρμακείο και το φάρμακο αυτό δεν υπάρχει. Θα πρέπει να αφήσεις τον επόμενο ασθενή που έχεις εκείνη τη στιγμή μπροστά σου και να αρχίσεις να ψάχνεις αν είναι γενική έλλειψη, ή όχι, και τι άλλο φάρμακο θα μπορούσε να πάρει.
Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) βγάζει κατά καιρούς ανακοινώσεις που αφορούν ποια φάρμακα είναι γνωστό ότι είναι σε έλλειψη και πότε σύμφωνα με την ενημέρωση που έχει θα είναι ξανά διαθέσιμα. Όμως τα φάρμακα που ανακοινώνεται ότι είναι σε έλλειψη είναι πολύ μικρή μειοψηφία επί του συνόλου όσων είναι πραγματικά σε έλλειψη. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση είναι πλημμυρισμένη φάρμακα έτοιμα προς συνταγογράφηση, που δεν υπάρχουν στα φαρμακεία. Η επίσημη απάντηση στο ερώτημα, γιατί υπάρχουν ακόμη στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση ακόμη και φάρμακα που έχουν καταργηθεί, είναι ότι μπορεί να υπάρχει κάπου ένα κουτί τέτοιων φαρμάκων και πρέπει να μπορεί ο γιατρός να μπορεί να το συνταγογραφήσει. Είναι όμως πρόβλημα χωρίς λύση;
Αν το δούμε από την πλευρά της νομοθεσίας, οι φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία είναι υποχρεωμένα να ενημερώνουν (με βαθιά κυανή μελάνη φαντάζομαι) τον ΕΟΦ για τις ελλείψεις. Όπως μου είπαν από τον ΕΟΦ, δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία να ενημερώνεται ο ΕΟΦ για ελλείψεις φαρμάκων από τους γιατρούς. Και αν και προσωπικά τους στέλνω κατά καιρούς ελλείψεις που συναντώ, σπάνια έχω άμεση απάντηση που να δείχνει ότι το γνωρίζουν και ξέρουν πότε θα είναι ξανά διαθέσιμο. Τις περισσότερες φορές περνάνε μέρες για να πάρω απάντηση πότε θα είναι ξανά διαθέσιμο. Και συζητώντας σε ομάδες με συναδέλφους από την υπόλοιπη Ελλάδα, όχι σπάνια οι ελλείψεις μπορεί να είναι μόνο σε κάποια περιοχή της Ελλάδας; Αλήθεια αυτό ποιος το ελέγχει;
Αν το δούμε από τεχνική σκοπιά, τα φαρμακεία είναι σήμερα online με τις φαρμακαποθήκες και μπορούν να ξέρουν συνεχώς, αν ένα φάρμακο είναι διαθέσιμο, ή αν είναι διαθέσιμο σε περιορισμένη ποσότητα, ή αν απλά δεν υπάρχει. Μόνο το κράτος και ο ΕΟΦ δεν φαίνεται να έχουν τέτοια ενημέρωση. Ο γιατρός που συνταγογραφεί στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση δεν δικαιούται τέτοιας ενημέρωσης, ακόμη κι αν αυτό ταλαιπωρεί τον ασθενή του. Πώς περιμένει άραγε η πολιτεία να ενημερώνεται ο γιατρός; Από τύχη δοκιμάζοντας και βλέποντας αν επιστρέψει πίσω ο ασθενής; Θα πρέπει να εξαρτάται από τους εκπροσώπους των φαρμακευτικών εταιρειών που τον επισκέπτονται να τον ενημερώσουν για ποια φάρμακα υπάρχει ενδιαφέρον και κυκλοφορούν;
Με τη νομοθεσία που είναι ήδη σε ισχύ, τι εμποδίζει τον ΕΟΦ να ενημερώνεται άμεσα και online και αυτός για τη διαθεσιμότητα σε κάθε νομό της Ελλάδας; Ούτε υπάρχει κάποια ιδιαίτερη τεχνική δυσκολία στο να διασυνδεθεί η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και να δείχνει αν ένα φάρμακο εμφανίζει περιορισμένη ή καθόλου διαθεσιμότητα. Δεν το σκέφτηκε ποτέ κανένας αυτό; Δεν το ζήτησε ποτέ κάποιος "θεσμικός" ή κάποιος σε θέση ισχύος; Δεν θέλει να γνωρίζει ο ΕΟΦ τις ελλείψεις; Μήπως είναι θεμιτό να κάνουμε ότι δεν ξέραμε τυχόν υπόγειες διαδρομές του φαρμάκου στη χώρα μας;
Υπάρχουν πολλά απλά καθημερινά πράγματα τα οποία δεν διορθώνονται και με τα οποία μετράς πόσο γάτος ή τίγρης είσαι σε ένα τομέα και σε μια υπηρεσία. Και αυτό είναι ένα από αυτά.
*Δημήτρης Κουναλάκης, MSc, PhD Γενικός Οικογενειακός Ιατρός
