Στον δρόμο που χάραξε το Ισραήλ και ακολουθούν ήδη η Γερμανία και η Ουγγαρία, θα βαδίσει και η Ελλάδα, δηλώνοντας επιχειρησιακά έτοιμη για την χορήγηση της τρίτης δόσης των covid εμβολίων προκειμένου να κερδηθεί η μάχη για την αποφυγή των επαναλοιμώξεων σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα που εμβολιάστηκαν αλλά έχουν χαμηλή ανοσολογική απόκριση. Η μεγάλη συζήτηση και η ίδια η επιχείρηση «3η δόση του εμβολίου» σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες που το χρειάζονται έχουν ήδη ξεκινήσει με το Ισραήλ - την χώρα με τις περισσότερες πρωτιές στην πανδημία - να σηκώνει την αυλαία της χορήγησης της «αναμνηστικής» όπως λέγεται τρίτης δόσης.
Συνδυασμός εμβολίων για την τρίτη δόση;
Η συζήτηση έχει «ανάψει» και στη Μεγάλη Βρετανία όπου εκεί υπάρχει και μία ιδιαιτερότητα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί με το εμβόλιο της Astra Zeneca το οποίο έχει ελαφρώς μειωμένη αποτελεσματικότητα απέναντι στην μετάλλαξη Δέλτα, 92% σε σχέση με την 96% αποτελεσματικότητα του εμβολίου της Pfizer. Η μετάλλαξη Δέλτα συνεχίζει την επέλαση της στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. Μάλιστα οι Γερμανοί ακολουθώντας το παράδειγμα της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ συζητούν για το ενδεχόμενο της τρίτης δόσης στα άτομα που έκαναν εμβόλιο Αstra Zeneca ή Johnson and Johnson με ένα από τα δύο mRNA εμβόλια. Να θυμίσουμε ότι αυτή η πρακτική του «mix and match» εφαρμόστηκε ήδη από την δεύτερη δόση από την Άνγκελα Μέρκελ η οποία έκανε δεύτερη δόση με Pfizer, ενώ είχε κάνει την πρώτη δόση με Αstra Zeneca.
Και στην Ουγγαρία ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι ο εμβολιασμός καθίσταται υποχρεωτικός για όλους τους υγειονομικούς και πως το κράτος θα παράσχει την τρίτη δόση σε όσους την χρειάζονται.
Αρχές Σεπτεμβρίου οι αποφάσεις στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα ο Μάριος Θεμιστοκλέους ξεκαθάρισε ότι θα περιμένουμε έως τα τέλη Αυγούστου τις συστάσεις στις οποίες θα καταλήξει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού και αφού δημοσιοποιηθούν οι σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, ενώ εξέφρασε την εκτίμηση του ότι θα κινηθούμε σε ανάλογη πορεία με τις άλλες χώρες.
Σε ποιους ενδέχεται να χορηγηθεί η τρίτη δόση εμβολίου - Ηλικίες
Κρίνοντας λοιπόν από το τι κάνουνε οι άλλες χώρες, τρίτη δόση εμβολίου χρειάζονται χρειάζονται κυρίως οι άνθρωποι που είναι σοβαρά ανοσοκατασταλμένοι λόγω λήψης ανοσοκατασταλτικής θεραπείας ή εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος. Στις κατηγορίες αυτές υπάγονται οι μεταμοσχευμένοι, οι καρκινοπαθείς, τα άτομα με νεφρική ανεπάρκεια και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω προχωρημένης ηλικίας. Ενδεικτικά, το Ισραήλ ξεκίνησε από αρχές Αυγούστου την χορήγηση τρίτης δόσης του εμβολίου της Pfizer στους πολίτες άνω των 60 ετών ενώ είχαν ήδη προηγηθεί οι εμβολιασμοί με «αναμνηστική» τρίτη δόση των ατόμων με σοβαρά προβλήματα υγείας, δηλαδή των μεταμοσχευμένων, των καρκινοπαθών, των ανοσοκατεσταλμένων και των ατόμων με σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια μέσα στο καλοκαίρι.
Οι Γερμανοί κατεβάζουν τον πήχη της ηλικίας μία δεκαετία πιο κάτω και αποφασίζουν να χορηγήσουν τρίτη δόση σε όλους τους μεσήλικες και ηλικιωμένους δηλαδή τα άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω ενώ στην Ουγγαρία η απόφαση είναι για τα άτομα 60 ετών και άνω. Άλλος ένας παράγοντας που καθορίζει το «πότε» σε ότι αφορά τη χορήγηση της τρίτης δόσης είναι και το πόσος χρόνος πέρασε από την χορήγηση της προηγούμενης δόσης. Κι εδώ επικρατούν δύο απόψεις, από τέσσερις έως και πέντε μήνες μετά την ολοκλήρως του διδοσικού εμβολιασμού. Κατά την εκτίμηση του Μάριου Θεμιστοκλέους, στην πατρίδας μας η 3η δόση δεν θα χορηγηθεί νωρίτερα από ένα τετράμηνο μετά την χορήγηση της δεύτερης δόσης. Συνοψίζοντας τις παραμέτρους που θα κρίνουν τον τελικό σχεδιασμό, ο γενικός γραμματέας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους εξηγεί ότι το τρίπτυχο ηλικία, οργανική κατάσταση- υποκείμενα νοσήματα- λήψη κάποιας θεραπείας και το διάστημα που μεσολαβεί από τον τελευταίο εμβολιασμό θα κρίνουν το ποιοι και πότε θα λάβουν από τις αρχές του φθινοπώρου και μετά την 3η δόση. Φυσικά καθώς φουντώνει η συζήτηση για τις αναμνηστικές δόσεις, αμβλύνεται και η ανισότητα ανάμεσα στα εύπορα κράτη που έχουνε ήδη εμβολιάσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους (και τώρα συζητούν για αναμνηστικό εμβολιασμό σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες), ενώ στα φτωχά κράτη μόλις το 1% του πληθυσμού τους έχει καταφέρει να λάβει τη μία μόλις δόση εμβολίου.
Η ουδέτερη (έως τώρα) στάση των ΗΠΑ
Κάπου ανάμεσα στα επιχειρήματα των Ευρωπαϊκών χωρών και όλων εκείνων των (αντισυμβατικών) που λένε ότι θα έπρεπε να διατηρήσουμε μία ισορροπία, να παλέψουμε για ισότιμη πρόσβαση στον εμβολιασμό μεταξύ πλουσίων και φτωχών κρατών βρίσκεται και ένα πολύ μεγάλο κράτος στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ο σύμβουλος του προέδρου Joe Biden στα θέματα δημόσιας υγείας και επικεφαλής λοιμωξιολόγος των ΗΠΑ, Anthony Fauci επισημαίνει ότι δεν χρειάζονται όλοι οι πολίτες αναμνηστική δόση και κρατάει για την ώρα κλειστά τα χαρτιά του.
Ανεβαίνει η τιμή των εμβολίων Pfizer και Moderna
Την ίδια ώρα οι δύο αμερικανικές εταιρείες Pfizer και Moderna που έχουν αναπτύξει τα κορυφαία mRNA εμβόλια που αποδείχτηκαν και περισσότερο αποτελεσματικά απέναντι στις μεταλλάξεις (και την Νοτιαφρικανική και την βρετανική και το….διαβόητο στέλεχος Δέλτα) βλέπουν την ζήτηση για το σκεύασμα τους να εκτοξεύεται, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η τιμή των εμβολίων για την τρίτη δόση και να ανοίγει ακόμα περισσότερο η ψαλίδα της πρόσβασης στον εμβολιασμό ανάμεσα στα εύπορα και τα φτωχά κράτη. Το γεγονός πως η μετάλλαξη Δέλτα έχει χαρακτηριστικά ανοσιακής διαφυγής και μπορεί να επαναμολύνει ανθρώπους που έχουν ανοσία είτε με φυσική νόσηση είτε με εμβολιασμό καθιστά απαραίτητη την χορήγηση της τρίτης δόσης για κάποιους ανθρώπους που αν μείνουν χωρίς αναμνηστικό εμβολιασμό είναι πολύ πιθανό να κολλήσουν ξανά τη λοίμωξη covid κατά το τέταρτο κύμα, με την διασπορά του υπερμεταδοτικού ινδικού στελέχους και να νοσήσουν.
Θα αυξηθούν οι διασωληνώσεις
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημοσθένης Σαρηγιάννης και η πνευμονολόγος Μίνα Γκάγκα διευθύντρια της 7ης πνευμονολογικής κλινικής του νοσοκομείου «Η Σωτηρία» και πρόεδρος του ΚΕΣΥ θυμίζουν πως όταν αυξάνονται τα κρούσματα, θα αυξηθούν και οι νοσηλείες και οι διασωληνώσεις (που ήδη ξεπέρασαν τους 190 ασθενείς σε ΜΕΘ) και οι θάνατοι. Όμως οι αρνητικές συνέπειες δεν περιορίζονται εκεί: Παράλληλα θα αυξηθεί το ιικό φορτίο, η διασπορά του κορονοϊού και φυσικά θα αυξηθούν και τα post covid προβλήματα υγείας δηλαδή οι μακροχρόνιες επιπλοκές του κορονοϊού, οπότε η επιτάχυνση της εμβολιαστικής εκστρατείας και η στρατηγική επιλογή των πληθυσμιακών ομάδων που θα χρειαστούν τρίτη δόση είναι αμφότερα επιβεβλημένα για να μην αρχίσουν ανεβαίνουν πάλι όλοι οι δείκτες της πανδημίας.
Νέες μεταλλάξεις στον ορίζοντα
Από την άλλη, οι επιστήμονες που βλέπουν την μεγαλύτερη εικόνα θυμίζουν ότι όσο ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού και μάλιστα σε περιοχές του πλανήτη οι οποίες είναι πυκνοκατοικημένες με ελλιπή μέτρα προστασίας και κακές συνθήκες υγιεινής, όλοι αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν ιδανικό υπόστρωμα για τη δημιουργία νέων μεταλλάξεων καθώς ο ιός μεταλλάσσεται πάντοτε μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό και όχι στον αέρα.
